Podatek liniowy jest dobrą formą opodatkowania dla tych przedsiębiorców, którzy zakładają, że podstawa opodatkowania przekroczy próg podatkowy, co w przypadku zasad ogólnych powoduje wejście w 32% stawkę podatku. Trzeba jednak zastanowić się, jakie konsekwencje niesie za sobą utrata prawa do opodatkowania podatkiem liniowym? Na to pytanie odpowiadamy w artykule!
Wybór opodatkowania w formie podatku liniowego
W przypadku podatku liniowego przedsiębiorca korzysta ze stałej stawki podatkowej wynoszącej 19%. Podatek jest obliczany od dochodu, a rozliczenia rocznego dokonuje się w zeznaniu rocznym PIT-36L składanym do końca kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
Trzeba jednak zaznaczyć, że podstawową formą opodatkowania pozarolniczej działalności gospodarczej są zasady ogólne, gdzie stawka podatku wynika ze skali podatkowej.
Podatnicy, którzy chcą skorzystać z podatku liniowego, są zobowiązani do złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzonego na piśmie oświadczenia o wyborze tego sposobu opodatkowania do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego. Wybór podatku liniowego może nastąpić także poprzez formularz CEIDG-1.
Dodajmy, że wybór podatku liniowego dotyczy całego roku podatkowego i jeżeli podatnik nie złoży oświadczenia o rezygnacji, to dotyczy również kolejnych lat. Przy czym oświadczenie o rezygnacji można złożyć wyłącznie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym.
Trzeba zatem podkreślić, że nie jest możliwa zmiana formy opodatkowania dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego. Podatnik, który chce zmienić zasady opodatkowania, może to uczynić dopiero od kolejnego roku podatkowego przy zachowaniu terminów ustawowych.
Utrata prawa do opodatkowania podatkiem liniowym
Trzeba wyraźnie podkreślić, że czym innym jest rezygnacja, a czym innym utrata prawa do opodatkowania w formie podatku liniowego. O ile bowiem rezygnacja może dotyczyć całego roku podatkowego, o tyle do utraty może dojść w każdym momencie w trakcie roku podatkowego.
Zgodnie z art. 9a ust. 3 ustawy o PIT, jeżeli podatnik, który wybrał sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego bądź obecnego pracodawcy, odpowiadające czynnościom, które podatnik albo co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy bądź spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w sposób określony w art. 30c.
W świetle powyższego wyłączenie z opodatkowania podatkiem liniowym znajdzie zastosowanie w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
podatnik wykonywał bądź wykonuje w roku podatkowym czynności w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy,
podatnik uzyskuje przychody z tytułu świadczenia usług na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy,
usługi świadczone przez podatnika w ramach działalności gospodarczej są tożsame z czynnościami wykonywanymi w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy,
wszystkie ww. zdarzenia miały miejsce w ciągu 1 roku podatkowego.
W tym miejscu warto także przypomnieć, że zgodnie z art. 11 Ordynacji podatkowej rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy.
Jeżeli powyższe warunki są spełnione, to podatnik traci prawo do opodatkowania działalności podatkiem liniowym i jest obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.
Zwróćmy zatem uwagę, że nawet jeżeli zdarzenie miało miejsce w trakcie roku, to podatnik traci prawo do podatku liniowego od początku roku podatkowego.
Np., jeżeli podatnik utraci prawo do podatku liniowego w listopadzie danego roku podatkowego, to jest on zobligowany do ponownego obliczenia wszystkich zaliczek od stycznia tego roku podatkowego.
Powyższe powoduje, że jeżeli podatnik uzyskał duży dochód i w ciągu roku został przekroczony próg podatkowy, to podatnik może być zobowiązany do opłaty zaliczek na podatek wg stawki 32%.
Dodatkowo trzeba także liczyć się z koniecznością opłaty odsetek od zaległości podatkowych, ponieważ każda niezapłacona w terminie zaliczka na podatek również jest traktowana jako zaległość podatkowa.
Utrata prawa do podatku liniowego a możliwość wyboru innej formy opodatkowania
Z przepisów w sposób jednoznaczny wynika, że w momencie utraty prawa do podatku liniowego przedsiębiorca jest zobowiązany do przejścia na zasady ogólne i to od początku roku podatkowego.
To powoduje, że podatnik nie ma możliwości wyboru innej formy opodatkowania, np. ryczałtu ewidencjonowanego. Takiego wyboru można dokonać jedynie od nowego roku podatkowego.
Przypomnijmy, że wybór ryczałtu ewidencjonowanego jako formy opodatkowania również następuje poprzez złożenie pisemnego oświadczenia podatnika o takim wyborze w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego.
W konsekwencji nie jest możliwe dokonanie wyboru formy ryczałtowej w trakcie roku podatkowego.
Przykład 1.
Podatnik w styczniu 2022 roku wybrał jako formę opodatkowania podatek liniowy. W listopadzie 2022 roku wykonał usługę na rzecz byłego pracodawcy, co spowodowało utratę prawa do podatku liniowego. Podatnik nie może w listopadzie 2022 roku zmienić formy opodatkowania na ryczałt ewidencjonowany. Takiej zmiany może dokonać od 1 stycznia 2023 roku. Natomiast w zakresie całego 2022 roku podatnika obowiązuje jako forma opodatkowania skala podatkowa, czyli stawki 17% lub 32%, jeżeli zostanie przekroczony próg podatkowy.
Omawiając konsekwencje podatkowe utraty prawa do podatku liniowego, należy wyraźnie wskazać na konieczność rozliczenia całego dochodu z działalności gospodarczej na zasadach ogólnych. To może spowodować, że podatnik będzie zobowiązany do zapłaty podatku wg najwyższej stawki podatkowej przewidzianej w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT, gdy jego dochód w trakcie roku przekroczy próg podatkowy.
