W ramach prowadzonej działalności gospodarczej ponoszone są różnego rodzaju wydatki, które przedsiębiorcy zaliczają do kosztów uzyskania przychodów. Aby dany wydatek stanowił koszt podatkowy w działalności gospodarczej, musi spełniać określone warunki. O zaklasyfikowaniu konkretnego wydatku do kosztów uzyskania przychodów decyduje przedsiębiorca. Decyzja powinna zostać poprzedzona szczegółową analizą przepisów i zasadności poniesionego kosztu, jego związku z prowadzoną działalnością. W niniejszym artykule omówimy wydatki na zabiegi medyczne przedsiębiorcy w kontekście kosztów uzyskania przychodów.
Koszty uzyskania przychodów
Koszty uzyskania przychodów wpływają na dochód osiągany z działalności gospodarczej. Im większe przedsiębiorca wykazuje koszty, tym niższy jest jego dochód, a tym samym zobowiązanie podatkowe do zapłaty. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, poza kosztami, które zostały przez ustawodawcę uznane za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.
„Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23”.
Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie wydatki, których zasadność w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą przedsiębiorca jest w stanie wykazać w razie ewentualnej kontroli, pod warunkiem odpowiedniego ich udokumentowania i o ile nie zostały wyszczególnione w katalogu kosztów niepodatkowych, czyli w art. 23 ust. 1 ustawy o PIT.
Każda działalność jest inna, każda ma swoją specyfikę, dlatego to, co dla jednego przedsiębiorcy stanowi koszt uzyskania przychodów, u innego nie podlega ujęciu w kosztach podatkowych. W związku z tym trudno byłoby sporządzić zamkniętą listę wydatków stanowiących koszty uzyskania przychodów w działalności gospodarczej. Każdy poniesiony wydatek przedsiębiorca powinien rozpatrywać indywidualnie, określając związek przyczynowo-skutkowy kosztu z prowadzoną przez niego działalnością.
Wydatki na ochronę zdrowia i leczenie przedsiębiorcy
Trzeba mieć na uwadze, że nawet jeżeli dany wydatek ma pośredni związek z prowadzoną działalnością, to nie jest to jeszcze wystarczająca przesłanka, by został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Do kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie można bowiem zaliczyć prywatnych wydatków osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Wydatki o charakterze osobistym to wydatki ponoszone niezależnie od tego, czy podatnik prowadzi działalność gospodarczą, czy też nie.
Wydatki poniesione w celu ochrony zdrowia przedsiębiorcy zazwyczaj są uznawane przez organy podatkowe za wydatki o charakterze osobistym. Wynika to z tego, że niezależnie od faktu bycia przedsiębiorcą, każdy z nas korzysta z usług medycznych i ponosi wydatki związane z zachowaniem obecnego stanu zdrowia czy leczeniem. Bezpośrednim celem tego typu wydatków jest utrzymanie aktualnego stanu zdrowia lub jego polepszenie, a nie osiągnięcie przychodów ani zachowanie czy zabezpieczenie ich źródła z pozarolniczej działalności gospodarczej. Wydatki uwarunkowane stanem zdrowia osoby prowadzącej działalność gospodarczą należą zatem do wydatków o charakterze osobistym.
Zabiegi medyczne przedsiębiorcy – czy mogą stanowić koszty podatkowe?
Jak zostało wspomniane powyżej, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile nie podlegają wyłączeniu z tychże kosztów na podstawie art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zabiegi medyczne nie zostały co prawda wyszczególnione w art. 23 ustawy o PIT zawierającym wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, nie stanowi to jednak wystarczającej przesłanki do zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów. Zabiegi medyczne przedsiębiorcy są kwalifikowane przez organy podatkowe jako wydatki o charakterze osobistym, które nie służą bezpośrednio osiąganiu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów, ale które są ponoszone na cele prywatne osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Bez znaczenia jest bowiem, czy osoba poddana zabiegowi medycznemu posiada działalność gospodarczą, czy też takiej działalności nie prowadzi. Co do zasady wszelkie zabiegi medyczne przedsiębiorcy należą do grupy wydatków o charakterze osobistym i tym samym nie stanowią kosztów uzyskania przychodów w działalności gospodarczej.
Wydatki związane z operacją przedsiębiorcy – interpretacje indywidualne
Brak możliwości zakwalifikowania jako koszty uzyskania przychodów zabiegów operacyjnych został potwierdzony w interpretacji indywidualnej sygn. 0115-KDIT3.4011.118.2018.2.PSZ z 13 kwietnia 2018 roku wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.
Wnioskodawcą była osoba niepełnosprawna z I grupą inwalidzką z zaawansowaną chorobą zwyrodnieniową stawów, która w związku z postępującą niepełnosprawnością ruchową była zmuszona do poddania się operacji stawu biodrowego na własny koszt. Bez tej operacji wnioskodawczyni nie byłaby w stanie się poruszać i wykonywać podstawowych czynności życiowych, a tym samym z uwagi na niezdolność do pracy nie byłaby w stanie uzyskiwać przychodów. Operacja „Endoprotezoplastyka stawu biodrowego lewego, bezcementowa Biomet Microplsty” została wykonana w szpitalu, jej całkowity koszt wyniósł 18 500 zł. Kwota ta obejmuje koszt endoprotezy, zabiegu i tygodniowego pobytu w klinice. Wnioskodawczyni zadała pytanie, czy wydatki związane z operacją polegającą na wstawieniu endoprotezy stawu biodrowego można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Zdaniem przedsiębiorcy wydatek ten stanowi koszt uzyskania przychodów w działalności gospodarczej, ponieważ bez tej operacji wnioskodawczyni nie byłaby w stanie prowadzić żadnej działalności, nie byłaby w ogóle zdolna do pracy.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawczyni, stwierdzając, co następuje:
„Wskazanego wydatku nie można uznać za koszt prowadzonej działalności gospodarczej, gdyż jest to wydatek o charakterze osobistym, którego poniesienie ma na celu poprawę Pani warunków zdrowotnych i ochronę Jej zdrowia. Zatem wydatek, jaki Pani poniosła na sfinansowanie operacji stawu biodrowego, nie ma bezpośredniego związku z prowadzoną przez Nią pozarolniczą działalnością gospodarczą, gdyż celem ww. wydatku jest umożliwienie prowadzenia normalnego życia i zapewnienie prawidłowego funkcjonowania Jej organizmu. Powyższe oznacza, że nie jest spełniona, w stosunku do przedmiotowego wydatku, podstawowa przesłanka zaliczania wydatków do kosztów uzyskania przychodu zawarta w treści art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Reasumując, przedmiotowy wydatek, związany ze sfinansowaniem operacji stawu biodrowego, jako wydatek osobisty, nie ma bezpośredniego związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie jest wydatkiem poniesionym w celu powstania lub zwiększenia przychodu oraz zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodu, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Nie może zatem zostać ujęty w kosztach uzyskania przychodów z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej”.
W interpretacji indywidualnej sygn 1061-IPTPB1.4511.474.2016.1.RK z 12 lipca 2016 roku, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi wypowiedział się w zakresie możliwości zaliczenia wydatków związanych z przeprowadzeniem operacji oka do kosztów uzyskania przychodów.
Wnioskodawcą był przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w formie prywatnego gabinetu lekarskiego, równocześnie świadczący usługi medyczne w publicznym szpitalu na podstawie kontraktu, w którym jest kierownikiem oddziału urologicznego. Charakter pracy polega przede wszystkim na wykonywaniu wielu zabiegów i operacji. Oprócz posiadanej wiedzy i nabytych umiejętności do wykonywania zawodu potrzebny jest także bardzo dobry wzrok, który jest jednym z najważniejszych kryteriów zawodu lekarza ogólnie, a w jego specjalności w szczególności. Brak możliwości wykonywania zawodu skutkowałby zamknięciem działalności gospodarczej i zaprzestaniem świadczenia usług medycznych. By tego uniknąć i zatrzymać proces pogarszania się wzroku, wnioskodawca poddał się operacji oka, mającej na celu zatrzymanie zaćmy. Operację wykonał w niepublicznym zakładzie opieki zdrowotnej i sfinansował w całości z prywatnych środków, nie była ona refundowana przez NFZ. Wnioskodawca otrzymał fakturę dokumentującą poniesiony wydatek. Zadał on też pytanie, czy koszty przeprowadzonej operacji oka stanowią koszty działalności gospodarczej i mogą zostać zaksięgowane do kosztów uzyskania przychodów.
Organ podatkowy uznał, że wydatek, jaki wnioskodawca poniósł na sfinansowanie operacji oka, nie ma bezpośredniego związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie jest wydatkiem ponoszonym w celu powstania lub zwiększenia przychodu oraz zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodu, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, gdyż celem ww. wydatku jest umożliwienie prowadzenia normalnego życia i zapewnienie prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niezależnie od tego, czy osoba ta prowadziłaby pozarolniczą działalność gospodarczą, czy też nie, dla ochrony swego zdrowia musiałaby ponieść omawiany wydatek.
