0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Zmiana składu osobowego spółki jawnej a skutki podatkowe

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Utworzona spółka jawna ma określony skład osobowy, który jednak może się zmieniać. Wspólników może być co najmniej dwóch, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby w trakcie trwania spółki dołączył nowy. W związku z tym warto przeanalizować, jakie skutki podatkowe rodzi zmiana składu osobowego spółki jawnej.

Czy zmiana składu osobowego spółki jawnej rodzi skutki dla pozostałych wspólników?

Nasze rozważania rozpocznijmy od analizy, czy w momencie przystąpienia do spółki nowego wspólnika (który dodatkowo wnosi określony wkład) powstaną skutki w podatku dochodowym dla pozostałych wspólników.

Aby takie skutki wystąpiły, konieczne jest powstanie przychodu podatkowego. 

Przychodami na gruncie ustawy o PIT są wszelkie otrzymane przez podatnika przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym i których rzeczywiste otrzymanie powoduje obowiązek zapłaty podatku. Z istoty podatku dochodowego wynika, że jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego – dochodu. Zatem przychodem jako źródłem dochodu jest tylko ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika, może powiększyć jego aktywa lub też polega na pomniejszeniu jego zobowiązań. W związku z tym o powstaniu przychodu możemy mówić tylko wówczas, gdy podatnik osiąga trwałą korzyść w postaci zwiększenia stanu aktywów lub zmniejszenia stanu pasywów.

Powyższe ma zastosowanie również do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W kontekście takiego stwierdzenia należy zatem wskazać, że przystąpienie wspólnika do spółki jawnej jest zdarzeniem neutralnym podatkowo dla pozostałych wspólników. W związku z takim zdarzeniem nie otrzymują żadnego przysporzenia majątkowego, które mogłoby być kwalifikowane jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Analogicznie wniesienie wkładu do spółki przez nowo przystępującego wspólnika nie rodzi skutków podatkowych dla pozostałych. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z art. 8 ksh spółka jawna może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i innych praw rzeczowych, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Z powyższego wynika, że majątek spółki przez cały czas jej trwania jest traktowany jako majątek odrębny od majątku osobistego poszczególnych wspólników.

W związku z tym wniesienie przez nowego wspólnika wkładu do spółki jawnej w związku z przystąpieniem do spółki jawnej nie spowoduje powstania przychodu u pozostałych. Przystąpienie do spółki jawnej nowego wspólnika nie oznacza bowiem, że pozostali otrzymają część wkładu. Majątek spółki jawnej pozostaje wciąż majątkiem odrębnym od majątku osobistego wspólników. 

Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 20 września 2017 roku (nr 0112-KDIL3-1.4011.200.2017.1.AN), wartość majątku spółki jawnej i to, w jakiej proporcji pozostaje ona do wartości wkładu nowego wspólnika, jest obojętna z perspektywy podatku PIT.

Dodajmy, że wniesienie wkładu przez nowego wspólnika będzie korzystało ze zwolnienia od podatku na mocy art. 21 ust. 1 pkt 50b ustawy PIT.

Przystąpienie do spółki jawnej nowego wspólnika jest zdarzeniem neutralnym podatkowo dla pozostałych wspólników.

Zmiana składu osobowego spółki jawnej a rozliczenie dochodów

W dalszej kolejności pojawia się pytanie, w jaki sposób rozliczyć dochody spółki po przystąpieniu nowego wspólnika.

Pamiętajmy, że spółka jawna jest osobową spółką prawa handlowego i tym samym nie posiada osobowości prawnej – z punktu widzenia prawa podatkowego podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych są poszczególni wspólnicy tej spółki. Dla wspólników uzyskany przychód stanowi źródło przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy PIT przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe. 

Proporcję ustala się w stosunku do przysługującego wspólnikowi będącemu osobą fizyczną, udziału w przychodach i kosztach spółek osobowych, stosownie do postanowień zawartych w umowie spółki, przy czym pod pojęciem udziału należy rozumieć udział w zyskach tej spółki. 

Mając powyższe przepisy na uwadze, należy wskazać, że dochód nowego wspólnika spółki jawnej powinien być obliczany dopiero od momentu jego przystąpienia do spółki. Natomiast dochody pozostałych wspólników należy podzielić na dwa okresy: sprzed zmiany składu osobowego spółki i po niej.

Dodatkowo na dzień poprzedzający przystąpienie nowego wspólnika do spółki jawnej należy sporządzić spis z natury. Obowiązek taki wynika z treści § 24 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR. W myśl tego przepisu podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, zwanego dalej spisem z natury, na 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie utraty w ciągu roku podatkowego prawa do opłacania ryczałtu ewidencjonowanego, zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.

Podkreślenia wymaga jednak, że jeżeli spis z natury jest sporządzany w trakcie, a nie na koniec miesiąca, to różnicy remanentowej nie uwzględnia się w obliczeniu zaliczki na podatek (art. 44 ust. 2 ustawy PIT).

Przykład 1.

Spółka jawna liczy trzech wspólników. 20 maja 2022 roku przystąpiła do niej kolejna osoba. W takim przypadku dochód wspólnika należy ustalić w okresie od 20 maja do 31 grudnia. Natomiast dochody pozostałych wspólników należy ustalić:

  • za okres od 1 stycznia do 19 maja 2022 roku – proporcjonalnie do prawa do udziału w zysku przysługującego każdemu ze wspólników zgodnie z dotychczasową umową spółki,
  • za okres od 20 maja do 31 grudnia 2022 roku – z uwzględnieniem nowej proporcji.

Zmiana składu osobowego spółki jawnej powoduje konieczność sporządzenia spisu z natury oraz ponownego przeliczenia dochodów nowych wspólników zgodnie z nową proporcją.

Pozostałe obowiązki informacyjne związane ze zmianą składu osobowego spółki jawnej

Jeżeli chodzi o pozostałe obowiązki informacyjne w sferze prawa podatkowego, należy wskazać na konieczność dokonania aktualizacji zgłoszenia NIP-8.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników podmioty objęte obowiązkiem identyfikacyjnym muszą dokonać aktualizacji danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym przez dokonanie zgłoszenia aktualizacyjnego do naczelnika urzędu skarbowego, nie później niż w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana danych. 

Przykład 2.

Spółka jawna liczy trzech wspólników. 20 maja 2022 roku do spółki przystąpiła kolejna osoba. Zmiana w KRS została odnotowana 20 czerwca 2022 roku. 7-dniowy termin na dokonanie zgłoszenia aktualizacyjnego NIP-8 należy jednak obliczać od 20 maja 2022 roku. W formularzu tym wykazać należy dane osobowe nowego wspólnika spółki jawnej.

Zmiana składu osobowego spółki jawnej wiąże się z koniecznością złożenia do naczelnika urzędu skarbowego aktualizacji zgłoszenia NIP-8.

Zmiana składu osobowego spółki jawnej jest zdarzeniem neutralnym podatkowo dla pozostałych wspólników w tym sensie, że nie powoduje powstania przychodu podatkowego nawet w sytuacji wniesienia wkładu do spółki przez nowego wspólnika. Należy jednak pamiętać o pozostałych obowiązkach informacyjnych w tym zakresie.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów