Okres zasiłkowy - czas trwania i wysokość świadczenia

Okres zasiłkowy to czas, w którym osobie zgłoszonej do ubezpieczenia chorobowego przysługuje prawo do świadczeń z ZUS-u z tytułu niezdolności do wykonywania pracy. Okres ten obejmuje każdy dzień orzeczonej niezdolności do pracy ujęty w zaświadczeniu lekarskim ZUS ZLA, nie wyłączając dni wolnych od pracy. Okres zasiłkowy, jego forma oraz przysługujące limity zostały opisane w art. 8 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Okres zasiłkowy

Zgodnie z przepisami ustawy zasiłkowej okres zasiłkowy z ubezpieczenia chorobowego wynosi maksymalnie:

• 182 dni lub
• 270 dni, gdy niezdolność do pracy:
• została spowodowana gruźlicą (na zwolnieniu lekarskim choroba jest określona kodem „D”) lub
• występuje w trakcie ciąży (na zwolnieniu lekarskim widnieje kod „B”).

W kontekście wyliczenia okresu zasiłkowego pracownika określenie „niezdolność do pracy” należy interpretować jako:

• jeden okres niezdolności do wykonywania pracy wynikający z występowania tego samego rodzaju choroby lub
• okres niezdolności do pracy spowodowany różnymi chorobami, jeżeli nie występuje między nimi żadna przerwa.

Przykład 1.

Pan Marek był niezdolny do pracy od 1 września 2020 roku do 20 stycznia 2021 roku z powodu problemów z kręgosłupem. 21 stycznia 2021 roku pracownikowi zostało wystawione kolejne e-ZLA i od tego czasu jest on nieprzerwanie niezdolny do pracy z powodu gruźlicy.

W opisanym przypadku nie wystąpiła przerwa między zwolnieniami lekarskimi, których podstawą do wystawienia były różne choroby; okresy pobierania zasiłku z powodu gruźlicy i innej choroby sumuje się. Okres płatności zasiłku chorobowego w tym przypadku wynosi 270 dni.

Przykład 2.

Ubezpieczona dobrowolnie pani Anna, która przeszła już przez okres wyczekiwania, chorowała w okresie od 4 lipca 2020 roku do 2 stycznia 2021 roku (182 dni). Następnie po 2 dniach świadczenia usług w ramach umowy zlecenia pani Anna uległa wypadkowi – złamała nogę, wieszając w domu firanki. Z tytułu nowej choroby otrzymała zwolnienie lekarskie na okres od 5 stycznia 2021 roku do 28 lutego 2021 roku (54 dni).

Ponieważ niezdolność do wykonywania usług w ramach umowy zlecenia spowodowana została dwoma różnymi schorzeniami oraz wystąpiła między nimi przerwa trwająca 2 dni, podczas której zleceniobiorczyni była zdolna do pracy, to od 5 stycznia 2021 roku należy liczyć nowy okres zasiłkowy.

Okresy wliczane do okresu zasiłkowego

Za okres zasiłkowy pracownikowi przysługuje prawo do wypłaty zasiłku z ubezpieczenia chorobowego. Prawidłowe obliczenie okresu zasiłkowego nierzadko powoduje wiele problemów, szczególnie w przypadku przerw pomiędzy zwolnieniami lekarskimi, dlatego przy ustalaniu czasu trwania okresu zasiłkowego wlicza się:

• wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, jak również okresy niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 1 i 2 ustawy zasiłkowej;

Przykład 3.

Pracownik choruje od 1 września 2020 roku do dnia dzisiejszego. Za okres od 1 września do 3 października 2020 roku (33 dni) otrzymał wynagrodzenie chorobowe, natomiast od 4 października 2020 roku przysługuje mu zasiłek chorobowy z ZUS-u. Przy zachowaniu nieprzerwanej niezdolności do pracy okres zasiłkowy (182 dni) wyczerpie się pracownikowi 1 marca 2021 roku.

• okresy poprzedniej niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni (kod literowy „A”);

Przykład 4.

Pan Janusz był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 21 sierpnia 2020 roku do 29 grudnia 2020 roku (130 dni). Ponownie stał się niezdolny do pracy z powodu tej samej choroby od 25 stycznia 2021 roku. W e-ZLA został wpisał kod literowy „A”. W związku z faktem, iż przerwa w niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą nie przekroczyła 60 dni, to okresy te sumują się do jednego okresu zasiłkowego. Przy zachowaniu nieprzerwanej niezdolności do pracy okres zasiłkowy wyczerpie się 18 marca 2021 roku.

• okresy niezdolności do pracy, za które ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia, w tym również wynagrodzenia chorobowego zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy zasiłkowej;
• okresy, za które ubezpieczony nie nabył prawa do świadczeń z powodu:
• umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez pracownika, jeżeli zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu;
• wykonywania pracy zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy lub wykorzystywania zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem; lub zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane;
• niezdolność do pracy spowodowana została nadużyciem alkoholu – w takim przypadku osoba traci prawo do świadczenia za okres pierwszych 5 dni niezdolności do pracy.

Okresy niewliczane do okresu zasiłkowego

W celu poprawnego określenia czasu trwania okresu zasiłkowego należy mieć na uwadze, że nie wliczamy do niego niezdolności do pracy przypadającej w okresie:

• wyczekiwania, tj. w trakcie 30 (przy obowiązkowym ubezpieczeniu chorobowym) lub 90 dni (przy dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym) nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego;
• urlopu bezpłatnego;
• urlopu wychowawczego;
• tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności.

Okres zasiłkowy – świadczenie rehabilitacyjne

Prawo do świadczenia rehabilitacyjnego przysługuje ubezpieczonemu, który po wykorzystaniu okresu zasiłkowego, w przypadku dalszej niezdolności do pracy, rokuje odzyskanie zdolności do pracy, jeżeli będzie kontynuowane leczenie lub rehabilitacja. Stan zdrowia chorego, uzasadniający przyznanie zasiłku, orzeka lekarz orzecznik oddziału ZUS właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego albo komisja lekarska ZUS. Świadczenie przysługuje również wtedy, gdy chory został skierowany na badanie przez lekarza orzecznika ZUS w celu przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, a lekarz stwierdził, że rokuje on odzyskanie zdolności do pracy.[alert-info]Zasiłek rehabilitacyjny jest przyznawany na czas konieczny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłuższy jednak niż 12 miesięcy.[/alert-info

Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego wynosi odpowiednio:

• 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za czas pierwszych trzech miesięcy (tj. przez okres 90 dni);
• 75% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za pozostały okres;
• 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w przypadku niezdolności do pracy przypadającej na okres ciąży bądź gdy niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;
• jeśli niezdolność do pracy powstała przez wypadek w drodze do pracy lub z pracy, zasiłek rehabilitacyjny jest przyznawany na zasadach ogólnych.

Po wyczerpaniu okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego pracownik może starać się o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy.

Pracownik może wrócić do pracy po zakończonym zwolnieniu lekarskim, lecz pracodawca powinien mieć na uwadze, że jeżeli niezdolność do pracy trwała dłużej niż 30 dni, to pracownika może dopuścić do pracy dopiero po okazaniu zaświadczenia lekarskiego, stwierdzającego, że jest on już zdolny do pracy.