Od 1 stycznia 2017 w ustawie o VAT wprowadzono zmiany w rozliczeniu transakcji, w przypadku których podatnikiem jest nabywca. Dotyczy to zarówno transakcji krajowych (zakup towarów i usług z zał. nr 11 i 14 do ustawy), jak i zagranicznych (WNT, import usług oraz dostawa, dla której podatnikiem jest nabywca). Przeczytaj, jak wygląda odliczenie VAT przez nabywcę.
Prawo do odliczenia podatku VAT
Z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary lub usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Z powyższego wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje czynny zarejestrowany podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Odliczenie VAT przez nabywcę towarów lub usług
Według ogólnej zasady zapisanej w art. 86 ust. 10 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Aby jednak odliczenie VAT mogło być zrealizowane, konieczne jest otrzymanie faktury. Istotne jest przy tym to, że ustawodawca zastrzegł, iż odliczenie nie może być dokonane wcześniej niż w deklaracji za okres rozliczeniowy (miesiąc/kwartał), w którym podatnik otrzymał fakturę.
Natomiast jak wynika z art. 86 ust. 10b pkt 2 i 3 ustawy o VAT, prawo doodliczenia podatku naliczonego VAT w przypadku WNT, importu usług oraz dostawy, dla której podatnikiem jest nabywca, powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu WNT, pod warunkiem że podatnik:
-
otrzyma fakturę dokumentującą wskazane transakcje w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy,
-
uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu wskazanych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie trzech miesięcy.
Jak wskazał Minister Finansów: (…) wprowadzenie powyższego doprecyzowania jest uzasadnione występowaniem nieprawidłowości w deklarowaniu przez niektóre podmioty wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów i innych transakcji, w których co do zasady podatek należny równy jest podatkowi naliczonemu. Proponowana zmiana pozwoli sprawniej kontrolować takie obszary jak handel wewnątrzwspólnotowy, czy krajowe odwrócone obciążenie w VAT (…).
Czy odliczenie VAT przez nabywcę należy ujmować w deklaracji VAT?
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, import usług oraz dostawa, dla której podatnikiem jest nabywca, są ujmowane w deklaracji VAT dwukrotnie, tj. jako:
1) czynność powodująca obowiązek rozliczenia podatku,
2) zakup uprawniający do rozliczenia podatku naliczonego.
Od 2017 r. w wyniku zmiany treści art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b i pkt 3 ustawy o VAT oraz dodaniu nowego ust. 10i w art. 86 tej ustawy, prawo do odliczenia podatku od ww. transakcji będzie uzależnione od obowiązku rozliczenia za miesiąc, w którym powstaje obowiązek podatkowy, podatku należnego od tych transakcji w terminie trzech miesięcy od końca miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.
Nabywca, gdy będzie zwlekał z rozliczeniem VAT należnego, zapłaci odsetki. Będzie mógł rozliczyć VAT należny i naliczony w jednej deklaracji, ale nie później niż w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy.
Jeśli rozliczy VAT należny w późniejszym terminie, to nie będzie mógł rozliczyć w tym samym okresie VAT naliczonego. Podatek naliczony będzie mógł rozliczyć na bieżąco, w rozliczeniu za okres, w odniesieniu do którego nie upłynął jeszcze termin do złożenia deklaracji VAT-7, natomiast VAT należny – w deklaracji za okres, kiedy powstał obowiązek podatkowy.
Przykład 1.
Załóżmy że faktura dokumentująca została wystawiona w lutym 2017 r. Podatnik nie rozliczył jej w pierwotnej deklaracji. Zorientował się, że nie dokonał rozliczenia w lipcu 2017 r. W takiej sytuacji z uwagi na upływ trzech miesięcy:
-
podatek należny jest obowiązany rozliczyć w deklaracji za luty 2017 r.
-
podatek naliczony będzie on uprawniony odliczyć najwcześniej w deklaracji za lipiec 2017 r. - w stosunku do tej deklaracji nie minął jeszcze bowiem termin na jej złożenie.
Przykład 2.
Faktura dokumentująca została wystawiona w lutym 2017 r. Podatnik nie rozliczył jej w pierwotnej deklaracji. Zorientował się, że nie dokonał rozliczenia w marcu 2017 r.
Z uwagi na fakt, że nie upłynęły jeszcze trzy miesiące, w korekcie deklaracji podatnik uwzględnił zaległą transakcję, wykazując z tego tytułu VAT należny oraz VAT naliczony w tej samej kwocie. Korekta deklaracji będzie dla podatnika neutralna podatkowo.
