W ostatnim czasie coraz większą popularnością cieszy się inwestycja w postaci złota. Z uwagi na stabilność kruszcu Polacy chętnie zakupują złoto inwestycyjne w postaci sztabek. Warto przy tym poruszyć kwestie podatkowe, a mianowicie, czy w momencie zakupu złota konieczne jest odprowadzenie podatku PCC. W artykule odpowiadamy zatem, czy sprzedaż złota inwestycyjnego zobowiązuje podatnika do zapłaty PCC przy jego zakupie!
Podatek PCC a podatek VAT
W pierwszej kolejności należy jednak wskazać na relację istniejącą pomiędzy podatkiem PCC a podatkiem VAT.
W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy PCC podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Obowiązek podatkowy spoczywa na osobie kupującej.
Wskazać jednak należy, że stosownie do art. 2 pkt 4 lit. a ustawy PCC nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
Zaznaczyć przy tym należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy mają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem VAT lub jest z tego podatku zwolniona.
Wyłączenie umowy sprzedaży z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych ma więc miejsce tylko w przypadku, gdy z tytułu dokonania tej właśnie czynności jedna ze stron jest podatnikiem podatku VAT. W praktyce przy zawieraniu umowy sprzedaży status podatnika podatku od towarów i usług co do zasady posiada sprzedający, który dokonuje odpłatnej dostawy towaru w postaci sztabki złota.
Nie jest istotny w tym przypadku status podatkowy kupującego, gdyż z tytułu zakupu towaru nie powstaje u niego obowiązek w podatku od towarów i usług. Samo nabycie nie powoduje powstania obrotu w rozumieniu podatku VAT.
Jak podaje art. 122 ust. 1 ustawy VAT, zwalnia się od podatku dostawę, wewnątrzwspólnotowe nabycie i import złota inwestycyjnego, w tym również złota inwestycyjnego reprezentowanego przez certyfikaty na złoto asygnowane lub nieasygnowane, lub złota, którym prowadzony jest obrót na rachunkach złota, oraz w szczególności pożyczki w złocie i operacje typu SWAP w złocie, z którymi wiąże się prawo własności lub roszczenie w odniesieniu do złota inwestycyjnego, a także transakcje dotyczące złota inwestycyjnego związane z kontraktami typu futures i forward, powodujące przeniesienie prawa własności lub roszczenia w odniesieniu do złota inwestycyjnego.
W konsekwencji, jeżeli sprzedający jest podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą, to w przypadku sprzedaży złota inwestycyjnego po stronie kupującego nie wystąpi podatek PCC. Nie ma tu znaczenia, że sprzedaż złota inwestycyjnego jest zwolniona od podatku VAT. Istotne jest jedynie to, że dostawa jest realizowana przez podmiot będący podatnikiem podatku VAT.
Sprzedaż złota inwestycyjnego podlegająca opodatkowaniu podatkiem PCC
Inaczej natomiast przedstawia się sytuacja, gdy sprzedaży złota dokonuje osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. W takim przypadku po stronie kupującego pojawia się konieczność rozliczenia podatku PCC z tytułu zawartej umowy sprzedaży.
Podkreślić w tym miejscu należy, że nie ma znaczenia status prawnopodatkowy kupującego, co oznacza, że podatek PCC rozliczy zarówno osoba prywatna, jak i przedsiębiorca.
Obowiązek podatkowy powstaje w dacie zawarcia umowy sprzedaży.
Umowa sprzedaży ma w polskim prawie charakter umowy konsensualnej, co oznacza, że przeniesienia własności dochodzi już na podstawie samego porozumienia stron. Samo wydanie rzeczy i zapłata ceny są przejawami wykonania umowy. Powoduje to, że do skutecznego zawarcia umowy sprzedaży nie jest konieczne ani wydanie przedmiotu umowy sprzedaży, ani zapłacenie ceny.
Dla powstania obowiązku podatkowego istotny będzie moment dokonania czynności, czyli złożenia oświadczeń woli, a nie chwila faktycznego wykonania świadczeń z niej wynikających. Obowiązek podatkowy w przypadku ustawy PCC powstaje zatem w momencie złożenia zgodnego oświadczenia woli sprzedawcy oraz kupującego co do zawarcia transakcji sprzedaży.
Stawka podatku wynosi 2% wartości rynkowej przedmiotu sprzedaży.
Kupujący ma obowiązek złożenia deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego. W tym samym terminie należy opłacić należny podatek od czynności cywilnoprawnych.
Na marginesie dodajmy również, że istnieje możliwość składania zbiorczej deklaracji PCC-4. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1a ustawy PCC podatnicy mogą złożyć za dany miesiąc zbiorczą deklarację PCC-4 oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem że dokonali w danym miesiącu co najmniej trzech czynności cywilnoprawnych obejmujących umowę sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych, a ostatnia z tych czynności zostanie dokonana przed upływem 14 dni od dnia dokonania pierwszej z nich.
Sprzedaż złota inwestycyjnego a możliwość zastosowania zwolnienia od podatku PCC
Jak czytamy w art. 9 pkt 6 ustawy PCC, zwalnia się jednak od podatku sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1000 zł. Jeżeli wartość rzeczy przekracza 1000 zł, opodatkowaniu podlega całość, a nie nadwyżka ponad 1000 zł.
Jak wskazał Dyrektor IS w Katowicach w interpretacji z 18 kwietnia 2011 roku (nr IBPBII/436-58/11/MZ), opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży jako poszczególne jednostkowe czynności cywilnoprawne, niezależnie od sposobu dokumentowania zawartych czynności.
Jeżeli np. w jednym dniu zostanie zawartych kilka umów sprzedaży, każda z nich będzie podlegać odrębnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, chyba że wartość przedmiotu konkretnej umowy sprzedaży nie będzie przekraczała 1000 zł. Wówczas będzie miało bowiem zastosowanie zwolnienie podatkowe określone w art. 9 pkt 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
W świetle powyższych wyjaśnień należy stwierdzić, że każda czynność sprzedaży, na podstawie której kupujący będzie nabywać złoto o wartości rynkowej przekraczającej 1000 zł, będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Przykład 1.
Osoba fizyczna zawarła w tym samym dniu umowę sprzedaży złota inwestycyjnego ze spółką A oraz spółką B. W pierwszym przypadku wartość złota to 800 zł, natomiast w drugim – 1500 zł. W konsekwencji spółka A będzie zwolniona od podatku na mocy art. 9 pkt 6 ustawy, natomiast spółka B będzie zobowiązana do zapłaty podatku PCC według stawki 2% od podstawy opodatkowania wynoszącej 1500 zł.
Zagadnienie opodatkowania umowy sprzedaży złota inwestycyjnego podatkiem PCC jest wielowątkowe. Należy bowiem analizować zarówno okoliczności podmiotowe (status prawnopodatkowy sprzedającego), jak i okoliczności przedmiotowe (wartość przedmiotu umowy i możliwość zastosowania zwolnienia od podatku).
