Od początku obowiązywania Polskiego Ładu bardzo dużo wątpliwości pojawia się co do sposobu stosowania ulgi dla klasy średniej. W poniższym artykule postaramy się wyjaśnić mechanizm działania ulgi oraz to, w jaki sposób ulga dla klasy średniej w zeznaniu rocznym powinna zostać rozliczona.
Kto jest uprawniony do ulgi dla klasy średniej?
Ulga dla klasy średniej jest preferencją podatkową polegającą na odliczeniu od podstawy opodatkowania określonej kwoty.
Zgodnie z art. 26 ust. 4a ustawy o PIT ulga ta przewidziana jest dla podatników osiągających przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz z przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych, a więc zgodnie ze skalą podatkową zawartą w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT.
W konsekwencji trzeba podkreślić, że ulga nie przysługuje podatnikom osiągającym np. dochody z umów cywilnoprawnych czy też z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym.
Dodatkowo ulga jest stosowana wyłącznie w pewnych ramach uzyskanego przychodu. Otóż zastosować w zeznaniu rocznym może ją taki podatnik, którego przychody mieszczą się w przedziale co najmniej 68 412 zł i nie przekraczają kwoty 133 692 zł przychodów.
Nieco inaczej limit oblicza się w przypadku przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych, ponieważ w ich przypadku bierzemy pod uwagę przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia tej działalności z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne. W przypadku osób fizycznych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę i umów podobnych ustalamy sam przychód z tego tytułu.
Możliwość stosowania ulgi dla klasy średniej w trakcie roku podatkowego
Ulga dla klasy średniej powinna być stosowana również na etapie obliczania miesięcznych zaliczek na podatek. Ustawowo pracodawca ma obowiązek stosowania ulgi, jeżeli przychody pracownika w skali miesiąca mieszczą się w przedziale od 5701 zł do 11 141 zł.
Pracodawca nie stosuje ulgi w zakresie poboru miesięcznych zaliczek na podatek, jeżeli pracownik złoży w tym zakresie stosowne oświadczenie. Wynika to z treści art. 32 ust. 2b ustawy o PIT, gdzie podano, że jeżeli podatnik złoży sporządzony na piśmie wniosek o niepomniejszanie dochodu o kwotę ulgi dla pracowników, płatnik nie pomniejsza dochodu najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał wniosek. Wniosek ten składa się odrębnie dla każdego roku podatkowego.
Pojawia się zatem pytanie, w jakich sytuacjach złożenie takiego wniosku jest uzasadnione. Otóż należy pamiętać o wskazanych limitach przychodów uprawniających do stosowania ulgi. Jeżeli pracownik przewiduje, że jego przychody ze stosunku pracy w skali roku przekroczą górną granicę, tj. 133 692 zł, to powinien złożyć oświadczenie o niestosowaniu ulgi dla klasy średniej.
Przykład 1.
Pracownik osiąga miesięczne przychody w wysokości 10 000 zł. Przewiduje jednak, że otrzyma sporą premię pieniężną na koniec roku, przez co jego przychody w skali całego roku przekroczą 133 692 zł. W takiej sytuacji uzasadnione jest złożenie oświadczenia o niestosowaniu ulgi dla klasy średniej w trakcie roku. W sytuacji gdyby pracownik nie złożył takiego wniosku, okaże się, że ulga dla klasy średniej nie przysługuje, co powoduje, że w momencie składania zeznania rocznego podatnik będzie musiał dopłacić do podatku.
Ulga dla klasy średniej może być także stosowana na etapie obliczania miesięcznych zaliczek na podatek przez przedsiębiorców. Jednak w takim przypadku obowiązują nieco inne zasady, ponieważ podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą zaczynają stosować ulgę, dopiero gdy przychody z tego tytułu przekroczą kwotę 68 412 zł.
Pamiętajmy, że w przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą nie ma zastosowania zasada, że ulga dla klasy średniej stosowana jest, gdy miesięczne przychody mieszczą się w przedziale od 5701 zł do 11 141 zł. Ta reguła obowiązuje wyłącznie pracowników.
Ulga dla klasy średniej w zeznaniu rocznym składanym przez małżonków
Na zasadzie wyjątku małżonkowie pozostający w ustroju wspólności małżeńskiej mogą złożyć wspólne zeznanie roczne. W takim przypadku podatek jest obliczany od połowy sumy wspólnych dochodów.
Jeżeli chodzi o stosowanie ulgi dla klasy średniej w takich okolicznościach, musimy przede wszystkim zwrócić uwagę na treść art. 26 ust. 4c ustawy o PIT. Regulacja ta stanowi, że w przypadku wyboru przez małżonków wspólnego rozliczenia każdy z nich może odliczyć ulgę dla klasy średniej od połowy sumy łącznych przychodów uzyskanych przez nich w roku podatkowym. Art. 26 ust. 4b i art. 6 ust. 3 stosuje się odpowiednio.
Taka treść przepisu oznacza zatem, że małżonkowie będą mogli zastosować ulgę, jeżeli połowa ich łącznych przychodów uzyskanych w roku podatkowym ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych oraz z działalności gospodarczej, będzie wynosić co najmniej 68 412 zł i nie przekroczy kwoty 133 692 zł.
Pozwala to zatem przyjąć, że jeżeli przychody jednego małżonka nie mieszczą się w limicie (np. są niższe niż 68 412 zł), ale po zsumowaniu z przychodami drugiego małżonka warunek ten będzie spełniony, to podatnik nabędzie prawo do ulgi dla klasy średniej.
Przykład 2.
Małżonkowie są zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Przychody jednego z nich w skali roku wynoszą 30 000 zł, natomiast przychody drugiego to 160 000 zł. W takim przypadku żaden z nich nie jest uprawniony do indywidualnego zastosowania ulgi. Jeżeli natomiast zdecydują się na wspólne rozliczenie w zeznaniu rocznym, to kwota przychodu będzie wynosić 95 000 zł, a zatem będzie mieścić się w limicie. Każdy z małżonków nabędzie prawo do ulgi dla klasy średniej na etapie rozliczenia rocznego.
Na koniec podkreślmy, że wspólnie rozliczona ulga dla klasy średniej w zeznaniu rocznym, to preferencje z której podatnicy mogą, ale wcale nie muszą korzystać. W pewnych okolicznościach wspólne rozliczenie ulgi może okazać się bowiem niekorzystne.
Przykład 3.
Przychody jednego z małżonków w skali roku wynoszą 80 000 zł. Drugi z małżonków osiągnął w roku podatkowym przychody z działalności gospodarczej w kwocie 15 000 zł. W przypadku wspólnego rozliczenia ulgi przychód przypadający na każdego małżonka to 47 500 zł. To powoduje, że żaden z małżonków nie będzie uprawniony do skorzystania z ulgi dla klasy średniej. Pozostając przy indywidualnym rozliczeniu, jeden z małżonków zachowa prawo do ulgi dla klasy średniej.
Jak widać z przedstawionych regulacji, mechanizm stosowania ulgi dla klasy średniej nie jest prosty. Przepisy zawierają wiele skomplikowanych warunków uprawniających do ulgi. W przypadku podatników rozliczających ulgę na etapie rozliczenia rocznego trzeba także zwrócić uwagę na kwestię wspólnego rozliczenia z małżonkiem.
