Rozwiązanie spółki jawnej oznacza zakończenie jej funkcjonowania na rynku. Przestaje zatem istnieć organizacja osób, które tę spółkę tworzą, oraz dążenie do osiągnięcia wspólnego celu, jakim jest prowadzenie przedsiębiorstwa i osiąganie zysków. Spółka może przestać istnieć na kilka sposobów, w zależności od postanowień zawartych w samej umowie spółki, jak również na skutek okoliczności wynikających z Kodeksu spółek handlowych. Czy możliwe jest rozwiązanie spółki jawnej bez przeprowadzenia jej likwidacji? Jak to zrobić? Odpowiedź poniżej.
Rozwiązanie spółki jawnej - przyczyny
Przyczynami rozwiązania spółki jawnej mogą być:
- przyczyny przewidziane w umowie spółki,
- jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
- ogłoszenie upadłości spółki,
- śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,
- wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,
- prawomocne orzeczenie sądu.
Zasadą pozostaje dopuszczalność wypowiedzenia każdego stosunku prawnego zawartego na czas nieoznaczony (art. 3651 Kodeksu cywilnego), podobnie umowy spółki jawnej zawartej na czas nieoznaczony (art. 58 pkt 5, 61 § 1 ksh). O ile wspólnik w sposób uzasadniony korzysta z tego prawa, może spodziewać się, że w odniesieniu do spółki zostanie przeprowadzona likwidacja, zwłaszcza gdy w umowie spółki wspólnicy wprost na nią wskazali.
Niektóre przyczyny rozwiązania spółek osobowych, pokrywają się z przyczynami rozwiązania spółek kapitałowych. Można do nich zaliczyć:
przyczyny przewidziane w umowie lub statucie spółki:
- upływ czasu, na jaki spółka została zawarta,
- osiągnięcie celu, który został wskazany w umowie lub statucie spółki;
uchwała wspólników lub akcjonariuszy spółki:
- w spółkach osobowych powinna to być jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
- w spółkach kapitałowych i spółce komandytowo-akcyjnej powinna to być uchwała zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki podjęta kwalifikowaną większością głosów, a w spółce komandytowo-akcyjnej dodatkowo jest konieczna zgoda wszystkich komplementariuszy;
rozwiązanie spółki przez sąd w drodze powództwa o rozwiązanie:
- spółki osobowe – z ważnych powodów powództwo może wytoczyć każdy ze wspólników spółki,
- spółki kapitałowe – powództwo może wytoczyć wspólnik lub członek organu spółki w sytuacji, gdy osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki;
zakończenie postępowania upadłościowego spółki.
W przypadku, gdy ma miejsce rozwiązanie spółki jawnej oraz innej spółki osobowej, dodatkowo można wymienić następujące przyczyny:
- śmierć wspólnika;
- ogłoszenie upadłości wspólnika;
- powstanie w spółce partnerskiej sytuacji, w której tylko jeden z partnerów ma prawo wykonywania wolnego zawodu.
Rozwiązanie spółki jawnej bez przeprowadzenia likwidacji
Zgodnie z art. 67 § 1 Kodeksu spółek handlowych w przypadkach określonych w art. 58 należy przeprowadzić likwidację spółki, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki.
W spółce jawnej, partnerskiej oraz komandytowej nie ma konieczności przeprowadzenia likwidacji. Powoduje to, że ten proces zakończenia działalności spółki jest najszybszy, ponieważ nie ma konieczności sporządzenia sprawozdania finansowego spółki. Jest to tzw. inny sposób zakończenia działalności spółki.
Jedynymi warunkami, jakie należy spełnić, są:
- podjęcie przez wspólników jednomyślnej decyzji o rozwiązaniu spółki bez przeprowadzenia likwidacji
- ustalenie zasad przejęcia majątku przez jednego ze wspólników lub podział majątku między wspólników po zaspokojeniu zobowiązań.
Przepisu tego nie można rozumieć w ten sposób, że wspólnicy tylko stwierdzą, tak jak w przypadku rozpoznawanej sprawy, że ma miejsce rozwiązanie spółki jawnej bez przeprowadzenia likwidacji. W szczególności, jeżeli spółka jest dłużnikiem, nie można zakończyć jej działalności bez wskazania, w jaki sposób jej długi mają być zaspokojone. Gdyby bowiem zezwolić na zakończenie bytu prawnego spółki jawnej bez wskazania, kto ma pokryć jej zobowiązania, to wierzyciele spółki mogliby zostać pozbawieni możliwości zaspokojenia ich należności. Wprawdzie za zobowiązania spółki jawnej odpowiadają jej wspólnicy, ale jest to niewątpliwie odpowiedzialność akcesoryjna. W razie gdy spółka traci byt prawny, gasną także jej długi, a tym samym bezprzedmiotowa staje się odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki.
W razie podjęcia przez wspólników spółki jawnej uchwały o zakończeniu jej działalności bez przeprowadzenia likwidacji wspólnicy powinni ustalić, jakie zostaną podjęte czynności zastępujące procedurę likwidacji spółki. Ustalenia co do sposobu przeprowadzenia likwidacji nie mogą jednak godzić w interesy wierzycieli spółki. Tego rodzaju porozumienie ma charakter wewnętrzny (pomiędzy wspólnikami) i nie jest wiążące dla wierzycieli spółki.
Z przepisu art. 67 § 1 ksh wynika, że jeżeli likwidowana spółka posiada zobowiązania wobec podmiotów trzecich, to wspólnicy muszą określić, w jaki sposób te zobowiązania zostaną zaspokojone. W razie gdy wspólnicy nie wskażą innego sposobu zaspokojenia długów spółki, to stają się jej następcami prawnymi do czasu zaspokojenia jej wierzycieli.
Kto składa wniosek o wykreślenie spółki i jakie załączniki należy dołączyć do wniosku?
Wniosek składają wspólnicy uprawnieni do reprezentacji spółki osobowej w Portalu Rejestrów Sądowych.
Wniosek trzeba złożyć wraz z:
- uchwałą wspólników o rozwiązaniu spółki bez przeprowadzenia likwidacji;
- uchwałą wspólników o wyznaczeniu przechowawcy ksiąg i dokumentów rozwiązanej spółki;
- oświadczeniem o braku toczących się postępowań sądowych, administracyjnych, komorniczych oraz o zaspokojeniu wszystkich wierzytelności.
Opłata od wniosku o wykreślenie spółki wynosi 300 zł. Dodatkowo należy uiścić opłatę za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w wysokości 100 zł. Opłatę uiszcza się za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych lub w formie tradycyjnej przelewem na rachunek bankowy Sądu Apelacyjnego w Krakowie, a następnie dołącza się potwierdzenie przelewu jako załącznik do wniosku.
