Umowa zlecenie a działalność gospodarcza to dwa różne źródła przychodów. Przedsiębiorca ma prawo zawierać umowy cywilnoprawne z innymi podmiotami. Ważne jest jednak to, czy czynności wykonywane w ramach tej umowy wchodzą w zakres usług świadczonych w działalności. Od tego zależy, z którego tytułu będą opłacane składki ZUS.
Łączenie umowy zlecenie z prowadzeniem działalności a podatek dochodowy
Jak już wspomniano wyżej, przedsiębiorca ma możliwość łączenia umowy zlecenie z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej. Należy jednak rozróżnić dwa przypadki:
- profil działalności pokrywa się z czynnościami wykonywanymi na podstawie umowy zlecenie,
- działalność prowadzona jest w innym zakresie niż zawarta umowa zlecenie.
W pierwszym przypadku wszystkie przychody osiągnięte z tytułu umowy zlecenie będą traktowane jako przychody z działalności. Rozliczenie między podmiotami powinno odbyć się na zasadzie wystawienia faktury za świadczone usługi. Przychód z tej umowy powinien zostać uwzględniony podczas wyliczania zaliczki z działalności.
Jeżeli czynności wykonywane w ramach prowadzenia firmy i zlecenia są różne, wówczas rozliczenie podatku też będzie odrębne. Oznacza to, że z tytułu umowy zlecenie przedsiębiorca powinien zostać rozliczony na podstawie rachunku. Podatek od wynagrodzenia zleceniobiorcy potrąca i odprowadza do urzędu skarbowego zleceniodawca. Do końca stycznia, osoba łącząca działalność ze zleceniem otrzyma od zleceniodawcy PIT-11, który będzie musiała rozliczyć dodatkowo przy sporządzaniu zeznania rocznego.
Umowa zlecenie a działalność gospodarcza na gruncie ZUS
Łącznie umowy zlecenie z prowadzeniem firmy powoduje co do zasady zbieg tytułów do objęcia ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym. W niektórych przypadkach przedsiębiorca będzie zobowiązany do opłacania składek z obu tytułów, a niekiedy tylko z jednego z nich. Zależne jest to od podstawy opłacania składek i wysokości wynagrodzenia z umowy zlecenie.
Umowa zlecenie a działalność gospodarcza z ulgą na start
Przedsiębiorca, który korzysta z ulgi na start i chce dodatkowo świadczyć pracę na podstawie umowy zlecenie, będzie zobowiązany do opłacania składek społecznych od wynagrodzenia. Ulga na start uprawnia do opłacania wyłącznie składki zdrowotnej, w związku z czym każdy dodatkowy tytuł rodzi obowiązek podlegania ubezpieczeniom ZUS. Jeśli przedsiębiorca będzie miał kilka umów zleceń, to składki społeczne powinien opłacać do momentu, aż wynagrodzenie z umowy zlecenie będzie na poziomie co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Przykład 1.
Pani Mariola we wrześniu 2024 otworzyła salon kosmetyczny. Dodatkowo podjęła pracę na podstawie umowy zlecenie z salonem fryzjerskim X, gdzie jej zarobki na zleceniu wynoszą 3 500,00 zł. Ostatnio otrzymała kolejną ofertę współpracy na podstawie zlecenia z jako fryzjerka w salonie Y na kwotę 1 500,00 zł. Jakie składki będzie opłacała pani Mariola z każdego tytułu?
Z działalności odprowadzona do ZUS będzie wyłącznie składka zdrowotna. Z umowy zlecenie z firmą X obligatoryjnie powinna zostać objęta ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym. W związku z tym, że otrzymuje z pierwszego zlecenia wynagrodzenie wyższe pensji minimalnej, to z umowy z firmą Y będzie podlegała wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Umowa zlecenie a działalność gospodarcza na preferencji
Jeśli osoba prowadząca działalność opłaca składki w wysokości preferencyjnej, to przy podejmowaniu dodatkowej pracy na umowie zlecenie może wybrać tytuł do objęcia ubezpieczeniami społecznymi po spełnieniu odpowiednich warunków. Wyłącznie w przypadku, gdy wynagrodzenie zleceniobiorcy będzie co najmniej równe minimalnej krajowej, wówczas składki ZUS może opłacać tylko ze zlecenia. Z działalności będzie zobowiązany do podlegania wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Przykład 2.
Pan Marian jako przedsiębiorca korzysta z preferencyjnych składek. Ma zamiar dorabiać w innej firmie na umowie zlecenie z wynagrodzeniem 2 200,00 zł. Jakim ubezpieczeniom będzie podlegał pan Marian z działalności i umowy zlecenie?
W tym przypadku opłacanie składek ZUS będzie obowiązkowe z obu tytułów, gdyż podstawa opłacania składek z żadnego z tytułów nie przekracza kwoty minimalnej.
- od stycznia do czerwca 1 272,60 zł
- od lipca do grudnia 1 290,00 zł.
Przykład 3.
Pani Anna prowadzi działalność i świadczy usługi na umowie zlecenie w innej firmie. Jako przedsiębiorca opłaca preferencyjne składki. Zleceniodawca zaproponował wynagrodzenie w wysokości 6 000,00 zł.
To oznacza, że pani Anna może wybrać opłacanie składek społecznych wyłącznie z tytułu umowy zlecenie. Wtedy z działalności będzie objęta obowiązkowo ubezpieczeniem zdrowotnym.
Umowa zlecenie a działalność gospodarcza na małym ZUS-ie
Mały ZUS umożliwia opłacanie składek od podstawy ustalonej od przychodu. Tu połączenie zlecenia i działalności w niektórych przypadkach daje możliwość wyboru tytułu do objęcia ubezpieczeniem. Jeśli ze zlecenia wynagrodzenie będzie wynosiło co najmniej minimalne wynagrodznie, to z tytułu działalności może być opłacana wyłącznie składka zdrowotna.
Przykład 4.
Pani Daria korzysta z małego ZUS i opłaca składki ZUS od podstawy 2 823,96 zł. Podpisała również w grudniu dwie umowy zlecenie z różnymi firmami na kwotę po 2 000,00 zł.
W tej sytuacji pani Daria będzie objęta obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi z działalności gospodarczej i z pierwszej umowy zlecenie, bowiem łącznie podstawy przekroczą kwotę pensji minimalnej. Z wynagrodzenia z drugiej umowy zlecenie będzie konieczne opłacanie wyłącznie składki zdrowotnej.
Przykład 6.
Pan Radosław opłaca mały ZUS od podstawy 1 307,65 zł. W marcu zawarł umowę zlecenie za wynagrodzeniem 4 000,00 zł. W kwietniu kwota wynagrodzenia zwiększyła się do 5 200,00 zł. Jakie składki będzie opłacał pan Radosław z działalności i zlecenia?
W marcu przedsiębiorca będzie objęty ubezpieczeniami społecznymi z obu tytułów, gdyż dopiero po zsumowaniu podstaw kwota minimalnego wynagrodzenia została przekroczona. W kwietniu natomiast może opłacać składki ZUS jedynie ze zlecenia, gdyż podstawa jest wyższa niż wynagrodzenie minimalne. Wtedy z działalności będzie podlegał wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Umowa zlecenie a działalność gospodarcza na dużym ZUS
W sytuacji, gdy podstawę wymiaru składek z działalności stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia za pracę, wówczas przedsiębiorca co do zasady nie będzie musiał opłacać składek społecznych z umowy zlecenie. Zleceniodawca z wynagrodzenia będzie wtedy potrącał wyłącznie składkę zdrowotną. Możliwość „przerzucenia” obowiązku podlegania ubezpieczeniom ZUS z umowy zlecenie wystąpi w tym przypadku wyłącznie, gdy wynagrodzenie zleceniobiorcy będzie co najmniej równe wspomnianemu już wcześniej 60% prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego.
Przykład 7.
Pan Kamil prowadzi działalność gospodarczą i w kwietniu będzie świadczył na podstawie umowy zlecenie również usługi, które mają inny charakter niż te wykonywane w ramach działalności. Jako przedsiębiorca opłaca duży ZUS. Wynagrodzenie z umowy zlecenie będzie wynosiło 2 300,00 zł brutto.
W takiej sytuacji nie ma możliwości wyboru tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym. Obowiązkowo należy opłacać składki ZUS z działalności. Gdyby wynagrodzenie zleceniobiorcy wynosiło co najmniej tyle, co standardowa podstawa opłacania składek, wówczas pan Kamil mógłby wybrać, z którego tytułu chce być objęty ubezpieczeniami społecznymi.
Umowa zlecenie wykonywana w ramach działalności gospodarczej
Świadczenie usług na podstawie umowy zlecenia zawartej w ramach prowadzonej działalności nie powoduje powstania kolejnego tytułu do objęcia ubezpieczeniem. Wtedy konieczne jest opłacanie składek wyłącznie z działalności. Nie ma obowiązku opłacania składek z tytułu zawarcia umowy zlecenie. Co ważne, aby uznać umowę zlecenie jako wykonywaną w ramach działalności, to przychód z tej umowy powinien być opodatkowany na takich samych zasadach jak przychód z działalności.
