W życiu gospodarczym (i nie tylko) niejednokrotnie dochodzi do sytuacji, gdzie dłużnik nie jest w stanie na bieżąco regulować swoich zobowiązań. Przyczyny mogą być różnego rodzaju, np. brak płynności finansowej, zapaść na rynku towarów/usług. W przypadku zaistnienia powyższych sytuacji warto dojść do porozumienia i ustalić nowe warunki spłaty zobowiązania. Leży to zarówno w interesie wierzyciela, jak i samego dłużnika. W jaki sposób prawidłowo przygotować porozumienie w sprawie spłaty zobowiązania? Jakie są skutki jego zawarcia?
Co zawiera porozumienie w sprawie spłaty zobowiązania?
Treść porozumienia w sprawie spłaty zobowiązania można podzielić na kilka punktów:
Oznaczenie stron porozumienia;
Oznaczenie zobowiązań/zobowiązania dłużnika, które mają być przedmiotem porozumienia;
Określenie warunków spłaty zobowiązania objętego porozumieniem;
Określenie sankcji w przypadku niedotrzymania warunków spłaty zobowiązania objętego porozumieniem;
Postanowienia końcowe.
Oznaczenie stron
Oznaczenie stron powinno wskazywać co najmniej:
imię i nazwisko wierzyciela i dłużnika, a w przypadku osoby prowadzącej działalność gospodarczą również firmę lub w przypadku, gdy dłużnik lub wierzyciel są spółkami prawa handlowego – określenie nazwy spółki;
adres wierzyciela i dłużnika / siedzibę prowadzonej działalności;
numer PESEL wierzyciela i dłużnika lub NIP w przypadku podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą;
wskazanie osoby reprezentującej wierzyciela lub dłużnika (w przypadku spółek prawa handlowego).
Przykład oznaczenia osoby fizycznej:
Jan Kowalski zamieszkały przy ul. Jasnej 2, 22-400 Zamość, legitymujący się numerem PESEL: xxxxxxxxxxx.
Jan Kowalski prowadzący działalność gospodarczą pod firmą: xxx, pod adresem: ul. Jasna 2, 22-400 Zamość, posiadający NIP: xxxxxxxxx.
Przykład oznaczenia spółki prawa handlowego:
„ABC” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Zamościu (22-400) przy ul. Jasnej 2, wpisana do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w xxx, Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS: xxx, posiadająca NIP: xxx oraz numer REGON: xxx, reprezentowana przez:
[imię i nazwisko] – prezesa zarządu / członka zarządu
Oznaczenie zobowiązań/zobowiązania dłużnika, które mają być przedmiotem porozumienia
Ten punkt jest istotny, ponieważ strony oświadczają, co będzie przedmiotem zawieranego porozumienia. W tym miejscu dłużnik oświadcza, że jest dłużnikiem wierzyciela w zakresie ściśle określonego długu, co ma swoje konsekwencje prawne. Inaczej mówiąc, przyznaje, że ma wobec wierzyciela dług o określonej wysokości.
Przykład oznaczenia zobowiązania:
Dłużnik oświadcza i potwierdza, że posiada wobec wierzyciela zobowiązanie pieniężne w łącznej kwocie należności głównej w wysokości 10 000,00 PLN (słownie: dziesięć tysięcy złotych 00/100), która to należność wynika z:
faktur, nr:
umowy nr xxx z dnia xxx;
Dłużnik oświadcza, że otrzymał zamówione towary/usługi i nie kwestionuje ich ilości i jakości.
Określenie warunków spłaty zobowiązania objętego porozumieniem
W związku z tym, że w porozumieniu dłużnik wskazuje, jakie są jego zobowiązania wobec wierzyciela, strony powinny określić, w jaki nowy sposób to zobowiązanie zostanie spłacone przez dłużnika. Chodzi o wskazanie nowego terminu, rozłożenia należności na raty płatne w określonych terminach.
Przykład 1.
Dłużnik dokona spłaty do wierzyciela należności głównej, tj. kwoty 10 000,00 PLN wskazanej w § xxx porozumienia, zgodnie z następującym harmonogramem spłat:
1. 5000,00 PLN (słownie: pięć tysięcy złotych 00/100) w terminie do 30 stycznia 2022 roku;
2. 5000,00 PLN (słownie: pięć tysięcy złotych 00/100) w terminie do 30 czerwca 2022 roku.
Dłużnik dokona zapłaty kwot zgodnie z harmonogramem bezpośrednio na rachunek bankowy wierzyciela o nr: [xxx].
Dłużnik zobowiązuje się do terminowego regulowania należności objętych niniejszym porozumieniem.
Określenie sankcji w przypadku niedotrzymania warunków spłaty zobowiązania objętego porozumieniem
Ważne jest wskazanie w porozumieniu, jakie będą konsekwencje, jeżeli dłużnik nie będzie wywiązywał się z warunków porozumienia, w szczególności uchybiał terminom płatności zobowiązania lub poszczególnych rat (w przypadku rozłożenia należności na raty).
Przykład 2.
Jeżeli dłużnik uchybi terminowi płatności którejkolwiek z rat określonych w harmonogramie płatności, a okres opóźnienia w płatności przekroczy 7 dni, wierzyciel uprawniony będzie do odstąpienia od niniejszego porozumienia ze skutkiem natychmiastowym. Odstąpienie od porozumienia skutkowało będzie wystąpieniem przez wierzyciela na drogę sądową celem dochodzenia należności wynikających z zawartego pomiędzy stronami porozumienia łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od pierwotnych terminów wymagalności wierzytelności należnej wierzycielowi.
Postanowienia końcowe
Postanowienia końcowe stanowią nieodłączny element każdej umowy czy porozumienia. Odnoszą się one do możliwości zmiany porozumienia i sposobu dokonania i właściwości sądu w przypadku sporu.
Przykład 3.
Wszelkie zmiany lub uzupełnienia niniejszego porozumienia wymagają zachowania formy pisemnej zastrzeżonej pod rygorem nieważności.
Wszelkie spory związane z zawarciem porozumienia lub z zadłużeniem rozstrzygać będzie sąd powszechny właściwy dla siedziby wierzyciela.
Porozumienie sporządzono w dwóch egzemplarzach – po jednym dla każdej ze stron.
Sama treść porozumienia nie jest skomplikowana, jednakże warto pamiętać o podstawowych zasadach jego konstrukcji celem zachowania jego ważności, a co również istotne – możliwości egzekwowania jego postanowień.
Skutki zawarcia porozumienia
Skutki zawarcia porozumienia w sprawie spłaty zobowiązania są istotne z punktu widzenia terminu przedawnienia.
Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 2 Kodeksu cywilnego bieg przedawnienia przerywa się przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje.
Uznanie roszczenia przez tego, przeciw komu ono przysługuje, może być dokonane w trzech różnych formach: jako tzw. uznanie właściwe, ugoda i uznanie niewłaściwe. Uznanie roszczenia w formie ugody/porozumienia jest umową. W tym przypadku nie jest sporne pomiędzy stronami samo istnienie lub nieistnienie stosunku prawnego, lecz jedynie panuje niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku albo co do sposobu lub zakresu ich wykonania. W celu uniknięcia tej niepewności strony zawierają ugodę/porozumienie, czyniąc w niej sobie w zakresie tego stosunku wzajemne ustępstwa.
Wobec powyższego zawarcie porozumienia przez strony, w którym dochodzi do uznania roszczenia przez dłużnika wobec wierzyciela, skutkuje przerwaniem biegu przedawnienia roszczenia, ale również stwarza nowe, przyjęte zgodnie przez strony zasady spłaty tego zadłużenia.
