Ulga na złe długi po stronie wierzyciela to przywilej przysługujący przedsiębiorcom mającym problem ze ściągalnością należności od swoich dłużników. Nie zawsze jednak możliwość zastosowania ulgi jest oczywista – wątpliwości mogą pojawić się np. w momencie gdy firma, która nie spłaca swoich zobowiązań, przestała być podatnikiem VAT. Czy w takiej sytuacji wierzyciel ma prawo do zastosowania ulgi na złe długi? Sprawdź, jak rozliczana jest ulga na złe długi po zmianie statusu VAT dłużnika!
Na czym polega procedura ulgi na złe długi po stronie wierzyciela?
Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami podatek VAT od transakcji sprzedaży należy odprowadzić w okresie rozliczeniowym, w którym dokonano dostawy towarów lub wykonano usługę.
„Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 5 i 7–11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1”.
Dodatkowo, w razie gdy jeszcze przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi przedsiębiorca otrzyma całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy w VAT powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Jeżeli zapłatę za towar czy usługę dostaje się wcześniej, ewentualny problem ściągalności należności nas nie dotyczy, jednak w praktyce większość firm otrzymuje środki pieniężne później. Termin zapłaty przedsiębiorcy ustalają między sobą i aktualnie nie ma żadnych ograniczeń w tym zakresie, przez co przedsiębiorcy są często zobowiązani uiścić należny podatek VAT do urzędu skarbowego jeszcze przed otrzymaniem zapłaty.
Wiele firm boryka się z problem nieściągalności wierzytelności, przez co przedsiębiorcy tracą płynność finansową i niejednokrotnie zmuszeni są to zawieszenia, a nawet likwidacji działalności. W celu poprawy sytuacji finansowej wierzycieli przepisy dopuszczają preferencję w postaci ulgi na złe długi, dzięki czemu sprzedawca ma prawo do odzyskania podatku VAT od niezapłaconych faktur przychodowych. Ulga na złe długi może zostać zastosowana przez podatników VAT, którym nie udało się uzyskać należności od kontrahentów w terminie 90 dni, licząc od dnia upływu terminu płatności określonego na fakturze lub w umowie. Wierzyciel ma prawo do skorzystania z ulgi na złe długi, a dłużnik zobowiązany jest do skorygowania podatku naliczonego od zaległości niezależnie od tego, czy sprzedawca zdecydował się na zastosowanie preferencji.
„Podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona”.
Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Ulga na złe długi po zmianie statusu VAT dłużnika
Aby dowiedzieć się, jak rozliczana jest ulga na złe długi po zmianie statusu VAT dłużnika, należy w pierwszej kolejności zweryfikować, kiedy tego rodzaju ulga może być zastosowana. Skorzystanie z ulgi na złe długi po stronie wierzyciela jest możliwe tylko wówczas, gdy spełnione są następujące warunki:
- na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty wierzyciel jest podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny,
- od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
W wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (ETS) z 8 maja 2019 roku w sprawie C‑127/18 A–PACK CZ s.r.o. na korzyść wierzycieli rozstrzygnięto problem prawa do zastosowania ulgi na złe długi przez wierzycieli w sytuacji, gdy ich dłużnicy przestali być czynnymi podatnikami VAT.
TSUE uznał bowiem, że art. 90 dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej stoi na przeszkodzie przepisom krajowym, które uniemożliwiają zastosowanie korekty z tytułu ulgi na złe długi w sytuacji, gdy dłużnik przestał być czynnym podatnikiem VAT. Zgodnie z dyrektywą 2006/112 (art. 273) państwa należące do Unii Europejskiej mogą nałożyć na podatników inne obowiązki, jakie uznają za niezbędne dla zapewnienia prawidłowego poboru VAT i zapobieżenia oszustwom podatkowym, ale tylko wówczas, gdy są one bezwzględnie konieczne dla osiągnięcia tego szczególnego celu, ponieważ powinny one w możliwie najmniejszym stopniu naruszać cele i zasady dyrektywy 2006/112. Nie można ich wykorzystywać w sposób podważający neutralność VAT, która jest podstawową zasadą wspólnego systemu VAT ustanowionego przez przepisy UE.
W jaki sposób zrobić korektę z tytułu ulgi na złe długi?
Korekta w VAT z tytułu ulgi na złe długi dokonywana jest w pliku JPK_V7 składanym za okres, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu płatności wynikającego z faktury lub umowy.
Trudności ze ściągalnością należności a ulga na złe długi
Prowadzenie firmy wiąże się nie tylko z niezależnością, możliwością samodzielnego podejmowania decyzji biznesowych czy czerpaniem zysków. Nie zawsze życie przedsiębiorcy przebiega bezproblemowo, a jedną z niedogodności jest ściągalność należności od dłużników zwlekających z zapłatą za dokonaną dostawę towarów bądź wykonaną usługę. Przedsiębiorcy z różnych branż deklarują opóźnienia w płatnościach jako barierę dla biznesu.
Pomocną dłoń dla wierzycieli wyciąga ustawodawca, umożliwiając im odzyskanie podatku VAT od faktur z przekroczonym o ponad 90 dni terminem płatności. Od 1 stycznia 2020 rok podobna preferencja wprowadzona została także w podatku dochodowym. Nowelizacja dotyczy zarówno ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. To pozytywna zmiana dla rzetelnych przedsiębiorców regulujących swoje zobowiązania wobec dostawców i urzędów, a nie zawsze otrzymujących zapłatę na czas od odbiorów sprzedawanych produktów czy usług.
