Typowa transakcja opiera się na przekazaniu towaru w zamian za wynagrodzenie. Jednakże specyfika obrotu gospodarczego sprawia, że może dochodzić do sytuacji, w której przedsiębiorca nieodpłatnie przekazuje towar. W dzisiejszym artykule przeanalizujemy nieodpłatne przekazanie towaru zagranicznemu klientowi.
Nieodpłatne przekazanie towaru zagranicznemu klientowi jako czynność opodatkowana VAT
W pierwszej kolejności należy zastanowić się, czy nieodpłatne przekazanie towaru podlega opodatkowaniu. W tym celu najpierw trzeba sięgnąć do art. 5 ust. 1 ustawy VAT, który wśród czynności podlegających opodatkowaniu wymienia m.in. wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
W myśl natomiast art. 13 ust. 1 ustawy VAT przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności określonych w art. 7 na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.
Jak stanowi powoływany art. 7 przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów bądź ich części składowych.
Biorąc powyższe przepisy pod uwagę, stwierdzić należy, że nawet w przypadku gdy polski podatnik przekazuje zagranicznemu kontrahentowi z UE towar nieodpłatnie, to mamy do czynienia z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów (WDT). Wynika to z faktu, że przepis nie uzależnia wystąpienia WDT od otrzymania odpłatności za przekazany towar. Dodatkowo, jeżeli z tytułu nabycia towaru polskiemu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, to takie przekazanie w ramach WDT stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu.
Przykład 1.
Polski przedsiębiorca zakupił materiały budowlane i odliczył z tego tytułu podatek VAT. Były one przez dłuższy czas nieużywane, więc podatnik postanowił nieodpłatne przekazać je znajomemu przedsiębiorcy z Francji. Takie przekazanie stanowi podlegającą opodatkowaniu WDT.
Przykład 2.
Polski przedsiębiorca zakupił od osoby fizycznej laptop. Z uwagi na dobre relacje oraz owocną współpracę z kontrahentem z Niemiec, postanowił przekazać nieodpłatnie sprzęt. Jako że nabycie miało miejsce od osoby fizycznej, polski podatnik nie odliczył podatku naliczonego. W rezultacie nieodpłatne przekazanie nie stanowi czynności opodatkowanej.
Nieodpłatne przekazanie towaru zagranicznemu klientowi jako WDT
Jeżeli podatnik ustali, że nieodpłatne przekazanie towaru zagranicznemu klientowi stanowi WDT, to warto zastanowić się również, czy można w takim przypadku zastosować stawkę 0%. Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Zarówno bowiem w przypadku dostawy odpłatnej, jak i nieodpłatnej obowiązują te same reguły stosowania preferencyjnej stawki podatku.
W konsekwencji zerowa stawka podatku przy nieodpłatnym przekazaniu obowiązuje, jeżeli:
-
obie strony transakcji posiadają ważne numery VAT UE;
-
podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium innego kraju UE.
Przykład 3.
Polski podatnik zakupił w lipcu elementy konstrukcyjne hali magazynowej. We wrześniu podjął decyzję, aby nieodpłatne przekazać je kontrahentowi z Litwy. Towar dotarł do odbiorcy 29 września, co zostało potwierdzone listem przewozowy. W takim przypadku polski podatnik w deklaracji składanej za wrzesień (w terminie do 25 października) wykaże nieodpłatne przekazanie towaru jako WDT ze stawką 0%.
Na marginesie warto zrobić uwagę odnośnie do podstawy opodatkowania. Chociaż stawka podatku wynosi 0%, to jednak podatnik zobowiązany jest określić podstawę opodatkowania, którą jako wartość netto wpisuje się również do deklaracji podatkowej. W tym zakresie pomocna będzie treść art. 29a ust. 2 ustawy VAT, gdzie czytamy, że w przypadku nieodpłatnej dostawy towarów podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów.
Kiedy nieodpłatne przekazanie towaru nie stanowi czynności opodatkowanej?
Ustawa VAT przewiduje także takie sytuacje, gdzie nieodpłatne przekazanie towaru zagranicznemu klientowi nie podlega opodatkowaniu i to nawet w przypadku, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia. Chodzi mianowicie o prezenty małej wartości oraz próbki.
Jak bowiem wynika z treści art. 7 ust. 3 ustawy VAT, nie podlega opodatkowaniu nieodpłatne przekazanie prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli przekazanie to następuje na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.
Przez prezenty o małej wartości rozumie się przekazywane przez podatnika jednej osobie towary:
-
o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;
-
których przekazania nie ujęto w ewidencji, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia – jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru nie przekraczają 10 zł.
Natomiast przez próbkę rozumie się identyfikowalne jako próbka egzemplarze towaru lub jego niewielką ilość, które pozwalają na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci, przy czym ich przekazanie (wręczenie) przez podatnika:
-
ma na celu promocję tego towaru oraz
-
nie służy zasadniczo zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.
Przykład 4.
Polski podatnik produkujący kosmetyki wysłał nieodpłatną próbkę swojego produktu do kontrahenta z Holandii. Z tytułu wytworzenia kosmetyków dokonywał wydatków, od których odliczał podatek naliczony. Jednakże z uwagi na fakt, że przedmiotem przekazania jest próbka towaru, to tego typu transakcja nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
