Z uwagi na pobyt w szpitalu nie mogłem wysłać deklaracji VAT-7 w terminie. Co mi grozi za niezłożenie deklaracji w terminie? Czy utraciłem prawo do odliczenia podatku VAT w związku z nieterminowym złożeniem deklaracji?
Radosław, Wałbrzych
W przedstawionej sytuacji grożą Panu sankcje karno-skarbowe. Można ich uniknąć, składając zaległą deklarację VAT-7 wraz z tzw. czynnym żalem.
Niezłożenie deklaracji w terminie nie pozbawia Pana prawa do odliczenia podatku VAT.
Na podatników podatku VAT został nałożony obowiązek składania deklaracji rozliczeniowych w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, chyba że na mocy regulacji ustawy dokonali wyboru kwartalnych okresów rozliczeniowych.
Podatnik, który nie sporządził i nie dostarczył organowi podatkowemu deklaracji podatkowej w terminach przewidzianych przepisami prawa, narażony jest na wiele negatywnych konsekwencji, począwszy od konieczności uiszczenia należnego podatku wraz z odsetkami za zwłokę po konsekwencje karne skarbowe związane z niezłożeniem deklaracji oraz brakiem płatności należnego podatku.
Na podstawie art. 54 § 1 Kodeksu karnego skarbowego podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
Aby uniknąć odpowiedzialności, należy złożyć tzw. czynny żal. Jest to zawiadomienie organu podatkowego o popełnieniu czynu zabronionego, takiego jak np. niezłożenie deklaracji w terminie.
Podstawową zaletą czynnego żalu jest to, że zapewnia on możliwość rezygnacji z ukarania sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. W sytuacji gdy stwierdzamy, że w naszej działalności doszło do pewnych nieprawidłowości, które można zaklasyfikować jako czyny zabronione, dokonanie samooskarżenia (czynny żal) pozwoli nam uniknąć przykrych konsekwencji postępowania karnego skarbowego oraz kary, która byłaby konsekwencją takiego postępowania.
Podatek wraz z odsetkami należy zapłacić najpóźniej w terminie wyznaczonym przez organ postępowania przygotowawczego (urząd skarbowy). Należy mieć na uwadze, że czynny żal będzie bezskuteczny, jeżeli zostanie złożony:
- w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;
- po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.
Odliczenie VAT a niezłożenie deklaracji w terminie
Z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że podatnikowi przysługuje prawo o obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary lub usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Powyższe regulacje oznaczają, że podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony jedynie w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Powyższa zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tj. do czynności zwolnionych od podatku VAT i czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.
Niezłożenie deklaracji w terminie od początku obowiązywania przepisów ustawy o VAT budziło wątpliwości co do istnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego w deklaracji złożonej po upływie ustawowego terminu. Na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne prezentowały stanowisko, iż opóźnienie w złożeniu deklaracji czy jej niezłożenie pozbawiało podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego za ten okres.
W mojej opinii złożenie deklaracji po upływie ustawowego terminu nie powinno pozbawiać podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego za dany okres. Przepisy nie uprawniają bowiem organu podatkowego do odmowy przyjęcia deklaracji złożonej z opóźnieniem lub zakwestionowania jej z tego powodu.
Stanowisko takie potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 15 września 2006 r., sygn. akt I FSK 1092/05. Sąd w uzasadnieniu wyroku stwierdził, że złożona deklaracja po terminie nie oznacza utraty prawa do odliczenia podatku naliczonego. Ograniczenie zasady potrącalności musi wynikać z przepisów prawa, a nie z wykładni celowościowej czy słusznościowej. Zdaniem Sądu należy pamiętać, iż niedopuszczalne jest prowadzenie wykładni przepisów w taki sposób, który prowadzi do rozstrzygnięć niekorzystnych dla podatnika, jeżeli możliwa jest inna wykładnia, której wynik jest dla niego korzystny. Zasada ta - jak podkreślił Sąd - dotyczy zarówno okresu sprzed wejścia Polski do Unii Europejskiej, jak i po tym okresie. Nie ma bowiem zarówno w starej, jak i w obecnie obowiązującej ustawie o VAT przepisu, który jednoznacznie stwierdzałby, że w razie niezłożenia deklaracji podatnik traci prawo do odliczenia podatku.
Reasumując, złożenie deklaracji VAT-7 po upływie ustawowego terminu nie wpływa na prawo do odliczenia VAT za dany okres rozliczeniowy, gdyż żaden z przepisów ustawy nie pozbawia tego prawa.
