Podatnicy mają prawo wykorzystywać w prowadzonej działalności gospodarczej różne składniki majątkowe. W przeważającej większości przypadku są one kwalifikowane jako środki trwałe przedsiębiorstwa i wpisywane do ewidencji ŚT. W dzisiejszym artykule zastanowimy się nad skutkami podatkowymi niewprowadzenia do ewidencji danego składnika oraz nad konsekwencjami jakie wywołuje sprzedaż składnika majątku nieujętego w ewidencji ŚT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Jakie składniki majątku podlegają ujęciu w ewidencji ŚT?
Na wstępie wskazać należy, że ujęciu w ewidencji podlegają te składniki majątku, które spełniają definicję środka trwałego. Jak wskazuje art. 22a ust. 1 ustawy PIT, środki trwałe to stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
-
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
-
maszyny, urządzenia i środki transportu,
-
inne przedmioty
- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.
Co istotne, zgodnie z art. 22 ust. 8 ustawy PIT wartość środków trwałych nie stanowi jednorazowego kosztu podatkowego, lecz podlega stopniowemu rozliczeniu w ramach dokonywanych odpisów amortyzacyjnych.
Skutki niewprowadzenia składnika majątku do ewidencji
Dodatkowo trzeba zaznaczyć, że zgodnie z art. 22n ust. 4 ustawy zapisów dotyczących środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się w ewidencji najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego. Ponadto, jak stanowi art. 22n ust. 6 ustawy, w razie braku ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywane odpisy amortyzacyjne nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
Z przytoczonych przepisów płynie wniosek, że podatnik, który nie wpisze danego składnika majątkowego do ewidencji ŚT, nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych od nieujętego środka trwałego. W rezultacie podatnicy powinni zawsze pamiętać o dopełnieniu tego obowiązku.
Sprzedaż składnika majątku nieujętego w ewidencji ŚT
Mogłoby się wydawać, że skoro niewpisanie danego składnika do ewidencji wyklucza możliwość ujmowania jego wartości w kosztach, to równocześnie późniejsze zbycie takiej rzeczy nie powoduje powstania przychodu z działalności gospodarczej.
Niestety, ale w stanie prawnym obowiązującym do początku 2015 r. kwestia ta wygląda zupełnie inaczej. Mianowicie od tego momentu znowelizowano treść art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy PIT. Obecnie przepis ten podaje, że przychodem z działalności gospodarczej są również:
-
przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących:
-
środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
-
składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1500 zł,
-
składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych,
-
składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które zgodnie z art. 22n ust. 3 nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
- wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio.
Obecnie zatem już sam fakt wykorzystywania danego składnika majątkowego w prowadzonej działalności powoduje powstanie związku z tą działalnością, co następnie w przypadku odpłatnego zbycia skutkuje uznaniem, że mamy do czynienia z przychodem z działalności gospodarczej. Kwestia ujęcia w ewidencji środków trwałych nie ma aktualnie żadnego znaczenia.
Przykład 1.
Przedsiębiorca postanowił wykorzystywać w prowadzonej firmie swój prywatny samochód. Nie ujął go jednak w ewidencji ŚT, co spowodowało, że nie dokonywał jednocześnie odpisów amortyzacyjnych, które mogłyby stanowić koszt podatkowy. Po kilku latach działalności postanowił samochód sprzedać. Wówczas sprzedaż składnika majątku nieujętego w ewidencji ŚT będzie kwalifikowana do przychodów z działalności gospodarczej, a nie jako sprzedaż prywatnego składnika majątku.
Rozliczenie sprzedaży składnika majątku nieujętego w ewidencji ŚT
Skoro zatem sprzedaż składnika majątku nieujętego w ewidencji ŚT stanowi przychód z działalności gospodarczej, pojawia się pytanie o sposób podatkowego rozliczenia takiego odpłatnego zbycia. Dowiedzieliśmy się już, że w takim przypadku podatnik nie może dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Czy jednak powoduje to, że w momencie sprzedaży nie może uwzględnić żadnych kosztów?
Jak stanowi art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy PIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na:
-
nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,
-
nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż wymienione w lit. a środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części,
-
ulepszenie środków trwałych, które zgodnie z art. 22g ust. 17 powiększają wartość środków trwałych, stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych
- wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, są jednak kosztem uzyskania przychodów przy określaniu dochodu z odpłatnego zbycia rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d, oraz gdy odpłatne zbycie rzeczy i praw jest przedmiotem działalności gospodarczej, a także w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, bez względu na czas ich poniesienia.
Zatem w świetle powyższego przepisu kosztem podatkowym w momencie odpłatnego zbycia jest wydatek poniesiony na zakup danego składnika majątkowego. Wydatek ten teoretycznie należy pomniejszyć o sumę odpisów amortyzacyjnych, jednakże w tym przypadku podatnik nie miał możliwości dokonywania takich odpisów. W konsekwencji kosztem uzyskania przychodu w momencie odpłatnego zbycia składnika majątku wykorzystywanego w działalności i jednocześnie niewpisanego do ewidencji będzie pełny koszt jego nabycia.
Przykład 2.
Podatnik zakupił samochód ciężarowy za kwotę 35 000 zł. Pojazd ten wykorzystywał w prowadzonej działalności gospodarczej, jednak nigdy nie ujął go w ewidencji ŚT, co spowodowało brak odpisów amortyzacyjnych. Po paru latach podatnik postanowił sprzedać pojazd za 50 000 zł. Taka sprzedaż będzie zaliczana do przychodów z działalności gospodarczej, jednakże przychód uzyskany ze sprzedaży będzie mógł być pomniejszony o koszt odpłatnego nabycia. W konsekwencji dochód podlegający opodatkowaniu z tej transakcji to 15 000 zł.
Sprzedaż składnika majątku nieujętego w ewidencji ŚT - księgowanie w systemie wfirma.pl
Aby wystawić fakturę za sprzedaż składnika majątku nieujętego w ewidencji ŚT w systemie wfirma.pl należy wejść w zakładkę PRZYCHODY » SPRZEDAŻ » WYSTAW » FAKTURĘ, gdzie w pojawiającym się oknie należy uzupełnić wymagane pola i w podzakładce KSIĘGOWE w polu SKUTEK KSIĘGOWY wybrać opcję KSIĘGUJ DO VAT (w przypadku czynnych podatników VAT) lub NIE KSIĘGUJ (w przypadku nievatowców).
Następnie tak wystawioną fakturę należy wprowadzić bezpośrednio do KPIR przez zakładkę EWIDENCJE » KPIR » DODAJ WPIS, gdzie należy wprowadzić dane z wystawionej faktury i kwotę netto w polu POZOSTAŁE PRZYCHODY.
Polecamy:
