Podstawowym celem działalności gospodarczej jest generowanie zysku. Niestety, zdarza się, że w wyniku wielu niekorzystnych okoliczności firma ma problemy finansowe. Machina rusza, a problem napędza kolejny problem. Pojawia się kłopot z terminowym płaceniem podatków, a w tym przypadku nawet jeden dzień zwłoki powoduje powstanie zaległości podatkowej, czego efektem mogą być odsetki oraz konsekwencje karne skarbowe. Czy istnieje sposób na pozbycie lub przynajmniej zminimalizowanie problemu w zgodzie z fiskusem? Okazuje się, że w niektórych przypadkach tak. Otóż przepisy podatkowe przewidują ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych.
Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych - rodzaje
Organ podatkowy, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może na wniosek podatnika:
odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty,
odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek wynikających z decyzji określającej ich wysokość na dzień złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy (lub odsetek na ostatni dzień złożenia zeznania, w przypadku niezłożenia zeznania w terminie),
umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Uwaga! Umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa. |
Zakres zobowiązań podlegających uldze
Ulgi podatkowe na rzecz przedsiębiorcy mogą zostać udzielone, gdy:
nie stanowią pomocy publicznej,
stanowią pomoc de minimis - w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis,
stanowią pomoc publiczną:
- udzielaną w celu naprawienia szkód wyrządzonych przez klęski żywiołowe lub inne nadzwyczajne zdarzenia,
- udzielaną w celu zapobiegania lub likwidacji poważnych zakłóceń w gospodarce o charakterze ponadsektorowym,
- udzielaną w celu wsparcia krajowych przedsiębiorców działających w ramach przedsięwzięcia gospodarczego podejmowanego w interesie europejskim,
- udzielaną w celu promowania i wspierania kultury, dziedzictwa narodowego, nauki i oświaty,
- będącą rekompensatą za realizację usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym powierzonych na podstawie odrębnych przepisów,
- udzielaną na szkolenia, zatrudnienie, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, na restrukturyzację, ochronę środowiska, prace badawczo-rozwojowe,
- regionalną,
- udzielaną na inne przeznaczenia określone na podstawie § 6 przez Radę Ministrów.
Warunki udzielania ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych
Możliwość skorzystania z ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych przewiduje rozdział 7a Ordynacji podatkowej. Skorzystanie z tej formy pomocy państwa jest jednak możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach, a ich zastosowanie zależy od organu podatkowego. We wniosku składanym do organu podatkowego przedsiębiorca zawiera wszelkie dowody argumentujące słuszność przyznania ulgi. Samo złożenie wniosku nie gwarantuje jednak uzyskania pomocy. Warto pamiętać, że ze względu na uznaniowy charakter ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych organ podatkowy może lecz nie musi umorzyć podatkowych zobowiązań, nawet w przypadku przedstawienia ważnego interesu podatnika.
Zła kondycja finansowa firmy a ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych
Udzielanie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych przedsiębiorcom jest możliwa tylko w ściśle określonych sytuacjach, wynikających z obowiązującego na terytorium Polski prawodawstwa Wspólnoty Europejskiej oraz polskich unormowań prawnych. Sądy administracyjne przyjmują stanowisko, że problemy finansowe przedsiębiorcy nie są wystarczającym powodem do umorzenia jego podatkowych zaległości. Zdaniem sądów przejściowe problemy firmy oraz generowanie niższych dochodów nie są bowiem jednoznaczne z niemożnością uregulowania zobowiązań podatkowych. W związku z tym kłopoty z płynnością finansową nie stanowią automatycznej podstawy do uznania ulgi w zobowiązaniach podatkowych. W argumentacji swojego wniosku przedsiębiorca nie powinien powoływać się więc na kryzys na rynku lub załamanie w branży - zgodnie ze stanowiskiem organów skarbowych takie sytuacje są wpisane w ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej i nie należą do tzw. sytuacji wyjątkowych.
Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych - sytuacje wyjątkowe
Argumentem do umorzenia zobowiązań podatkowych może być np. ciężka choroba, pożar miejsca zamieszkania lub bezrobocie podatnika, jeśli nie posiada żadnych źródeł przychodu. Do grupy sytuacji wyjątkowych zaliczyć można też sytuacje gdy niezawinione przez podatnika pogorszenie kondycji finansowej mogłoby doprowadzić do niemożności pokrycia niezbędnych wydatków na utrzymanie rodziny. Zgodnie bowiem z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 kwietnia 1999 roku: (...)ważny interes podatnika to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków podatnik nie jest w stanie uregulować zaległości podatkowych. Będzie to utrata możliwości zarobkowania, utrata losowa majątku.
Wniosek o ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych
Przepisy prawa nie regulują dokładnej formy wniosku o ulgę w zobowiązaniach podatkowych. Prawidłowo sporządzony wniosek powinien zawierać jednak:
imię i nazwisko lub nazwę wnioskodawcy
adres (można dołączyć też numer telefonu)
numer identyfikacji podatkowej (NIP)
podpis
treść żądania z określeniem:
rodzaju i wysokości podatku lub zaległości podatkowej,
okresu rozliczeniowego, którego dotyczy oraz
wszelkich argumentów świadczących o słuszności składanego wniosku.
Co załączyć do wniosku o ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych?
Podatnicy nieprowadzący działalności gospodarczej:
oświadczenie o stanie majątkowym,
oświadczenie o nieruchomościach i prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem hipoteki przymusowej i rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem zastawu skarbowego (ORD-HZ),
dokumenty potwierdzające uzasadnienie wniosku.
Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą:
oświadczenie o stanie majątkowym,
oświadczenie o nieruchomościach i prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem hipoteki przymusowej i rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem zastawu skarbowego (ORD-HZ),
dokumenty potwierdzające uzasadnienie wniosku,
wszystkie zaświadczenia o pomocy de minimis, jakie przedsiębiorca otrzymał w roku, w którym ubiega się o pomoc oraz w ciągu 2 poprzedzających go lat albo oświadczenie o wielkości pomocy de minimis otrzymanej w tym okresie albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie;
formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis,
formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc.
Rozpatrywanie wniosku o ulgę w spłacie zobowiązań
Po złożeniu przez podatnika wniosku o udzielenie ulgi w spłacie zobowiązań, organ podatkowy przeprowadza wnikliwe rozeznanie - skupiając się przy tym nie tylko na sytuacji finansowej firmy. W kręgu jego zainteresowań może znaleźć się również stan zdrowia podatnika oraz jego rodziny. Przedsiębiorca powinien być zatem przygotowany na konieczność złożenia dodatkowych dowodów, jak np. recept czy oświadczeń od lekarzy.
Warto wiedzieć, że decyzja odrzucająca wniosek o ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych nie jest prawomocna. Podatnik ma zatem prawo ubiegać się o ulgę w spłacie zobowiązania podatkowego tak długo, jak owe zobowiązanie istnieje.
