Wraz z Polskim Ładem od 2022 roku wprowadzona została ulga dla klasy średniej. Przy czym dla wielu podatników, zwłaszcza przedsiębiorców, sprawiała ona problemy w związku ze skomplikowanym jej wyliczeniem. Ustawodawca w ramach poprawek do Polskiego Ładu postanowił ją zlikwidować, dając w zamian niższą stawkę podatku dochodowego (zmiana z 17% na 12%) dla wszystkich podatników w ramach pierwszego progu podatkowego. Dla przypomnienia, zmiany te wprowadzone zostały, aby podatnik znacząco nie odczuł braku możliwości odliczenia składki zdrowotnej. Sprawdźmy więc, jak likwidacja ulgi dla klasy średniej wpłynie na rozliczenia podatkowe od 1 lipca 2022 roku!
Likwidacja ulgi dla klasy średniej – uzasadnienie ustawodawcy
Ulga dla klasy średniej nie należała do najprostszych ulg podatkowych wdrożonych przez Ministerstwo Finansów. Wielu podatników miało z nią duży problem nie tylko na gruncie samego jej wyliczania, ale również podjęcia decyzji o jej stosowaniu. Działo się tak w związku z tym, że korzystanie z niej było możliwe w sytuacji, gdy dochód osiągano w określonym przez ustawodawcę progu.
Jak zostało wskazane w uzasadnieniu projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, likwidacja ulgi dla klasy średniej następuje z uwagi na jej zakres podmiotowy oraz skomplikowany algorytm, w oparciu o który ulga jest obliczana. Ponadto od początku budziła ona kontrowersje wśród podatników. Z ulgi dla klasy średniej nie mogli korzystać emeryci i osoby zatrudnione na umowę cywilnoprawną. Z kolei rozszerzenie tej preferencji na inne grupy podatników byłoby możliwe jedynie poprzez wprowadzenie kolejnych skomplikowanych algorytmów.
Zapoznaj się z broszurą udostępnioną przez ekspertów wFirma, którą można bezpłatnie pobrać z artykułu: Nowy Ład – ulga dla klasy średniej: jak obliczyć?
Jak likwidacja ulgi dla klasy średniej wpłynie na dotychczasowe zaliczki?
Mimo iż likwidacja ulgi dla klasy średniej przyjęta jest od 1 stycznia 2022 roku, to zaliczek na podatek dochodowy, w których ulga dla klasy średniej została zastosowana, nie przelicza się. Czyli ustalenie zaliczki na podatek dochodowy za:
I kwartał (w przypadku rozliczeń kwartalnych)
styczeń – maj (w przypadku rozliczeń miesięcznych)
pozostaje na zasadach obowiązujących przed wejściem nowelizacji ustawy o PIT.
Zabezpieczenie możliwej straty w związku z likwidacją ulgi dla klasy średniej
Likwidacja ulgi dla klasy średniej ma być korzystna podatkowo, ponieważ w zamian ustawodawca wprowadza obniżenie stawki podatku dochodowego od osób fizycznych z 17% do 12%. Jak zostało zaznaczone przez Ministerstwo, ze zmiany stawki skorzystają na takich samych zasadach wszyscy podatnicy, którzy uzyskują dochody opodatkowane z zastosowaniem skali podatkowej.
W przypadku gdy rozwiązanie (likwidacja ulgi dla klasy średniej) nie spowodowało jednak polepszenia się prawnopodatkowej sytuacji u podatnika, to na 2022 rok zostały wprowadzone przepisy przejściowe.
Zgodnie z treścią przepisów przejściowych obowiązujących wyłącznie w 2022 roku funkcjonuje tzw. hipotetyczny podatek należny za 2022 rok.
W sytuacji gdy podatek należny za 2022 rok wynikający ze złożonego zeznania rocznego na nowych zasadach jest wyższy od hipotetycznego podatku należnego za 2022 rok, właściwy naczelnik urzędu skarbowego zwróci podatnikowi kwotę tej różnicy.
Dokonanie przez urząd skarbowy zwrotu kwoty różnicy stanowi czynność materialno-techniczną, która skutkuje zmniejszeniem zobowiązania podatkowego podatnika w PIT za 2022 rok.
Kwota różnicy podatku jest traktowana na równi z nadpłatą zobowiązania podatkowego, co oznacza, że:
powstaje z dniem złożenia zeznania rocznego (art. 73 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej);
podlega zwrotowi w terminach określonych w art. 77 § 1 Ordynacji podatkowej, tj.:
3 miesięcy od dnia złożenia zeznania – w sytuacji gdy zeznanie roczne zostało złożone papierowo;
45 dni od dnia złożenia zeznania – w sytuacji gdy zeznanie roczne zostało złożone za pomocą środków komunikacji elektronicznej;
30 dni od dnia wydania decyzji;
sposób zwrotu tej kwoty jest identyczny jak sposób zwrotu nadpłaty – art. 77b Ordynacji podatkowej (co do zasady kwota różnicy będzie zwracana na rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej podatnika).
Może się zdarzyć sytuacja, w której podatnik otrzyma zwrot nienależnie – wówczas będzie on zobowiązany do zwrotu tej kwoty w terminie 30 dni. Jeśli organ podatkowy uzyska informację, że zwrot był nienależny dla podatnika, wydaje decyzję, w której określi obowiązek zwrotu w terminie 30 dni od dnia doręczenia tej decyzji. Jeżeli termin ten minie, wówczas kwota, która podlegała zwrotowi, będzie stanowić zaległość podatkową (zgodnie z art. 52 § 3 Ordynacji podatkowej). Analogiczne zasady będą stosowane w sytuacji, gdy zostanie zwrócony podatek, a w wyniku korekty zeznania rocznego jego kwota ulegnie zmniejszeniu.
Jakie skutki w wyliczeniach przyniesie likwidacja ulgi dla klasy średniej?
Aby zrozumieć, jak likwidacja ulgi dla klasy średniej wpłynie na wyliczenie roczne, posłużymy się przykładami.
Przykład 1.
Pani Joanna osiągnęła w 2022 roku dochód w wysokości 69 000 zł. Ile wyniesie podatek w 2022 roku po zmianach i ile wyniesie hipotetyczny podatek należny za 2022 rok?
Pani Joanna w 2022 roku do zapłaty podatku będzie miała 4680 zł. Zgodnie z poniższym wyliczeniem hipoteczny podatek należny wyszedłby wyższy, więc organ podatkowy nie uwzględnił wyliczenia.
Podatek po zmianach przepisu | Hipotetyczny podatek należny |
69 000 zł x 12% – 3600 = 4680 zł | 69 000 zł – 254,12 zł (ulga dla klasy średniej) = 68 745,88 zł = 68 746 zł 68 746 zł x 17% – 5100 = 6587 zł |
Przykład 2.
Pan Waldemar w 2022 roku osiągnął dochód 100 000 zł. Jego żona, z którą łączy go wspólność majątkowa, nie osiągnęła żadnego. Ile wyniesie podatek w 2022 roku po zmianach i ile wyniesie hipotetyczny podatek należny za 2022 rok?
Pan Waldemar w 2022 roku do zapłaty podatku będzie miał 4800 zł. Zgodnie z poniższym wyliczeniem hipoteczny podatek należny wyszedłby niższy, więc organ podatkowy będzie zobowiązany do zwrotu 114 zł.
Podatek po zmianach przepisu | Hipotetyczny podatek należny | Kwota różnicy |
4800 zł | 4686 zł | 114 zł |
Obliczenia:
Ulga dla klasy średniej rozliczana może być tylko u pana Zbigniewa.
Wspólny dochód = 100 000 zł
100 000 ÷ 2 = 50 000 zł dochód do opodatkowania (kwota zaokrąglona)
(50 000 zł x 12% – 3600 zł) x 2 = 4800 zł podatek po zmianach (kwota zaokrąglona)
Obliczenia – ulga dla klasy średniej tylko u pana Zbigniewa:
(100 000 zł x 6,68% – 4566) ÷ 0,17 = 12 435,29 zł ulga dla klasy średniej pana Zbigniewa
100 000 zł – 12 435,29 zł = 87 564,71 ÷ 2 = 43 782 zł dochód do opodatkowania (kwota zaokrąglona)
(43 782 zł x 17% – 5100) x 2 = 4686 zł podatek ze wspólną ulgą (kwota zaokrąglona)
Reasumując, likwidacja ulgi dla klasy średniej na rzecz obniżenia stawki podatku z 17% na 12% jest korzystna dla większości podatników. Przepisy przejściowe dostępne są tylko w 2022 roku. Wyrównają rozliczenie PIT w sytuacji, gdy przepisy przed nowelizacją dla podatnika były bardziej korzystne. Zgodnie z powyższą analizą taki stan rzeczy może dotyczyć podatników, którzy rozliczają się wspólnie z małżonkiem, a ten nie uzyskuje dochodu. W tym bowiem przypadku wykorzystywana jest podwójna kwota wolna, która przed nowelizacją wynosiła 5100 zł, a po nowelizacji 3600 zł. Hipotetyczny podatek należny za 2022 roku może się okazać korzystniejszy dla podatnika również wtedy, gdy korzysta z dodatkowych ulg podatkowych.
