Skonto to jeden z najczęściej udzielanych rabatów w warunkach transakcji sprzedaży większych partii towarów. W teorii skonto jest łatwym do zastosowania rabatem. W praktyce wystąpiło wiele okoliczności, w których podatnicy mają wiele wątpliwości jak się zachować w danej sytuacji. Warto zatem poznać kolejne problemy sytuacyjne w zakresie jakie przynosi nam zastosowane skonto oraz drogę do ich rozwiązania.
Dodatkowe zobowiązanie do zapłaty a korekta podstawy opodatkowania z tytułu skonta
Polski, czynny podatnik VAT prowadzi działalność gospodarczą polegającą na produkcji i obrobieniu gotowych elementów stolarki przeznaczonej na meble. W związku z licznymi odbiorcami podatnik stale negocjuje warunki zawieranych kontraktów.
Część klientów otrzymuje odroczone terminy płatności, a część skonto czyli rabat z tytułu wcześniejszej zapłaty za fakturę niż w terminie standardowym. Rabaty są udzielane maksymalnie od 2% do 5% łącznej wartości zamówienia. Konkretne wielkości i zastosowanie rabatu czy odroczonego terminu podatnik uzgadnia z klientem każdorazowo przed wykonaniem sprzedaży.
Występują również sytuacje, w których klienci wymagają uwzględnienia skonta w fakturze po wydaniu towaru w chwili jej wystawienia kiedy to odbiorca jeszcze nie zdążył nic zapłacić. Z uwagi na spore zamieszanie w transakcjach, podatnik wprowadził zobowiązanie klientów do zapłaty w określonych terminach dla zachowania porządku w przypadku odroczonych terminów płatności, jak i skorzystania ze skont.
Jeżeli klient podpisze zobowiązanie do szybszej zapłaty za fakturę (w ramach skonta) to zostanie to uwzględnione od razu na wystawionej fakturze. Natomiast dzień otrzymania środków na rachunku bankowym przez podatnika będzie dniem zapłaty z użyciem skonta. Jeżeli klient zapłaci w terminie, wówczas podatnik nie wystawi faktury korygującej.Jeżeli natomiast zapłaci po terminie, podatnik zamierza wystawić fakturę korygującą podwyższającą podstawę opodatkowania, a adnotacje co do niezachowania warunków zobowiązania zawrze na tej fakturze.
Podatnik zachodzi w głowę jak rozliczyć podatkowo tego typu transakcje?
Podstawa opodatkowania obniżona o rabaty
Rozwiązując problemy podatnika w pierwszej kolejności należy przypomnieć, iż w art. 29a. ust. 1 ustawy o VAT ustawodawca wskazał, iż podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Ponadto podstawa opodatkowania obejmuje także podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.Jednakże podstawa opodatkowania nie obejmuje kwoty podatku VAT.
Oprócz powyższego należy wskazać, że podstawa opodatkowania nie powinna zawierać:
- rabatów z tytułu wcześniejszej zapłaty stanowiących obniżkę cen,
- obniżek cen i upustów udzielanych nabywcy lub usługobiorcy uwzględnionych w momencie sprzedaży,
- zwróconych i udokumentowanych wydatków (otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy) poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
Zgodnie z powyższym podatnik ma obowiązek obniżyć podstawę opodatkowania jeżeli będzie miało miejsce:
- udzielenie opustów, obniżek cen po dokonaniu sprzedaży,
- zwrot towarów i opakowań,
- zwrot nabywcy całości lub części zapłaty otrzymanej przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło,
- zwrot kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze
- o wartość kwoty wynikających z powyższych okoliczności.
Skonto - kiedy sprzedawca wystawia korektę?
Zgodnie z art. 106j. ust. 1 ustawy o VAT w przypadku gdy po wystawieniu faktury:
- udzielono obniżki ceny w formie rabatu,
- udzielono opustów i obniżek cen,
- dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,
- dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty,
- podwyższono cenę lub stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury
- podatnik wystawia fakturę korygującą.
Skonto to rabat warunkowy
W praktyce gospodarczej można zaobserwować dwa rodzaje rabatów:
- przyznawane przed ustaleniem ceny,
- nadane już po ustaleniu ceny, czyli te, które determinują to jak zachowa się klient (skorzysta z rabatu, czy też nie).
Rabat z punktu drugiego ma charakter skonta, które funkcjonuje w zależności od spełnienia warunki wcześniejszej zapłaty za fakturę przez klienta. Dlatego też skonto to rabat zastosowany pod pewnymi warunkami. Dopiero ich wypełnienie pozwala nabywcy skorzystanie z rabatu i opłacenie niższej wartości faktury (obniżonej właśnie o skonto).
Wystawienie faktury ze skontem przed jego zrealizowaniem
W tym miejscu należy zaznaczyć, iż podatnik wypróbował w swojej firmie rozwiązanie polegające na wystawieniu faktury przed zrealizowaniem warunków koniecznych do zastosowania skonta. Natomiast samo skonto, jak już wcześniej zostało zasygnalizowane ma charakter warunkowy. Dlatego, z chwilą zapłaty we wcześniejszym terminie, warunki skonta zostaną wypełnione.
Natomiast w powyższej sytuacji podatnik, mimo iż nie wie czy skonto zostanie zrealizowane(podpisanie zobowiązania klienta do zapłaty w określonym terminie nie stanowi spełnienia warunków skonta), to wystawia faktury uwzględniające wartość obniżoną o skonto.
I tutaj przypomina się art. 29a ust. 7 pkt 1, który mówi, iż podstawa opodatkowania nie powinna zawierać m.in. rabatów. Dodatkowo, gdy rabat został nadany (zrealizowany) po wystawieniu faktury, wówczas sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę korygującą obniżającą wartość faktury pierwotnej o ten właśnie rabat.
Należy jednak podkreślić, iż w przypadku skonta, adnotacja jaką podatnicy zawierają o nim na fakturach (o możliwości skorzystania) stanowi wyłącznie informację i nie jest faktem udzielenia rabatu. Najistotniejsze w tym jest to jak zachowa się nabywca, czyli skorzysta ze skonta, a więc wypełni warunki wcześniejszej zapłaty, albo nie skorzysta ze skonta, czyli zapłaci w standardowym terminie i nie uzyska rabatu. Tak więc wystawiana faktura nie powinna z góry zawierać skonta, bowiem podstawa opodatkowania nie może zawierać tego typu rabatów, a jeżeli klient skorzysta ze skonta, to sprzedawca wystawi fakturę korygującą i dokona wówczas obniżenia podstawy opodatkowania. Zatem wyłącznie zrealizowanie skonta (wypełnienie warunków wcześniejszej zapłaty) jest podstawą do obniżenia podstawy opodatkowania.
Podatnik wystawiając faktury nie ma żadnej pewności czy nabywca ostatecznie zrealizuje skonto nawet, jeżeli podpisał zobowiązanie do wcześniejszej zapłaty. Dlatego owo zobowiązanie nie będzie automatyczną realizacją skonta (wypełnieniem warunków). Dlatego też podatnik powinien wystawić fakturę sprzedaży w pełnej wartości zamówienia, a nie z uwzględnieniem z góry skonta. Oczywiście powinna ona uwzględniać adnotację o możliwym zastosowaniu skonta, jeżeli podatnik takie rozwiązanie chce zaoferować nabywcy.
Ponadto po otrzymaniu zapłaty za fakturę w uzgodnionym, szybszym terminie (wynikającym z możliwości realizacji skonta przedstawionego na fakturze sprzedaży) podatnik-sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę korygującą, która pomniejszy podstawę opodatkowania i podatek VAT o wartość tego skonta.
Uwzględniając powyższe podatnik postąpił w tej sytuacji nieprawidłowo wystawiając faktury z doliczonym skontem z góry, nie wiedząc przy tym jak zachowa się klient, kiedy zapłaci i czy w ogóle dotrzyma terminu wyznaczonego na zobowiązaniu do zapłaty. Zatem dzień zapłaty będzie decydujący w zakresie stwierdzenia, czy nabywca zmieścił się w terminie koniecznym dla skonta, czy też nie. Jeżeli się zmieścił, wówczas podatnik wystawia fakturę korygującą na minus. Jeżeli nie, pierwotna faktura wystawiana jest na pełną wartość sprzedawanych towarów i nie wymaga wtedy korekty. Dodać należy, że dokument zobowiązania do zapłaty nie stanowi tutaj żadnego wyznacznika do zrealizowania przesłanek, warunków do udzielenia skonta.
