Rozliczenie VAT z tytułu WNT w szczególnych przypadkach

Jeszcze do końca 2016 r. odliczanie podatku VAT naliczonego od nabyć wewnątrzwspólnotowych nastręczało podatnikom mniej problemów z uwagi na możliwość m.in. ujęcia w czasie powstania obowiązku podatkowego także podatku naliczonego, a więc uwzględnienia podatku VAT należnego i naliczonego w jednym okresie. Od stycznia 2017 r. przepisy w tym zakresie uległy pewnej modyfikacji. Niektóre sytuacje gospodarcze powstające w trakcie prowadzenia działalności zdają się wywoływać szereg wątpliwości w nawiązaniu do znowelizowanych przepisów ustawy o VAT, głównie jeśli chodzi o rozliczenie VAT z tytułu WNT.

Rozliczenie VAT z tytułu WNT w praktyce

Ustawodawca dopuszcza odliczenie podatku VAT z tytułu WNT w miesiącu powstania obowiązku podatkowego, jeżeli podatnik dokona odliczenia podatku VAT naliczonego albo w miesiącu powstania obowiązku podatkowego, albo w dwóch następnych okresach rozliczeniowych.

Jednakże jeżeli podatnik nie uwzględni podatku naliczonego w powyższym okresie, np. z uwagi na późniejsze otrzymanie faktury, wówczas będzie zobligowany do uwzględnienia danej faktury w miesiącu powstania obowiązku podatkowego w zakresie podatku VAT należnego, natomiast odliczenia podatku VAT naliczonego będzie mógł dokonać w miesiącu otrzymania faktury (na bieżąco).

Rozliczenie VAT z tytułu WNT a otrzymywanie elektronicznych dokumentów potwierdzających WNT

Polski, czynny podatnik VAT nabywa od dostawców towary w ramach WNT. Podatnik otrzymuje od dostawców komunikaty elektroniczne dokumentujące WNT, zawierające wszystkie elementy faktury, jakie są określone prawem UE w kraju dostawy dokonującego na rzecz podatnika WDT. Z uwagi na dość dużą liczbę dokumentów oraz szczególny obowiązek związany z transakcjami WNT podatnik wynajął kontrahenta zagranicznego – usługodawcę (świadczącego usługi zarządzania fakturami i płatnościami wraz z upoważnieniem), aby wykonywał w jego imieniu zestawienia i podsumowania otrzymanych od kontrahentów unijnych faktur (komunikatów elektronicznych), a ponadto usługę zarządzania płatnościami na rzecz dostawców unijnych oraz informacjami związanymi z otrzymywanymi fakturami. Kontrahent zagraniczny odbiera faktury w formie elektronicznej (za pomocą elektronicznego systemy wymiany danych, który spełnia warunki Komisji Europejskiej w tym zakresie), po czym dokonuje jej kontroli. W przypadku braku błędów faktura zostaje przekazana do ujęcia w księgach podatnika. Podatnik ma jednak wątpliwość, czy w tym wypadku rozliczenie VAT z tytułu WNT, głównie w zakresie odliczenia podatku VAT naliczonego, może być dokonywane bez obaw w dacie otrzymania faktury.

W tej sytuacji podatnik, otrzymując od unijnych dostawców komunikaty elektroniczne (po uprzednio wyrażonej zgodzie) zawierające wszystkie elementy faktury w świetle ustawy o VAT, a jednocześnie posiadając gwarancje ich autentyczności, integralności treści i czytelności, posiada prawo do odliczenia podatku VAT z tych faktur dokumentujących transakcje WNT.

Ponadto podatnik ma prawo odliczyć podatek z tytułu WNT w powyższych okolicznościach w rozliczeniu za okres otrzymania faktury przez usługodawcę działającego na rzecz podatnika, zakładając, iż obowiązek podatkowy z tytułu WNT powstanie najpóźniej w ww. okresie. Podatnik oczywiście może również odliczyć VAT z tytułu danego WNT w dwóch kolejnych okresach rozliczeniowych.

Dodatkowo należy wspomnieć, że podatnik będzie miał również możliwość odliczenia podatku VAT z tytułu dokonanych transakcji WNT w rozliczeniu za okres powstania obowiązku podatkowego z tytułu WNT, jeżeli w ciągu trzech miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy, usługodawca działający w imieniu podatnika (zarządzający fakturami i płatnościami) otrzyma przedmiotowe faktury.

Korekta rabatów w WNT a rozliczenie VAT

Podatnik będący czynnym podatnikiem VAT realizuje zakup części stanowiących towary niezbędne do produkcji elementów z tworzywa sztucznego. Z reguły nabyć dokonuje w ramach WNT, czyli od kontrahentów unijnych. Niejednokrotnie występują sytuacje, w których po wystawieniu faktury zmianie ulega ostateczna kwoty do zapłaty. Powodem tego stanu rzeczy jest m.in. zwrot towarów przez podatnika z uwagi na dostarczoną od kontrahenta unijnego zbyt dużą ilością towarów czy też zwrot wadliwych partii towarów albo też otrzymanie rabatu posprzedażowego uwarunkowanego przekroczeniem określonej ilości zamówionego towaru. Z uwagi na powyższy stan rzeczy wiele razy występuje różnica wynikającą z kwoty widniejącej na otrzymanej przez podatnika fakturze oraz faktycznej kwocie dotyczącej danego WNT. Podatnik nie dysponuje niestety żadną notą korygującą bądź fakturą korygującą wystawioną przez kontrahenta unijnego, ale ma potwierdzenie akceptacji zwrotu towarów oraz udzielonego rabatu posprzedażowego. Powstaje wątpliwość, jak w tym przypadku prawidło powinno być dokonane rozliczenie VAT z tytułu WNT, m. in. jak odliczyć podatek naliczony oraz jak skorygować podatek należny?

W świetle aktualnie obowiązujących przepisów prawa korekty WNT można dokonać w postaci:

1. korekty podatku należnego z uwagi na zwrot towarów lub udzielenie rabatów, bowiem w ustawie o VAT brak jest konieczności posiadania faktury czy noty korygującej, natomiast podatnik ma obowiązek wykazać i udowodnić wystąpienie okoliczności, w których zmianie uległa pierwotna wartość transakcji WNT (wszelkie potwierdzenia dotyczące rabatów, zwrotu towarów, dokumentacja mailowa itp.),

2. korekty odliczonego podatku VAT naliczonego także w sytuacji nieposiadania faktury czy noty korygującej.

W powyższym przypadku należy stwierdzić, że podatnik ma możliwość dokonania korekty WNT na podstawie posiadanego potwierdzenia udzielenia rabatu sprzedażowego czy akceptacji zwrotu towarów.

Zaznaczyć także należy, że w przypadku dokonywania przez podatnika korekty WNT prawo do dokonania tej korekty (zmniejszenia podstawy opodatkowania) nie jest uzależnione od konieczności posiadania ani faktury, ani noty korygującej z uwagi na posiadany dokument potwierdzenia udzielenia rabatu. Końcowo należy zwrócić uwagę, iż przedmiotowej korekty WNT podatnik dokona w rozliczeniu za okres, w którym:

1. dokonano zwrotu towarów albo

2. udzielono rabatu posprzedażowego

- bez oczekiwania na fakturę lub notę korygującą.