Od końca zeszłego roku przedsiębiorcy mogą korzystać z dodatkowej ulgi – wakacji składkowych. Ulgi ZUS a wakacje składkowe budzą wiele pytań wśród przedsiębiorców, którzy chcą wiedzieć, jak i kiedy mogą z nich skorzystać. To, czy przedsiębiorca kończący korzystanie z preferencyjnych składek może korzystać z przerwy w płaceniu, wyjaśniamy w treści tego artykułu. Jaki jest najlepszy moment, aby złożyć wniosek o wakacje składkowe w przypadku zakończenia okresu preferencyjnych składek?
Na czym polegają wakacje składkowe?
Wakacje składkowe to przysługujące osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą lub komornikom sądowym zwolnienie z opłacania składek za jeden miesiąc w roku obejmujące składki na:
- obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe;
- dobrowolne ubezpieczenie chorobowe;
- Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy – jeśli istnieje konieczność jego opłacania.
Wakacje składkowe nie obejmują ubezpieczenia zdrowotnego przedsiębiorcy ani obowiązkowych składek odprowadzanych za pracowników.
W czasie wakacji składkowych składki objęte zwolnieniem finansowane są przez budżet państwa, zatem będą uwzględnione do emerytury lub renty, uprawniają do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Jaki okres zwolnienia obejmują wakacje składkowe?
Wakacje składkowe przysługują za jeden miesiąc w każdym roku. Miesiąc, kiedy przedsiębiorca z nich korzysta, może być przez niego dowolnie wybrany. Jedynie w pierwszym roku ich wprowadzenia musiał to być grudzień 2024 roku.
Od 2025 roku może to być każdy dowolny miesiąc roku wybrany przez przedsiębiorcę.
Ważne, aby wniosek o wakacje składkowe przedsiębiorca złożył z wyprzedzeniem, tj. miesiąc wcześniej niż miesiąc, za który chce z nich korzystać.
Kto może wnioskować o wakacje składkowe?
Wakacje składkowe dotyczą osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą lub komorników sądowych, gdy w miesiącu przed złożeniem wniosku o nie zgłaszali do ubezpieczeń społecznych (emerytalnego, rentowych i wypadkowego) lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż 10 ubezpieczonych (wliczając siebie). Wyliczając limit ubezpieczonych konieczne jest określenie liczby osób podlegających ubezpieczeniom w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku od pierwszego do ostatniego dnia tego miesiąca.
Do limitu 10 ubezpieczonych wlicza się następujące osoby:
- przedsiębiorcę,
- pracowników,
- zleceniobiorców z wyłączeniem uczniów i studentów do 26. roku życia,
- osoby współpracujące.
Do limitu zgłoszonych do ubezpieczeń nie wliczają się osoby, które nie podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu, czyli między innymi następujące osoby:
- pobierające zasiłek macierzyński,
- przebywające na urlopie wychowawczym,
- przebywające na urlopie bezpłatnym.
Ponadto dotyczy to wyłącznie mikroprzedsiębiorców, czyli osób, które w co najmniej jednym roku z 2 ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku o zwolnienie osiągnęły roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro lub nie osiągnęły żadnego przychodu z działalności gospodarczej w ostatnich 2 latach kalendarzowych. Mogą z nich korzystać także tylko podmioty, które w okresie od początku roku kalendarzowego do dnia złożenia tego wniosku i w poprzednim roku kalendarzowym nie wykonywały pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy.
Złożenie wniosku o wakacje składkowe
Wniosek o wakacje składkowe można złożyć elektronicznie na platformie PUE ZUS. Konieczne jest wybranie wniosku RWS, który przygotować można w kreatorze wniosku. Wnioski złożone w innej formie nie są przez ZUS rozpatrywane.
Przyznanie zwolnienia ze składek w ramach wakacji składkowych zostanie wnioskodawcy przekaznane jako informacja. Decyzja zostanie wydana przez ZUS w przypadku częściowego zwolnienia lub odmowy zwolnienia. Brak rozstrzygnięcia w terminie 2 miesięcy od złożenia wniosku daje przedsiębiorcy prawo do złożenia odwołania do sądu powszechnego od niewydania decyzji na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
W przypadku braku zwolnienia ze składek lub jego częściowego przyznania przedsiębiorca składa odwołania od tej decyzji za pośrednictwem ZUS do sądu rejonowego– sądu pracy i ubezpieczeń społecznych właściwego według miejsca zamieszkania przedsiębiorcy. Termin na złożenie odwołania to miesiąc od dnia doręczenia decyzji. Odwołanie jest wolne od opłat. Można je złożyć na piśmie lub ustnie do protokołu.
Ulgi ZUS a wakacje składkowe
Część przedsiębiorców korzystających z ulg ZUS może skorzystać z wakacji składkowych, ale są także tacy, którzy nie mają takiej możliwości.
W tym wypadku przedsiębiorca płaci wyłącznie przez składki na ubezpieczenie zdrowotne, przez co nie kwalifikuje się do dodatkowego zwolnienia w postaci wakacji składkowych.
Przedsiębiorca spełniający łącznie następujące warunki: podejmujący działalność gospodarczą po raz pierwszy albo ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i który nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym pracował na etacie i wykonywał czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności, może przez 24 miesiące korzystać z obniżonych składek na ZUS. Jest to ulga mały ZUS. Taki przedsiębiorca może korzystać z wakacji składkowych.
Z ulgi mały ZUS plus może skorzystać przedsiębiorca, którego przychód w roku poprzedzającym nie przekroczył 120 000 zł. Może on przez maksymalnie 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy prowadzenia firmy korzystać z preferencyjnych składek. Z małego ZUS plus nie mogą korzystać osoby prowadzące w poprzednim roku działalność jako:
- twórca, artysta;
- osoba wykonująca wolny zawód;
- wspólnik spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej albo jednoosobowej spółki z o.o.;
- osoba prowadząca publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół.
Podstawę wymiaru składek na potrzeby ulgi mały ZUS plus ustala się w ten sposób, że na początek należy określić przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym poprzez podzielenie rocznego dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym przez liczbę dni jej prowadzenia w poprzednim roku, a następnie pomnożenie przez 30. Otrzymany wynik trzeba zaokrąglić do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 gr, lub w dół, jeśli jest niższa. Przeciętny miesięczny dochód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym należy następnie pomnożyć przez współczynnik 0,5, przy czym i tu otrzymany wynik trzeba zaokrąglić do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 gr, lub w dół, jeśli jest niższa. W ten sposób obliczona zostanie podstawa wymiaru składek na potrzeby ulgi mały ZUS Plus.
W ostatnim kroku konieczne jest porównanie otrzymanej podstawy wymiaru składek do kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia i 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Podstawa wymiaru składek nie może być bowiem niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku i nie może przekraczać kwoty 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej na dany rok. Jeśli otrzymana podstawa jest niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku, podstawa wymiaru składek będzie wynosiła 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku, ponieważ nie może być niższa. Tak samo, gdy podstawa wymiaru składek jest wyższa niż kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej na dany rok, podstawa wymiaru składek jest równa kwocie 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej na dany rok. Składki na Fundusz Pracy nie są odprowadzane podczas opłacania składek małego ZUS-u plus, jeśli podstawa ZUS dla składek społecznych jest niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia. W tym wypadku również mimo ulgi przedsiębiorca może korzystać z wakacji składkowych.
Kiedy przedsiębiorca kończy korzystanie z preferencyjnych składek w ramach ulgi mały ZUS czy mały ZUS plus, może korzystać z wakacji składkowych. Dobrze jednak, aby złożył wniosek za miesiące po zakończeniu preferencyjnych ulg, wtedy bowiem zaoszczędzona przez przedsiębiorcę kwota zwolnienia będzie wyższa.
Przykład 1.
Kiedy lepiej będzie złożyć wniosek o wakacje składkowe w przypadku pana Michała, który w maju 2025 roku kończy okres korzystania z ulgi mały ZUS plus i od czerwca 2025 roku będzie opłacał pełne składki na ubezpieczenie społeczne?
Jeśli pan Michał złoży wniosek o wakacje składkowe obejmujący wybrany miesiąc w okresie od stycznia do maja, zaoszczędzona kwota z tytułu nieopłaconych składek będzie w jego przypadku niższa, niż gdyby to zrobił za miesiąc przypadający w okresie od czerwca do grudnia 2025 roku. Pan Michał powinien zatem złożyć wniosek nie wcześniej niż w maju 2025 roku, wtedy bowiem dotyczyć będzie on czerwca 2025 roku; może to zrobić również później.
Podsumowanie
Podsumowując, koniec preferencyjny składek nie pozbawia prawa do wakacji składkowych. Jednak, aby jak najwięcej zyskać, warto złożyć wniosek o wakacje składkowe dopiero po ich zakończeniu. W większości przypadków pozwala to na zaoszczędzenie większej kwoty. Dlatego też przedsiębiorcy nie powinni pochopnie składać wniosku o wakacje składkowe, tylko zweryfikować, który moment przyniesie im największą korzyść.
