Obecnie jestem zatrudniona na podstawie umowy o pracę, którą rozwiążę po przejściu na emeryturę. Po otrzymaniu decyzji o przyznaniu świadczenia chciałabym przystąpić do spółki komandytowej. Jak w takiej sytuacji wygląda zgłoszenie wspólnika do ZUS-u?
Aneta, Radom
Zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Oznacza to, że wspólnicy spółki komandytowej podlegają ubezpieczeniom na takich samych zasadach jak osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą. Jeżeli działalność jest prowadzona, wówczas wspólnik powinien opłacać składki za cały okres jej funkcjonowania. Zgłoszenie wspólnika do ZUS-u musi odbyć się terminowo i z zastosowaniem odpowiednich deklaracji.
Obowiązek podlegania ubezpieczeniom w ZUS-ie
Wspólnik spółki może zarejestrować się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego lub wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli posiada inny tytuł do objęcia ubezpieczeniami społecznymi. Co ważne, wspólnicy nie mają prawa do korzystania z ulg w opłacaniu składek, jak np.:
- ulga na start przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności;
- preferencyjne składki ZUS przez 24 miesiące;
- mały ZUS plus przez 36 miesięcy.
Oznacza to, że wspólnicy zawsze będą opłacać składki społeczne obliczone od podstawy stanowiącej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (w 2023 roku jest to 4161,00 zł). Od 2022 roku zasady ustalania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne są uzależnione od formy opodatkowania osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Minimalna składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2023 r. wynosi 314,10 zł od stycznia do grudnia 2023 r.
Osoby, które pobierają emeryturę i jednocześnie prowadzą działalność gospodarczą, podlegają obligatoryjnie jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Zgłoszenie wspólnika do ZUS-u
Po przystąpieniu do spółki powinno nastąpić zgłoszenie wspólnika do ZUS-u jako płatnika składek na własne ubezpieczenia na druku ZUS ZFA. Następnie wspólnik powinien zarejestrować się w ZUS-ie jako ubezpieczony. W tym celu należy złożyć formularz ZUS ZUA (zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego) lub ZUS ZZA (zgłoszenie wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego). Druki trzeba przekazać w ciągu 7 dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczenia. Wypełniając druk, należy podać:
- tytuł ubezpieczenia – tu właściwy będzie kod 05 43 – wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej oraz akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszący jako wkład świadczenie pracy lub usług. Kolejne dwie cyfry kodu to wskazanie prawa do emerytury/renty oraz stopnia niepełnosprawności, jeżeli ubezpieczony posiada odpowiednie orzeczenie. Przykładowo zgłoszenie wspólnika do ZUS-u, który nie ma orzeczonej niepełnosprawności, a posiada prawo do emerytury należy wypełnić z kodem 05 43 10;
- datę powstania obowiązku ubezpieczenia – tu co do zasady wpisuje się dzień przystąpienia do spółki.
Zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej – kiedy przysługuje?
Zgodnie z art. 82 ust. 8 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, jeżeli osoba będąca na emeryturze czy rencie pobiera świadczenie w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia (3490 zł w pierwszej połowie roku oraz 3600 zł w drugiej połowie roku) oraz:
- uzyskuje dodatkowe przychody z tytułu działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury (od marca 2023 roku jest to 794,22 zł, czyli 50% z kwoty 1588,44 zł) lub
- opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej (niemożliwe w przypadku wspólnika spółki komandytowej)
jest zwolniona z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia działalności. Wtedy jednak, pomimo nieopłacania składki zdrowotnej, konieczne jest zgłoszenie wspólnika do ZUS-u na druku ZUS ZZA.
Sporządzanie deklaracji rozliczeniowych za wspólnika
Składki należy wykazać w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, którą trzeba wysłać do ZUS maksymalnie:
- do 5. dnia następnego miesiąca - dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych
- do 15. dnia następnego miesiąca - dla płatników składek posiadających osobowość prawną
- do 20. dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników składek.
W sytuacji gdy wymienione dni miesiąca przypadają w sobotę, niedzielę czy święto, wówczas deklarację należy wysłać w dniu roboczym następującym po tym dniu. W tym samym terminie należy opłacić składki.
Co istotne, składki społeczne oraz składki na FP można obliczać proporcjonalnie do liczby dni prowadzenia działalności/podlegania ubezpieczeniom, natomiast składka na ubezpieczenie zdrowotne jest niepodzielna – należy ją opłacać zawsze w pełnej wysokości, bez względu na liczbę dni prowadzenia działalności w danym miesiącu.
Jak wysłać rozliczenie i zgłoszenie wspólnika do ZUS-u?
Zarówno deklaracje zgłoszeniowe, jak i rozliczeniowe można złożyć:
- w placówce ZUS w wersji papierowej,
- listownie za pośrednictwem poczty w wersji papierowej,
- elektronicznie poprzez portal ZUS PUE lub program Płatnik.
Likwidacja spółki a wyrejestrowanie wspólnika
Zamknięcie spółki oznacza z kolei złożenie w ZUS-ie formularza ZWUA, na którym dokonuje się wyrejestrowania osób zgłoszonych do ubezpieczeń (tu wspólnika). Wyrejestrowanie powinno nastąpić z dniem następującym po dniu zamknięcia spółki, a kod tytułu ubezpieczenia powinien być taki, z jakim obecnie zgłoszony jest ubezpieczony. Wspólnicy spółek pełniący funkcję płatnika składek na własne ubezpieczenia w związku z zamknięciem działalności spółki w KRS zobowiązani są do złożenia formularza ZUS ZWPA.
Zgłoszenie wspólnika do ZUS-u – podsumowanie
Zgłoszenie wspólnika do ZUS-u odbywa się na takich samych zasadach jak rejestracja przedsiębiorcy. Jednakże należy zwrócić uwagę, że wspólnicy nie mają możliwości korzystania z ulg w opłacaniu składek, tak jak osoby zarejestrowane w CEIDG.
Generowanie deklaracji zgłoszeniowych i rozliczeniowych ZUS w systemie wFirma.pl
Jednym z systemów, w którym można dodawać deklaracje zgłoszeniowe i rozliczeniowe za wspólników, jest system wFirma.pl. Korzystając z niego, w pierwszej kolejności należy dodać wspólników poprzez USTAWIENIA » DANE PODSTAWOWE » RODZAJ FIRMY I WŁAŚCICIELE. Po wyborze rodzaju spółki, należy kliknąć na opcję DODAJ WSPÓLNIKA, wtedy pojawi się okno, w którym trzeba wpisać dane osobowe wspólników, a w ostatniej zakładce podać schematy opłacania składek.
Po wprowadzeniu właścicieli można dla nich sporządzać deklaracje zgłoszeniowe w zakładce START » ZUS » DEKLARACJE ZGŁOSZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ.
Deklaracje rozliczeniowe można natomiast dodać w START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE » DODAJ DEKLARACJĘ.
Co ważne, wszystkie wygenerowane w systemie wFirma.pl deklaracje można wysłać bezpośrednio do ZUS-u, bez potrzeby korzystania z systemów zewnętrznych. Więcej na ten temat znajduje się w artykule: E-ZUS, czyli wysyłka deklaracji ZUS bezpośrednio z wFirma.pl.
