Przedsiębiorca powinien liczyć się ze spełnieniem określonych obowiązków w związku z likwidacją działalności. W urzędzie gminy należy złożyć wniosek CEiDG w celu wyrejestrowania firmy, a w przypadku podatników VAT czynnych należy złożyć VAT-Z w urzędzie skarbowym. Warto również pamiętać o sporządzeniu remanentu likwidacyjnego na dzień zamknięcia firmy. Czy na pewno należy wykazać wszystkie środki trwałe, od których był odliczony podatek VAT? Co z tymi, które są w okresie korekty lub już po?
Wykazanie środków trwałych w remanencie likwidacyjnym dla celów PIT
Zgodnie z art. 24 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku likwidacji działalności gospodarczej należy sporządzić wykaz składników majątku. W wykazie powinny zostać ujęte wszystkie towary, wyposażenie, środki trwałe oraz składniki majątku niewpisane do rejestrów, które pozostają w firmie w momencie likwidacji.
W wykazie składników majątku należy uwzględnić co najmniej:
- liczbę porządkową;
- nazwę składnika majątku;
- datę nabycia składnika majątku;
- kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku i kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów;
- wartość początkową;
- przyjętą metodę amortyzacji;
- sumę odpisów amortyzacyjnych;
- wysokość środków pieniężnych, które zostały wypłacone wspólnikom za udział w spółce niebędącej osobą prawną na dzień likwidacji.
Sporządzając remanent likwidacyjny, uwzględnia się wszystkie środki trwałe, nie ma tutaj znaczenia, że część z nich została już w całości zamortyzowana. Wycenie podlegają zarówno w pełni, jak i częściowo zamortyzowane składniki majątku przedsiębiorcy.
Podatek VAT w przypadku likwidacji działalności
Zgodnie z art. 14 ust 1 i 4 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT w przypadku zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę fizyczną lub likwidacji działalności przez spółki podlegają:
- towary własnej produkcji
- towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Ustawa o VAT w taki sam sposób traktuje materiały, towary oraz środki trwałe, które należy wykazać w remanencie likwidacyjnym, jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT od tych składników majątku.
Okres korekty środków trwałych a remanent likwidacyjny dla VAT
Zgodnie z przepisami, w remanencie likwidacyjnym należy wykazać wszystkie środki trwałe, jakie posiada podmiot likwidujący działalność, od nabycia których przysługiwało odliczenie VAT. Jak to będzie w przypadku środków trwałych, które podlegały obowiązkowi korekty podatku naliczonego z tytułu ich nabycia?
Jak wynika z art. 91 ust. 4 ustawy o VAT, jeśli środki trwałe, które należy wykazać w remanencie likwidacyjnym są w okresie korekty, przyjmuje się, że są wykorzystywane do czynności opodatkowanych do końca okresu korekty. Wówczas należy dokonać jednorazowej korekty VAT w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Chodzi o te środki trwałe, dla których ustawodawca w art. 91 ust. 2 przewidział 10-letni i 5-letni okres korekty. W przypadku nieruchomości korekta dotyczy 10 lat. W przypadku pozostałych środków trwałych jest to 5 lat - gdy ich wartość początkowa jest powyżej 15 tys., a jeśli jest poniżej 15 tys. wówczas korekty dokonuje się, jeśli likwidacja będzie mieć miejsce przed upływem roku.
W przypadku środków trwałych będących w okresie korekty, w odniesieniu do art. 91 ust. 5 ustawy o VAT, likwidując działalność, należy je wykazać w remanencie likwidacyjnym i dokonać korekty VAT pozostałej części. Jednak w przypadku środków trwałych po okresie korekty powinien mieć zastosowanie art. 91 ustawy o VAT, czyli po tym okresie w momencie likwidacji działalności środek trwały nie powinien zostać wykazany w remanencie likwidacyjnym w związku z odprowadzeniem podatku VAT. Jak się jednak okazuje, jest to kwestia sporna.
Spór o ujęcie środków trwałych po okresie korekty w remanencie likwidacyjnym
Takie stanowisko przyjął podatnik i zwrócił się on do organu podatkowego o interpretację. We wniosku zapytał, czy należy ująć środek trwały w remanencie likwidacyjnym, sporządzonym na dzień likwidacji działalności gospodarczej, jeśli minął dziesięcioletni okres korekty dotyczący zakupu nieruchomości. Twierdził, że odliczony podatek został już “skonsumowany” na cele firmowe i posiadanie go na stanie w momencie likwidacji działalności nie powinno wywoływać już żadnych skutków w VAT. Jednakże organ podatkowy nie zgodził się z tym i stwierdził, że należy wykazać środek trwały po okresie korekty w remanencie likwidacyjnym i rozliczyć podatek VAT należny.
Interpretacja organu podatkowego została zaskarżona przez podatnika i sprawa trafiła do WSA. W wyroku WSA w Lublinie z dnia 16 października 2013 r., sygn. akt I SA/Lu 771/13 (orzeczenie nieprawomocne), stwierdzono:
“(...)Uwzględnienie relacji pomiędzy art. 14 oraz art. 91 u.p.t.u. prowadzi do konstatacji, zgodnie z którą ustawodawca dokonał korelacji pomiędzy opodatkowaniem środków trwałych z tytułu likwidacji działalności a prawem odliczenia tej części podatku naliczonego z tytułu ich nabycia, która nie została odliczona w okresie korekty (5 lub 10 lat). Oznacza to, że po upływie okresu korekty, środki trwałe podatnika w momencie likwidacji przez niego działalności, nie powinny podlegać opodatkowaniu i być ujmowane w spisie likwidacyjnym, skoro minął normatywnie określony czas korekty podatku naliczonego z tytułu ich nabycia, wynikający z założonego czasu zużycia tych środków w działalności podatnika(...)”.
Organ podatkowy złożył skargę kasacyjną do NSA (postanowienie z dnia 5 lutego 2015 r., sygn. akt I FSK 255/14), który skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytanie prejudycjalne:
"(…) Czy art. 18 lit. c) dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE z 2006 r., nr L 347, s. 1 i nast. ze zm.) należy tak rozumieć, że po upływie okresu korekty, o której stanowi art. 187 dyrektywy, środki trwałe podatnika, z tytułu nabycia których odliczył VAT, w momencie zaprzestania przez niego działalności nie powinny podlegać opodatkowaniu i być ujmowane w spisie likwidacyjnym, skoro minął normatywnie określony czas korekty podatku naliczonego z tytułu ich nabycia, wynikający z założonego czasu zużycia tych środków w działalności gospodarczej podatnika, czy też niezależnie od okresu korekty środki trwałe w momencie zaprzestania działalności gospodarczej podatnika podlegają opodatkowaniu? (…)".
Rozbieżności w interpretacjach nie zostały jeszcze rozstrzygnięte, należy zatem oczekiwać na wyrok TSUE, czy środki trwałe po okresie korekty mają zostać wykazane w remanencie likwidacyjnym oraz podlegać opodatkowaniu.
Ujęcie środków trwałych w remanencie likwidacyjnym, od których nabycia został odliczony podatek VAT w całości w momencie zakupu, nie jest kwestią oczywistą. W przypadku środków trwałych, gdy likwidacja działalności następuje w okresie korekty, należy ująć je w remanencie likwidacyjnym. Natomiast wątpliwości budzi fakt ujęcia środków trwałych po okresie korekty. Nie pozostaje nic innego, jak czekać na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.