W praktyce bardzo często podatnicy prowadzą działalność gospodarczą w formie spółek. Jedną z popularnych form prowadzenia działalności gospodarczej jest spółka komandytowo-akcyjna. Obecnie ta forma stała się popularna ze względu na zmiany podatkowe. Jest bardzo atrakcyjna ze względu na duże korzyści podatkowe oraz brak konieczności płatności składki zdrowotnej. Sprawdzamy, czy zwolnienie z PCC pożyczki spółki komandytowo-akcyjnej jest możliwe!
Czym jest spółka komandytowo-akcyjna?
Na wstępie należy zwrócić uwagę, że spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Jest to osobowa spółka handlowa. Co bardzo istotne, nie ma osobowości prawnej, natomiast ma zdolność prawną, czyli może we własnym imieniu nabywać
prawa i zaciągać zobowiązania. Ponadto spółka ma również zdolność sądową.Komplementariuszem i akcjonariuszem może być jeden lub większa liczba podmiotów spośród: osób fizycznych, osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym przepisy przyznają zdolność prawną.
W spółce komandytowo-akcyjnej co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz) ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Tym samym komplementariusz odpowiada całym swoim majątkiem.
Natomiast akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki. Ryzykuje jedynie ewentualną stratą wartości posiadanych akcji. Co do zasady odpowiedzialność wspólników dotyczy jedynie zobowiązań spółki.
Reprezentacja i nadzór w spółce komandytowo-akcyjnej
Spółkę komandytowo-akcyjną reprezentują komplementariusze, chyba że są pozbawieni reprezentacji w statucie. Akcjonariusze mogą reprezentować spółkę tylko jako pełnomocnicy. Ponadto akcjonariusz nie ma prawa indywidualnego nadzoru nad spółką.
W przypadku, gdy liczba wspólników przekracza 25, konieczne jest ustanowienie rady nadzorczej w spółce. Musi ona liczyć co najmniej 3 członków, a w przypadku spółki dopuszczonej do obrotu publicznego – 5 członków. Rada nadzorcza nie ma prawa wydawać komplementariuszom wiążących poleceń dotyczących spraw spółki. Kadencja rady nadzorczej wynosi 5 lat.
Walne zgromadzenia akcjonariuszy odbywają się w miejscowości, gdzie spółka ma siedzibę (jeśli statut dopuszcza – w innym miejscu). Protokoły walnych zgromadzeń sporządzane są w formie aktu notarialnego. Co do zasady walne zgromadzenie winno odbywać się w siedzibie. Status może jednak to zmienić, wtedy nie musi się ono odbywać w siedzibie.
Jak ustalić nazwę i status spółki komandytowo-akcyjnej?
Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy. Ponadto musi być dodatkowo oznaczona jako „spółka komandytowo-akcyjna”.
W przypadku, gdy komplementariusz jest osobą prawną, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej.
Umową spółki jest statut. Należy go spisać w formie aktu notarialnego. W statusie musi się znaleźć:
- nazwa firmy i siedziba spółki;
- przedmiot działalności spółki;
- czas trwania spółki, jeśli jest oznaczony;
- oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość;
- wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji, ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela;
- liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeśli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów;
- nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń;
- organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej.
Co bardzo ważne, zmiana statutu wymaga zgody wszystkich komplementariuszy oraz uchwały walnego zgromadzenia podjętej większością 75% głosów. Ponadto wszystkie te czynności powinny zostać dokonane w formie aktu notarialnego.
Podsumowując, abyśmy mogli założyć spółkę, konieczne jest:
- przyjęcie statutu w formie aktu notarialnego;
- objęcie wszystkich akcji przez akcjonariuszy;
- wniesienie wkładów pieniężnych przez akcjonariuszy;
- powołanie rady nadzorczej.
Na zakończenie podkreślamy, że komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki. W przypadku, gdy wkładem komplementariusza jest jego praca polegająca na reprezentacji spółki i prowadzeniu jej spraw, za którą otrzymuje od spółki wynagrodzenie, nie przysługuje mu udział w zysku spółki w części odpowiadającej wkładowi tej pracy.
Zwolnienie z PCC pożyczki spółki komandytowo-akcyjnej
W naszym artykule zajmiemy się najczęściej występującą sytuacją, czyli udzieleniem pożyczki spółce przez wspólnika.
Przykład 1.
Akcjonariusz udzielił spółce komandytowo-akcyjnej pożyczki. Zapłaciła ona od niej podatek PCC. Jednak po miesiącu spółka uznała, że udzielona pożyczka nie powinna być zwolniona od podatku PCC. Złożyła wniosek o stwierdzenie nadpłaty w podatku PCC. Czy słusznie spółka uważa, że czynność ta była zwolniona z PCC?
Podstawową regulacją w zakresie przedmiotu pożyczek jest art. 9 pkt 10 lit. i ustawy PCC. W świetle tej regulacji ustawodawca zwolnił z podatku od czynności cywilnoprawnych pożyczki udzielane przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej.
Tym samym zwolnieniu podlega umowa pożyczki pod warunkiem, że zostanie udzielona przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej. Dla objęcia obszarem tego zwolnienia podatkowego oprócz stwierdzenia, czy chodzi o umowę pożyczki, istotny jest status podmiotów zawierających tę umowę.
Zwolnienie z PCC pożyczki spółki komandytowo-akcyjnej dotyczy więc wyłącznie tych pożyczek, które są udzielane przez wspólnika (akcjonariusza) spółce kapitałowej. W naszym przypadku musimy ustalić status podmiotów zawierających umowę pożyczki.
Zgodnie z definicją legalną zawartą w ustawie PCC spółki osobowej obejmuje spółkę: cywilną, jawną, partnerską, komandytową lub komandytowo-akcyjną, natomiast definicja spółki kapitałowej obejmuje spółkę: z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjną lub europejską.
Sformułowanie definicji legalnych tych spółek ma określone konsekwencje dla obszaru zastosowania poszczególnych rozwiązań legislacyjnych w podatku od czynności cywilnoprawnych, w tym także zwolnień podatkowych.
W wykładni pojęć zawartych we wskazanych definicjach legalnych należy uwzględnić także rozwiązania prawa unijnego, jak również orzecznictwo TSUE. Oznacza to zatem, że ustalenie zakresu znaczeniowego pojęć zawartych we wskazanych definicjach legalnych nie może odbywać się bez jednoczesnego zastosowania dyrektywy Rady 2008/7/WE z dnia 12 lutego 2008 roku dotyczącej podatków pośrednich od gromadzenia kapitału, a także sformułowanego w tym zakresie orzecznictwa TSUE.
W świetle unormowań prawa unijnego orzecznictwa powinny być interpretowane w taki sposób, że spółka komandytowo-akcyjna prawa polskiego jest spółką kapitałową według tych regulacji nawet wówczas, gdy jedynie część jej kapitału i członków może spełnić przesłanki określone w tej regulacji.
Powyższe potwierdzają wyroki sądów np. wyrok NSA z 26 września 2019 roku (II FSK 3363/17), wyrok NSA z 22 września 2021 roku (sygn. akt III FSK 253/21).
Podsumowując, zwolnienie z PCC pożyczki spółki komandytowo-akcyjnej jest możliwe tak więc spółka słusznie uznała, że ma prawo do zwrotu podatku.
