Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest najchętniej wybieraną spółką w Polsce. Niewątpliwie wpływ na to ma fakt, że jej wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki, a obciąża ona członków jej zarządu, czyli organu reprezentującego spółkę na zewnątrz. W jaki sposób podejmują oni decyzję? Jak właściciele spółki o tym decydują? Kto ma prawo głosu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością?
Istota spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością uregulowana jest w Kodeksie spółek handlowych. Zgodnie z art. 151 ksh może być ona zawiązana przez jedną osobę lub więcej w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Bardzo często takie spółki powstają w celu prowadzenia działalności gospodarczej.
Spółkę zakładają wspólnicy, którzy nie odpowiadają za jej zobowiązania, ponieważ odpowiedzialność co do zasady ponosi sama spółka, która z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego zyskuje osobowość prawną i sama może zaciągać zobowiązania.
Jest to jednak twór prawa działający przez swoje organy. Organami spółki są:
- zgromadzenie wspólników,
- zarząd,
- rada nadzorcza,
- komisja rewizyjna.
Dwa ostatnie organy nie są obowiązkowe.
Kto ma prawo głosu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością?
W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością decyzje podejmowane są w formie uchwał. Stanowią one podstawę do działania spółki.
Uchwały są podejmowane przez zgromadzenie wspólników. W skład tego zgromadzenia wchodzą wszyscy wspólnicy spółki. Każdy z nich ma w niej swoje udziały. Mogą one być o równej lub nierównej wartości nominalnej. Powszechniejsze są równe wartości nominalne udziałów w spółce. Minimalna wartość nominalna udziału to 50 zł.
Przykład 1.
Kapitał zakładowy spółki wynosi 5000 zł i dzieli się na 100 udziałów o wartości nominalnej 50 zł – w takim przypadku udziały w spółce są równe i każdy wspólnik, który będzie miał w niej udziały, będzie ich wartość określał na podstawie tego, że 1 udział ma wartość nominalną 50 zł.
Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. W przypadku ich zbycia minimalna kwota za udział to 50 zł, nawet jeśli byłyby one w rzeczywistości mniej warte.
Co do zasady na jeden udział przypada jeden głos.
Przykład 2.
Pani Marta ma 40 udziałów w spółce z o.o. Na każdy z nich przypada jej 1 głos. Może ona podejmować decyzje z udziałów, które posiada, przy czym każdy udział jest odrębny – może z 20 z nich zagłosować inaczej niż z pozostałej części albo z wszystkich tak samo, stosownie do własnych preferencji.
Uprzywilejowanie w zakresie prawa głosu
Jak wskazano powyżej, co do zasady jeden udział to jeden głos na zgromadzeniu wspólników.
Niektóre udziały charakteryzować się mogą jednak uprzywilejowaniem w tym zakresie. Musi ono jednak ściśle wynikać z umowy spółki.
W umowie należy określić, jakie udziały będą miały uprzywilejowanie w zakresie głosowania. Uprzywilejowanie dotyczące prawa głosu nie może przyznawać uprawnionemu więcej niż trzy głosy na jeden udział.
Przykład 3.
Pani Wanda ma 15 udziałów w spółce. Wszystkie z nich są udziałami uprzywilejowanymi w zakresie głosowania na zgromadzeniu wspólników. Zgodnie z umową spółki jeden udział zapewnia dwa głosy. W ten sposób zamiast 15 Wanda ma w rzeczywistości 30 głosów na zgromadzeniu wspólników.
Umowa spółki może uzależnić przyznanie szczególnych uprawnień, w tym uprzywilejowania w zakresie prawa głosu, od:
- spełnienia dodatkowych świadczeń na rzecz spółki,
- upływu terminu,
- ziszczenia się warunku.
To umowa spółki zakłada, czy w ogóle będzie uzależniać przyznanie uprzywilejowania w zakresie głosowania od jakichkolwiek warunków lub okoliczności dodatkowych.
Przykład 4.
Propozycja zapisu w umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością:
Udziały przysługujące wspólnikowi Waldemarowi Grzybowi będą uprzywilejowane w zakresie prawa głosu w ten sposób, że na 1 udział przypadają 3 głosy, a Waldemar Grzyb i każdy inny właściciel tych udziałów będzie dostarczał do spółki nieodpłatnie 300 ton pszenicy rocznie do 30 sierpnia.
W powyższym przypadku uprzywilejowanie zależy od spełnienia przez właściciela udziału świadczenia na rzecz spółki, które polega na dostarczaniu co roku określonej ilości towaru, jakim jest pszenica.
Brak spełnienia tego świadczenia skutkować będzie tym, że udział nie zostanie uprzywilejowany i będzie przypadał na niego tylko jeden głos – stosownie do zasad ogólnych.
Uchwały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
Podczas zgromadzeń wspólników podejmowane są uchwały przez wspólników, które następnie stanowią podstawę do działania przez zarząd spółki.
Zgromadzenia wspólników dzielą się na zwyczajne – zwoływane obligatoryjnie raz w roku, a także nadzwyczajne – zwoływane w przypadku podjęcia nieprzewidzianej uchwały.
Bez odbycia zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte, albo na głosowanie pisemne.
Przykład 5.
Panowie Krzysztof i Mariusz są wspólnikami spółki z o.o. Chcieli podjąć uchwałę w przedmiocie zakupu sprzętu niezbędnego do prowadzenia działalności gospodarczej. Obaj na piśmie wyrazili zgodę na zakup urządzenia, stąd nie było potrzeby formalnego zwoływania zgromadzenia wspólników w tym celu.
Jeśli Kodeks spółek handlowych lub umowa spółki nie stanowią inaczej, zgromadzenie wspólników jest ważne bez względu na liczbę reprezentowanych na nim udziałów.
Uchwały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością zapadają co do zasady bezwzględną większością głosów. Oznacza ona, że za jej podjęciem musi być co najmniej połowa udziałów w spółce, czyli 50% + 1.
Głos można oddawać osobiście, pisemnie w zakresie spraw, które będą rozpoznawane na zgromadzeniu wspólników, albo przez pełnomocnika.
Nie jest możliwe głosowanie ani osobiście, ani przez pełnomocnika w sprawie, która dotyczy odpowiedzialności osobistej wspólnika.
Głosowania w spółce są jawne, z wyjątkiem wyborów, wniosków o odwołanie członków organów spółki lub likwidatorów, o pociągnięcie ich do odpowiedzialności, jak również w sprawach osobowych oraz na żądanie choćby jednego ze wspólników obecnych lub reprezentowanych na zgromadzeniu wspólników.
Kiedy obligatoryjne jest podejmowanie uchwał w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością?
W Kodeksie spółek handlowych istnieje ściśle oznaczony katalog czynności prawnych, które dla swojej ważności wymagają uprzedniego podjęcia uchwały przez zgromadzenie wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Zgodnie z art. 15 ksh zawarcie przez spółkę kapitałową, czyli z ograniczoną odpowiedzialnością, prostą spółkę akcyjną oraz spółkę akcyjną, umowy:
- kredytu,
- pożyczki,
- poręczenia,
- innej podobnej umowy
– z członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem albo na rzecz którejkolwiek z tych osób, wymaga zgody zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Na podstawie art. 228 ksh uchwały zgromadzenia wspólników wymagają:
- rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki, sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków;
- postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru;
- zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego;
- nabycie i zbycie nieruchomości, użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej;
- zwrot dopłat;
- zawarcie umowy, o której mowa w art. 7 ksh – związanej ze stosunkami między spółką dominującą a zależną.
Uchwały wspólników wymaga także zawarcie umowy o nabycie dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nieruchomości albo udziału w nieruchomości, lub środków trwałych, za ceną przewyższającą ¼ kapitału zakładowego, jednocześnie nie niższą niż 50 000 zł przed upływem dwóch lat od dnia zarejestrowania spółki. Odstępstwo od tej reguły jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy zawarcie tej konkretnej umowy było przewidziane w treści umowy spółki.
Przykład 5.
Kapitał zakładowy w spółce z o.o. wynosi 400 000 zł. Spółka po 3 latach od jej zarejestrowania podjęła decyzję o nabyciu nieruchomości w Giżycku. Jej cena to 800 000 zł. Aby móc ją nabyć, niezbędne jest udzielenie przez wspólników na zgromadzeniu uchwały o wyrażeniu zgody na zawarcie umowy sprzedaży tej konkretnej działki od jej właściciela. Istotne jest, aby uchwała precyzyjnie wskazywała, na jaką umowę wyraża zgodę, aby nie było to wskazywane w sposób ogólny, a jak najbardziej precyzyjny.
Również rozporządzenie prawem spółki lub zaciąganie zobowiązań do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego wymaga uchwały wspólników. W treści umowy spółki można to jednak zmodyfikować. Będzie to korzystne zwłaszcza w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, których wysokość kapitału zakładowego jest niewielka – na przykład 5000 zł, które stanowi minimalną kwotę.
Wówczas sprzedaż jakiegokolwiek prawa spółki albo zaciągnięcie zobowiązania, czyli zakup rzeczy o wartości już 10 001 zł, wymagać będzie dla swojej ważności uchwały, co może powodować niezbędność bardzo częstego podejmowania uchwał i związanych z tym formalności.
Co do zasady również sama umowa spółki może regulować to, jakie oświadczenia, czynności prawne dla swojej ważności wymagają uprzedniej uchwały wspólników spółki. W umowie można zatem, zależnie od celu spółki, rodzaju prowadzonej przez nią działalności, wskazywać dodatkowe kategorie, które wymagają dla swojej ważności uchwały wspólników.
Na podstawie tych uchwał następnie zarząd zawiera umowy, których dotyczy decyzja wspólników. W ten sposób mają oni kontrolę i wiedzę o działaniach podejmowanych przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
