Usługi leczenia co do zasady podlegają zwolnieniu z podatku VAT. Coraz popularniejsze poza tradycyjną metodą diagnozowania i leczenia stają się usługi w zakresie opieki medycznej online. Powstaje wówczas problem, czy takie usługi również mogą korzystać ze zwolnienia.
Zwolnienie z VAT usług medycznych
Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT wynika, że z VAT zwolnione są usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związanych, wykonywanych w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze.
Tym samym, aby możliwe było zastosowanie zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT, muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki:
-
podmiotowy, tj. usługi muszą być świadczone przez podmiot leczniczy, oraz
-
przedmiotowy, tj. świadczone usługi muszą służyć profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu oraz poprawie zdrowia człowieka.
Ponadto zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:
-
lekarza i lekarza dentysty,
-
pielęgniarki i położnej,
-
medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654),
-
psychologa.
Pojęcie opieki medycznej a usługi w zakresie opieki medycznej online
Pojęcie "opieki medycznej" przewidziane w art. 43 ustawy o VAT obejmuje świadczenia medyczne wykonywane w celu ochrony, w tym zachowania lub przywrócenia zdrowia osób. Innymi słowy pojęcie to obejmuje zarówno diagnozę, leczenie, jak i profilaktykę.
Profilaktyka zdrowotna obejmuje działania mające na celu zapobieganie chorobom bądź innemu niekorzystnemu zjawisku zdrowotnemu przed jej rozwinięciem, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie. Ma ona również na celu zahamowanie postępu lub powikłań już istniejącej choroby czy też zapobieganie powstawaniu niekorzystnych wzorów zachowań społecznych, które przyczyniają się do podwyższania ryzyka choroby. Centralnym jej elementem jest obserwacja i badanie pacjenta w celu uniknięcia konieczności przyszłego diagnozowania i leczenia ewentualnych chorych.
Diagnoza, czyli rozpoznanie, to identyfikacja choroby lub zespołu chorobowego, na które cierpi pacjent, wniosek wynikający z dokonanej przez lekarza krytycznej oceny objawów subiektywnych, stwierdzonych w badaniu podmiotowym i obiektywnych, stwierdzonych w badaniu przedmiotowym oraz w oparciu o wyniki badań laboratoryjnych i obrazowych, łącznie z przypisaniem zespołowi tych objawów właściwej nazwy.
Proces diagnostyczny składa się z fazy zbierania informacji oraz ich oceny i analizy wiarygodności i przydatności. Prawidłowe rozpoznanie umożliwia wypowiedzenie się lekarza co do rokowania i zastosowanie odpowiedniego leczenia.
Dlatego też w naszej opinii usługi w zakresie opieki medycznej online mające na celu odpowiadanie na zadawane pytania pacjentów, udzielanie porad medycznych lub skierowanie pacjenta do innego specjalisty bądź monitorowanie stanu zdrowia pacjentów przy użyciu zainstalowanych w domu pacjenta i w gabinecie lekarskim specjalistycznych urządzeń medycznych lub przeprowadzanie wstępnej oceny stanu zdrowia pacjenta w gabinecie lekarskim z ewentualnym skierowaniem do specjalisty lub ze wskazaniem do wideokonsultacji stanowi integralną część opieki medycznej nad pacjentem, bez której nie może być mowy o ochronie, w tym o utrzymaniu bądź przywróceniu dobrego stanu zdrowia.
Stanowisko organów podatkowych
Dotychczas organy podatkowe prezentowały stanowisko, zgodnie z którym usługi w zakresie opieki medycznej online nie mogą korzystać ze zwolnienia, jedną z cech usług medycznych jest bowiem diagnoza pacjenta. Ta nie jest możliwa bez jego wnikliwego zbadania i obserwacji. Konieczny jest więc bezpośredni osobisty kontakt z lekarzem, którego w tym przypadku nie będzie. Stanowisko takie zaprezentował m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 11 sierpnia 2015 r., sygn. akt IPTPP1/4512-263/15-4/IG, w której możemy przeczytać:
„(…) usługi konsultacji dietetycznych w prywatnym gabinecie lub w przychodni lekarskiej oraz opracowywanie diet terapeutycznych - służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, zatem korzystają ze zwolnienia z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c) ustawy.
Natomiast usługi konsultacji dietetycznych udzielanych przez internet na podstawie wywiadu dietetycznego, w świetle cytowanych przepisów prawa, nie stanowią - w ocenie tut. Organu - usług w zakresie opieki medycznej, służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy, z uwagi na brak bezpośredniego (osobistego) kontaktu z pacjentami a przez to brak możliwości zbadania i obserwacji pacjenta. Ww. rodzaju usługi nie można określić mianem usług opieki medycznej. W ocenie Organu, nie można świadczyć usług w zakresie opieki medycznej bez wnikliwego zbadania danej osoby, jej obserwacji oraz opieki nad nią w procesie działań medycznych, a to podstawowe warunki definiujące te usługi (…)”.
Jednak stanowisko takie uznać należy za błędne. Brak bezpośredniego kontaktu w dobie powszechnego wykorzystania internetu do niego, nie może wykluczać zwolnienia. Powyższe potwierdził również wyrok WSA w Warszawie z 13 stycznia 2017 r., sygn. akt III SA/Wa 3103/15, w którym możemy przeczytać:
„(…) Dzięki wykorzystaniu współczesnych technologii telemedycyna pozwala przełamywać bariery geograficzne, pozwalając na bezpieczną wymianę specjalistycznych danych medycznych na odległość. (...)
Brak zdefiniowania pojęcia telemedycyny nie oznacza, że nie jest ona usługą medyczną. W związku z tym stosuje się ogólne przepisy dotyczące udzielania świadczeń zdrowotnych, w tym w szczególności ustawę o działalności leczniczej. (...)
Spółka powinna mieć prawo do zastosowania stawki zwolnionej z podatku VAT przy świadczeniu usług poprzez łącza internetowe na rzecz indywidualnego pacjenta, służące profilaktyce, ratowaniu, zachowaniu i poprawie zdrowia (…)”.
Być może powyższe orzeczenie przyczyni się do zrewidowania poglądów organów podatkowych z korzyścią dla podatników.
