Wszystkie podmioty, biorące udział w łańcuchu sprzedaży, są zobligowane dopilnować, by sprzedawana rzecz była wolna od wad. W obecnym systemie dystrybucji towarów bardzo często towary przed sprzedażą klientom docelowym są przedmiotem obrotu pomiędzy kilkoma lub kilkunastoma podmiotami. Przepisy ustawy o prawach konsumenta zmieniły regulacje kodeksu cywilnego, wprowadzając tym samym szczegółowe zasady dotyczące dochodzenia przez sprzedawców roszczeń regresowych wobec producentów danego towaru. Roszczenia zwrotne powstają, jeżeli sprzedawca końcowy dozna szkody, która jest związana z wadliwością rzeczy sprzedanej i powstała w wyniku realizacji przez konsumenta uprawnień z tytułu rękojmi.
Przesłanki wystąpienia z roszczeniem regresowym
Przesłanki wystąpienia z roszczeniem regresowym reguluje art. 5761 kodeksy cywilnego. Dla powstania tej odpowiedzialności muszą zaistnieć:
-
wada rzeczy
-
brak właściwości, które rzecz powinna mieć zgodnie ze swoim przeznaczeniem lub zgodnie z publicznie składanymi zapewnieniami,
-
wydanie rzeczy w stanie niezupełnym,
-
gdy wada powstała na skutek zamontowania i uruchomienia rzeczy przez konsumenta zgodnie z instrukcją montażu i uruchomienia rzeczy sporządzoną przez konkretnego sprzedawcę;
-
sprzedawca finalny poniósł koszty w wyniku wykonania uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy przez konsumenta, np. poniósł koszty naprawy lub wymiany rzeczy czy dokonał zwrotu ceny;
-
odpowiedzialność za wadę można przypisać jednemu z poprzednich sprzedawców (w tym importerowi, hurtownikowi czy producentowi), wskutek którego działania lub zaniechania rzecz stała się wadliwa; poprzedni sprzedawca będzie odpowiadał, jeżeli wiedząc o wadzie rzeczy, nie poinformował o niej kupującego.
Żądania sprzedawcy
Sprzedawca może domagać się naprawienia szkody. Ustawodawca w komentowanym w wymienionym wyżej przepisie doprecyzował zakres tej odpowiedzialności. Sprzedawca końcowy uprawniony jest do zwrotu wydatków niezbędnych do skorzystania przez konsumenta ze swoich uprawnień, w szczególności związanych z wymianą lub usunięciem wady rzeczy sprzedanej, jej demontażem, transportem i ponownym zamontowaniem, a ponadto kwotę, o którą została obniżona cena rzeczy, oraz utracone korzyści.
Roszczenia zwrotne - przedawnienie
Kodeks cywilny dla roszczeń sprzedawcy względem swoich poprzedników wprowadza stosunkowo krótki termin przedawnienia - zaledwie sześciomiesięczny. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem poniesienia kosztów przez sprzedawcę w wyniku wykonania uprawnień z tytułu rękojmi przez konsumenta, nie później jednak niż w dniu, w którym sprzedawca powinien wykonać swoje obowiązki wobec konsumenta. W sytuacji, gdy sprzedawca finalny wystąpi z powództwem do sądu o naprawienie szkody w stosunku do jednego z poprzednich sprzedawców, a sąd to powództwo oddali, stwierdzając, że strona pozwana nie była odpowiedzialna za powstanie wady rzeczy, bieg terminu przedawnienia w stosunku do wszystkich pozostałych sprzedawców nie może zakończyć się przed upływem sześciu miesięcy od dnia, w którym orzeczenie oddalające powództwo stało się prawomocne.
Stosowanie innych przepisów
Na gruncie dotychczasowych przepisów ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego istniała regulacja, wedle której do odpowiedzialności odszkodowawczej poprzedniego sprzedawcy należało stosować przepisy o odpowiedzialności kontraktowej. Obecnie sprzedawca finalny objęty jest szerszą ochroną. Poza odpowiedzialnością przewidzianą w art. 5761 (odpowiedzialność tzw. quasi-kontraktowa - w odróżnieniu od odpowiedzialności kontraktowej nie jest warunkiem dochodzenia roszczenia zwrotnego istnienie jakiejkolwiek umowy pomiędzy sprzedawcą końcowym a poprzednim sprzedawcą) możliwe jest dochodzenie roszczeń na podstawie przepisów o odpowiedzialność kontraktowej, jak i o odpowiedzialności deliktowej.
