1 stycznia 2024 roku wprowadzony został nowy podatek od plastiku. W związku z nowymi przepisami przedsiębiorcy mają obowiązek m.in. pobierania opłaty od produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych od użytkownika końcowego nabywającego te produkty lub napoje albo żywność w tych produktach. Wprowadzenie nowego podatku przyczyniło się do wątpliwości przedsiębiorców w zakresie podatku VAT od opłaty za plastikowe opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będących opakowaniami na napoje i żywność sprzedawane na wynos.
Opłaty za plastikowe opakowania od 1 stycznia 2024 roku
Od 1 stycznia 2024 w Polsce obowiązuje nowa opłata za jednorazowe produkty z tworzyw sztucznych, wprowadzona do polskiego porządku prawnego Ustawą z dnia 14 kwietnia 2023 roku o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw.
Zgodnie z art. 3b ust. 1 tej ustawy przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w których są oferowane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 6 do ustawy, będące opakowaniami lub napoje, lub żywność pakowane przez tego przedsiębiorcę w te produkty, jest obowiązany do pobrania opłaty od użytkownika końcowego nabywającego te produkty lub napoje, lub żywność w tych produktach. Natomiast na mocy art. 3b ust. 2 do pobrania opłaty jest również obowiązany przedsiębiorca pakujący i oferujący – za pomocą urządzenia vendingowego, w tym umieszczonego także w miejscach innych niż jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego lub jednostki gastronomiczne – napoje lub żywność w produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy będących opakowaniami.
W załączniku nr 6 do ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw jest zawarty katalog produktów jednorazowego użytku, od których przedsiębiorcy są zobowiązani do pobrania opłaty od użytkownika końcowego nabywającego te produkty lub napoje albo żywność w tych produktach. Są to następujące produkty jednorazowego użytku:
- kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka;
- pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:
- przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
- zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika,
- gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie
– w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.
Czy podatek VAT od opłaty za plastikowe opakowania jest obowiązkowy?
Opodatkowaniu podatkiem VAT na mocy art. 5 ust 1 ustawy o podatku od towarów i usług podlega dostawa towarów i świadczenie usług dokonywanych odpłatnie. Podstawą opodatkowania co do zasady zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Wprowadzenie nowego podatku przyczyniło się do wątpliwości przedsiębiorców w zakresie opodatkowania podatkiem VAT opłaty od produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będących opakowaniami na napoje lub żywność sprzedawanych na wynos.
Jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów:
Oznacza to, że przedsiębiorca zajmujący się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedażą napojów lub żywności, która wydawana jest odbiorcy w opakowaniu będącym produktem jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionym w załączniku nr 6 do ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw, powinien wykazać pobraną od klienta opłatę ze stawką VAT odpowiadającą danemu produktowi. Obowiązuje zatem stawka VAT przewidziana dla sprzedawanego przez przedsiębiorcę w opakowaniu z tworzyw sztucznych napoju czy posiłku.
Ministerstwo wyjaśniło także kwestię ewidencjonowania na kasie fiskalnej opłaty od produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będących opakowaniami na napoje lub żywność sprzedawanych na wynos.
Oznacza to, że w przypadku dostawy produktu (napoju lub posiłku) w opakowaniu z tworzyw sztucznych (kubku lub pojemniku) pobraną od klienta opłatę za jednorazowe opakowania z tworzyw sztucznych ewidencjonuje się na kasie fiskalnej razem z ceną napoju czy posiłku sprzedawanym w opakowaniu z tworzyw sztucznych. Nie ma więc potrzeby wyodrębniania kwoty opłaty za jednorazowe opakowania z tworzyw sztucznych na paragonie fiskalnym.
Przykład 1.
Pani Mariola prowadzi lokal gastronomiczny, w którym sprzedaje posiłki na miejscu i na wynos. Od 1 stycznia 2024 roku jest ona zobligowana do pobierania od klientów opłaty za jednorazowe opakowania z tworzyw sztucznych przy sprzedaży posiłków na wynos. Czy opłata podlega opodatkowaniu podatkiem VAT? W jaki sposób ewidencjonować opłatę na kasie fiskalnej? Czy konieczne jest wyodrębnienie pobranej opłaty na paragonie fiskalnym?
Opłata za opakowania z tworzyw sztucznych pobierana od klientów nabywających posiłek w opakowaniu jednorazowym stanowi element wynagrodzenia za dostarczony posiłek, czyli zwiększa podstawę opodatkowania podatkiem VAT. Opłatę tę pani Mariola powinna wliczyć w cenę sprzedawanego posiłku na wynos w opakowaniu jednorazowym z tworzyw sztucznych, przy zastosowaniu stawki VAT odpowiadającej stawce dla sprzedawanego posiłku w tym opakowaniu. Pobraną od klienta opłatę za posiłek na wynos w opakowaniu z tworzyw sztucznych kobieta powinna zewidencjonować na kasie fiskalnej wraz z ceną posiłku. Nie ma potrzeby wyodrębniania samej kwoty opłaty na paragonie.
VAT od opłaty za plastikowe opakowania - ile wynosi opłata za produkty jednorazowego użytku na napoje lub żywność?
W art. 3c ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej wskazano, że maksymalna stawka opłaty za sztukę produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionego w załączniku nr 6 do ustawy będącego opakowaniem wynosi 1 zł. Minister właściwy do spraw klimatu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych oraz ministrem właściwym do spraw gospodarki określa natomiast w drodze rozporządzenia stawki opłaty za sztukę produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionego w załączniku nr 6 do ustawy będącego opakowaniem, kierując się koniecznością trwałego zmniejszenia zużycia tych produktów oraz mając na uwadze negatywny wpływ tworzyw sztucznych na środowisko, a także akceptowalny społecznie poziom stawki opłaty.
W Rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7 grudnia 2023 roku w sprawie stawek opłaty za produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będącymi opakowaniami wskazano, że stawki opłaty, o której mowa w art. 3b ust. 1 ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, za sztukę produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będącego opakowaniem, wymienionego w załączniku nr 6 do tej ustawy, wynoszą:
- 0,20 zł – w przypadku kubków na napoje, w tym ich pokrywek i wieczek;
- 0,25 zł – w przypadku pojemników na żywność, w tym pojemników takich jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowanych w celu umieszczania w nich żywności, która jest:
- przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
- zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika,
- gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie
– w tym pojemników na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.
