Ulga dla klasy średniej w działalności gospodarczej – w zaliczce czy zeznaniu rocznym?

Od 2022 roku przedsiębiorcy, chcąc zoptymalizować rozliczenia z urzędem skarbowym, decydują się na zmianę formy opodatkowania. Na decyzję tę mają największy wpływ zmiany wprowadzone wraz z Polskim Ładem zarówno w kontekście składki zdrowotnej, jak i podniesienia kwoty wolnej od podatku czy obniżenia stawek ryczałtu. Rewolucja podatkowa dotknęła każdej dostępnej formy opodatkowania. Wątpliwości budzi sposób korzystania z nowej ulgi podatkowej. Sprawdźmy, czy ulga dla klasy średniej w działalności gospodarczej jest możliwa i czy występuje w każdej formie opodatkowania.

Czym jest ulga dla klasy średniej?

Ulga dla klasy średniej została wprowadzona, aby zminimalizować negatywne skutki zmian wdrożonych w ramach Polskiego Ładu. Jak sama nazwa wskazuje, nie dotyczy ona każdego podatnika, a wyłącznie określonej grupy. Mianowicie chodzi o podatników, których dochody w danym roku mieszczą się w przedziale 68 412 zł a 133 692 zł. Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 2aa ustawy o PIT ulga dla klasy średniej pomniejsza podstawę opodatkowania, a więc w konsekwencji, korzystając z ulgi dla klasy średniej, wyliczony podatek jest mniejszy.

Ustawodawca wyróżnił dwa przedziały dochodowe uprawniające do skorzystania z ulgi dla klasy średniej:

1. dla przedziału 68 412 zł a 102 588 zł ulga obliczana jest według wzoru: (A x 6,68% – 4566 zł) ÷ 0,17,

2. dla przedziału 102 581 zł a 133 692 zł ulga obliczana jest według wzoru: (A x (–7,35%) + 9829 zł) ÷ 0,17.

• odliczenia w zaliczce na podatek – wtedy pomija się je w powyższym wzorze,

• koszt w KPiR – wtedy należy je wykluczyć z kosztów (czyli nie brać ich pod uwagę przy ustalaniu sumy kosztów), tak aby nie były brane pod uwagę przy wyliczaniu podstawy uprawniającej do skorzystania z ulgi.

Ulga dla klasy średniej w działalności gospodarczej

Podatnicy mogą stosować różne formy opodatkowania, natomiast należy mieć na uwadze, że ulga dla klasy średniej w działalności gospodarczej może być uwzględniona tylko w jednej z nich. Występuje wyłącznie w przypadku rozliczania się z podatku dochodowego na zasadach ogólnych, czyli w oparciu o skalę podatkową. Jeżeli działalność opodatkowana jest podatkiem liniowym lub ryczałtem, wówczas ulga dla klasy średniej nie występuje.

Przykład 1.

Pan Łukasz prowadzi działalność opodatkowaną ryczałtem, a dodatkowo pracuje na umowie o pracę. Czy w 2022 roku może skorzystać z ulgi dla klasy średniej?

Tak, ponieważ przychody uzyskane z tytułu umowy o pracę rozliczane są na zasadach skali podatkowej. Ulga nie przysługuje w odniesieniu do przychodów uzyskanych z działalności opodatkowanych ryczałtem, dlatego też obliczana jest ona wyłącznie dla przychodów z umowy o pracę.

Przykład 2.

Pani Milena prowadzi działalność opodatkowaną podatkiem liniowym i jednocześnie uzyskuje przychody z umowy zlecenia. Czy może skorzystać z ulgi dla klasy średniej?

Nie, z racji tego, że w przypadku umów cywilnoprawnych ulga dla klasy średniej nie przysługuje, a ulga dla klasy średniej w działalności gospodarczej może być stosowana wyłącznie wtedy, gdy jest opodatkowana skalą podatkową.

Przykład 3.

Pan Piotr prowadzi działalność opodatkowaną skalą podatkową i pracuje na umowę o pracę. Jak powinna zostać rozliczona ulga dla klasy średniej w działalności gospodarczej?

Pan Piotr może złożyć pracodawcy wniosek o nienaliczanie ulgi dla klasy średniej w zaliczkach z tytułu umowy o pracę. Po zakończonym roku dochody z obu źródeł wykazywane są w jednym zeznaniu rocznym PIT-36 i ulga obliczana jest od sumy obu tych źródeł.

Ulga dla klasy średniej w działalności gospodarczej a zaliczki na podatek

Przedsiębiorcy mogą uwzględniać ulgę dla klasy średniej w zaliczkach na podatek lub dopiero w zeznaniu rocznym.

Ustawodawca wskazał wprost sposób rozliczania ulgi dla klasy średniej w zaliczkach na podatek, ale wyłącznie w przypadku, gdy przychody wynikają ze stosunku pracy, służbowego, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, co wynika z art. 32 ust. 2a ustawy o PIT. Tak więc w katalogu tym nie zostali wymienieni podatnicy, którzy prowadzą działalność gospodarczą.

Można wobec tego przyjąć, że to, co w przepisach nie jest zabronione, jest dozwolone, zatem w momencie generowania zaliczek na podatek dochodowy przedsiębiorca ma prawo do skorzystania z pełnej wartości (a nie miesięcznej, jak w przypadku np. umowy o pracę) kwoty ulgi. Natomiast dochody w tym przypadku brane są pod uwagę narastająco od początku roku.

Przykład 4.

Pani Danuta zdecydowała się korzystać z ulgi dla klasy średniej w zaliczkach na podatek. Opłaca wyłącznie składkę zdrowotną w 2022 roku. Jak ulga dla klasy średniej wpłynie na wysokość podatku w trakcie roku i czy pani Danuta narazi się na dodatkowe konsekwencje, decydując się na takie rozwiązanie?

W tabeli znajdują się przykładowe wartości przychodów i kosztów, jakie pani Danuta uzyska w 2022 roku:

Ulga dla klasy średniej w działalności gospodarczej uwzględniana w zaliczkach przez panią Danutę spowoduje, że w trakcie roku podstawa opodatkowania w zaliczkach na podatek będzie zmniejszona w miesiącach od lipca do października. Od stycznia do czerwca dochód pani Danuty nie przekroczył dolnej granicy ulgi, a za miesiące od listopada do grudnia pani Danuta osiągnęła zbyt wysokie dochody, aby móc skorzystać z ulgi. W zeznaniu rocznym pani Danuta wykaże dochód w wysokości 158 000 zł, czyli nie przysługuje jej prawo do skorzystania z ulgi dla klasy średniej. Oznacza to, że powstanie niedopłata w wysokości podatku dochodowego, którą pani Danuta będzie zobowiązana zapłacić.

Podsumowując, ulga dla klasy średniej w działalności gospodarczej może być stosowana już na etapie zaliczek na podatek lub dopiero w zeznaniu rocznym. Ustawodawca pozostawił tę decyzję przedsiębiorcy. Należy mieć jednak na uwadze, że rozliczając ulgę w zaliczkach na podatek, po przekroczeniu górnego limitu dochodu uprawniającego do skorzystania z ulgi podatnik ma obowiązek „zwrotu ulgi”, czyli zapłaty całej wartości podatku dochodowego. W związku z tym bezpieczniejszym rozwiązaniem, jest rozliczenie ulgi dopiero w zeznaniu rocznym i ewentualny zwrot podatku na skutek zastosowania ulgi dla klasy średniej.