Podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT muszą pamiętać o monitorowaniu wartości sprzedaży tak, aby nie przekroczyć limitu zwolnienia. Ciekawym przypadkiem wartym wyjaśnienia jest korygowanie sprzedaży i ewentualny wpływ takiej korekty na limit zwolnienia z VAT.
Zwolnienie podmiotowe z VAT
Ustawodawca przewidział zwolnienie podmiotowe od podatku VAT dla pewnej grupy podatników. Regulacje w tym zakresie zostały zawarte w art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług.
Na mocy art. 113 ust. 1 ustawy zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
W myśl art. 113 ust. 5 ustawy, jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc, począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.
Stosownie do art. 113 ust. 11 ustawy podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1.
Przykład 1.
Podatnik prowadzący JDG do 20 listopada 2022 roku osiągnął kwotę sprzedaży 198 000 zł. 21 listopada podatnik sprzedał towar o wartości 5000 zł. To oznacza, że już 21 listopada podatnik utracił prawo do zwolnienia od podatku VAT. Powrót do zwolnienia jest możliwy od 1 stycznia 2024 roku, o ile wartość sprzedaży w 2023 roku nie przekroczy 200 000 zł.
Korekta sprzedaży a limit zwolnienia z VAT
Zasada ogólna wskazuje, że podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę. Jednak w pewnych okolicznościach podatnik będzie zobligowany do skorygowania podstawy opodatkowania z tytułu sprzedaży.
Zgodnie z art. 29a ust. 10 ustawy o VAT podstawę opodatkowania obniża się o:
- kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen,
- wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12,
- zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło,
- wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.
Obniżenia podstawy opodatkowania w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą pod warunkiem, że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją.
W przypadku gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie posiada dokumentacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje za okres rozliczeniowy, w którym uzyskał tę dokumentację.
Przykład 2.
Kiedy należy skorygować podstawę opodatkowania VAT w związku ze zwróconym towarem? Podatnik dokonał sprzedaży towaru 20 listopada. Faktura została wystawiona zgodnie z przepisami, tj. 10 grudnia. W styczniu kolejnego roku kupujący zwrócił towar jako wadliwy. W związku z tym sprzedawca wystawił korektę faktury 15 stycznia i wręczył ją nabywcy. Obniżenie podstawy opodatkowania ma miejsce w styczniu.
Wpływ korekty sprzedaży na limit zwolnienia z VAT
W związku z przypadkami korekty sprzedaży z uwagi na dokonywane zwroty towarów pojawia się pytanie, czy taka korekta może spowodować „przywrócenie” zwolnienia od podatku VAT.
Jak czytamy w interpretacji Dyrektora KIS z 12 stycznia 2021 roku (nr 0114-KDIP1-3.4012.615.2020.2.KK), późniejszy zwrot towarów, który nastąpi już po przekroczeniu kwoty 200 000 zł, nie będzie miał wpływu na obowiązek rejestracji jako czynnego podatnika podatku VAT.
Otrzymane zwroty towarów zmniejszą wartość dokonanej sprzedaży, jednakże nastąpi to po utracie prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy. Fakt zarejestrowania jako czynny podatnik VAT po przekroczeniu limitu sprzedaży nakłada obowiązek rozliczenia podatku należnego i złożenia deklaracji VAT za okresy, w których powinien być już czynnym podatnikiem. Co ważne, w takim wypadku opodatkowaniu podlega cała transakcja, która spowodowała przekroczenie limitu.
To oznacza, że jeżeli zwrot towaru nastąpi już po przekroczeniu tego limitu, pozostaje to bez wpływu na kwestie zwolnienia od podatku VAT. Na skutek dokonanej korekty nie jest możliwe przywrócenie statusu podatnika zwolnionego z VAT.
Przykład 3.
Podatnik zwolniony z VAT przekroczył limit zwolnienia 10 października 2022 roku. 15 grudnia nabywca zwrócił towar, na skutek czego sprzedawca dokonał korekty podstawy opodatkowania i w wyniku czego wartość sprzedaży zmniejszyła się do kwoty 199 000 zł. To jednak nie powoduje, że podatnik może ponownie uzyskać status podatnika zwolnionego z VAT. Powrót do zwolnienia możliwy jest dopiero od 1 stycznia 2024 roku.
Przedsiębiorcy, którzy przekroczyli limit zwolnienia VAT, muszą pamiętać, że powrót do tej preferencji możliwy jest dopiero od roku następującego po roku podatkowym, w którym utracono zwolnienie. Korygowanie sprzedaży po przekroczeniu limitu pozostaje bez wpływu na utratę zwolnienia.
