Sprzedaż z terytorium innego kraju UE a polski VAT UE

W przypadku transgranicznych transakcji dokonywanych w obrębie UE podatnicy mają obowiązek posługiwania się przypisanym numerem VAT UE. W naszym dzisiejszym artykule zastanowimy się, co w przypadku, gdy miejsce ma sprzedaż z terytorium innego kraju UE!

Obowiązek posługiwania się polskim VAT UE

Na gruncie prawa polskiego przedstawiona problematyka jest regulowana przez treść art. 97 ustawy o VAT.

W przepisie tym możemy przeczytać, że podatnicy, o których mowa w art. 15 ustawy o VAT, podlegający obowiązkowi zarejestrowania jako podatnicy VAT czynni, są obowiązani przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności.

Powyższy obowiązek dotyczy również podatników podatku VAT, którzy:

1. nabywają usługi, do których stosuje się art. 28b, jeżeli usługi te stanowiłyby u nich import usług,
2. świadczą usługi, do których zastosowanie ma art. 28b ustawy o VAT, dla podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej.

Rejestracji na potrzeby transakcji unijnych dokonuje się poprzez zaznaczenie odpowiednich pozycji w formularzu VAT-R. Zwróćmy uwagę, że przepis wymaga, aby rejestracji dokonać jeszcze przed dokonaniem pierwszej z wymienionych czynności.

Warto również wskazać, że zgodnie z art. 97 ust. 10 ustawy o VAT podmioty zarejestrowane jako podatnicy VAT UE, podając numer, pod którym są zidentyfikowane na potrzeby podatku, przy:

1. dokonywaniu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
2. dokonywaniu wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
3. świadczeniu usług, do których stosuje się art. 28b, dla podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej,
4. nabywaniu usług, do których stosuje się art. 28b, dla których są podatnikami z tytułu importu usług,
5. przemieszczaniu towarów, w celu ich nabycia, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju w procedurze magazynu typu call-off stock

– są obowiązane do posługiwania się numerem identyfikacji podatkowej poprzedzonym kodem PL.

Ustawa o VAT wymienia zatem konkretny i zamknięty katalog czynności, których wykonywanie wymaga posługiwania się numerem VAT UE.

Sprzedaż z terytorium innego kraju UE a posługiwanie się polskim VAT UE

Zastanówmy się teraz, co w sytuacji, gdy podatnik z Polski posługuje się polskim numerem VAT UE w przypadku transakcji dokonywanych na terytorium innego kraju.

Jeżeli rozpatrujemy przypadek WDT, to należy wskazać, że w takiej sytuacji krajem opodatkowania jest kraj rozpoczęcia wysyłki towaru. Dla miejsca opodatkowania istotne znaczenie ma to, gdzie towar znajduje się w momencie wysyłki.

W takim wypadku podatnik powinien dokonać rejestracji na potrzeby VAT UE w kraju, w którym WDT się rozpoczyna. Podatnik w takich okolicznościach nie powinien się posługiwać polskim VAT UE, aczkolwiek użycie tego numeru (np. poprzez podanie go na fakturze) nie zmienia miejsca opodatkowania.

Przykład 1.

Podatnik z Polski dokonał sprzedaży towaru z Niemiec do Francji. Mamy do czynienia z WDT, które podlega opodatkowaniu w Niemczech, ponieważ jest to kraj rozpoczęcia transportu towaru. Podatnik z Polski powinien w tym zakresie uzyskać niemiecki VAT UE i takim numerem posługiwać się na potrzeby tej transakcji.

Inaczej natomiast przedstawia się sytuacja w przypadku WNT. Zgodnie bowiem z treścią art. 25 ust. 1 ustawy o VAT wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów uznaje się za dokonane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu.

Jednakże, jak podaje art. 25 ust. 2 ustawy o VAT, nie wyłączając zastosowania ust. 1 w przypadku gdy nabywca, przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów podał numer przyznany mu przez dane państwo członkowskie dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych inne niż państwo członkowskie, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów uznaje się za dokonane również na terytorium tego państwa członkowskiego, chyba że nabywca udowodni, że wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów:

1. zostało opodatkowane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu, lub
2. zostało uznane za opodatkowane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu, ze względu na zastosowanie procedury uproszczonej w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej, o której mowa w dziale XII.

W rezultacie, jeżeli podatnik z Polski na potrzeby WNT dokonanego na terytorium innego kraju wskaże polski VAT UE, to dojdzie do podwójnego obowiązku podatkowego z tego tytułu.

Ponadto zgodnie z art. 88 ust. 6 ustawy o VAT nie stanowi podstawy do obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. c, w przypadku opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 25 ust. 2, na terytorium kraju z powodu podania numeru, o którym mowa w art. 97 ust. 10, w sytuacji, gdy towary w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu znajdują się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju. 

W rezultacie w państwie identyfikacji podatnik nie ma możliwości odliczenia podatku naliczonego.

Przykład 2.

Podatnik z Polski zakupił towar od kontrahenta z Niemiec. Towar został przetransportowany z Niemiec do Francji. Podatnik wskazał polski numer VAT UE. W takim przypadku obowiązek rozliczenia WNT powstanie zarówno we Francji (kraj zakończenia transportu), jak i w Polsce (kraj identyfikacji). Co równie ważne, w Polsce podatnik nie może odliczyć podatku naliczonego przy WNT. W polskim rozliczeniu podatkowym nie będzie to zatem transakcja neutralna podatkowo.

Podatnik może jednak się uwolnić od powyższego podwójnego opodatkowania WNT, jeśli udowodni, że nabycie zostało opodatkowane na terytorium kraju zakończenia wysyłki. Oczywiście na potrzeby rozliczenia WNT może okazać się konieczne także zarejestrowanie do VAT w innym kraju UE. W przedstawionym powyżej przykładzie podatnik z Polski powinien uzyskać francuski numer VAT UE.

Mając powyższe na uwadze, należy podkreślić, że w przypadku czynności opodatkowanych dokonywanych na terytorium innych krajów UE polscy podatnicy powinni uzyskać zagraniczne numery VAT UE. Posługiwanie się polskim numerem identyfikacyjnym nie jest w takich wypadkach działaniem poprawnym.