Wydatki na uzyskanie kwalifikacji zawodowych jako koszt podatkowy

Przyszli przedsiębiorcy przed założeniem działalności gospodarczej z pewnością powinni się do tego przygotować. Ułatwić to może udział w wielu kursach czy szkoleniach, bowiem mogą wtedy nauczyć się nowych rzeczy ze swojej branży, dzięki czemu zyskują konkurencyjność na rynku. Znaczna większość podejmuje również studia, które są konieczne do wykonywania danej działalności gospodarczej. Czy tego typu wydatki będą mogły stanowić koszt podatkowy po rozpoczęciu działalności?

Wydatki na uzyskanie kwalifikacji zawodowych według ustawy o PIT

Na rynku dostępny jest szeroki zakres szkoleń, studiów tradycyjnych czy też studiów podyplomowych. Koszty uzyskania kwalifikacji zawodowych zazwyczaj sięgają dość sporych kwot. Jednak warunkiem zaliczenia powyższych wydatków do kosztów podatkowych jest związek tematyki szkolenia czy kierunku studiów z branżą, w jakiej działa przedsiębiorca.

Ponadto musi on udowodnić związek poniesionego kosztu z osiąganymi w działalności przychodami. Bowiem zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT przedsiębiorca może zakwalifikować jako koszt uzyskania przychodów te wydatki, które  zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Natomiast wydatki związane z edukacją i podnoszeniem kwalifikacji zawodowych nie zostały ujęte w katalogu kosztów nieklasyfikowanych jako koszty uzyskania przychodów. Mimo tego istnieje wiele wątpliwości nad zaliczaniem ich do kosztów podatkowych.

Koszty wyżywienia w trakcie udziału w szkoleniu

Mimo tego, że koszt wyżywienia wskazany jest w ustawie o PIT jako koszt reprezentacji, który został wyłączony z kosztów uzyskania przychodów, to w trakcie szkolenia nie będzie traktowany jako wydatek reprezentacyjny. Bowiem jeśli szkolenie odbywa się poza siedzibą firmy, a w jego cenę zostało wliczone wyżywienie, przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć je do kosztów firmowych.

Zaliczenie aplikacji na radcę prawnego do kosztów podatkowych

Warto mieć na uwadze, że wydatki nauzyskanie kwalifikacji zawodowych będzie można zaliczyć do kosztów firmowych jedynie wówczas, gdy dokształcanie odbywa się w trakcie prowadzenia działalności.

Na poparcie powyższego stwierdzenia można przytoczyć fragment indywidualnej interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 27 marca 2013 roku o sygn. ITPB1/415-152/13/MW, która dotyczy kosztu poniesionego na uzyskanie aplikacji radcy prawnego.

Zgodnie z powyższą interpretacją: “(...)wydatki związane z aplikacją radcowską nie były poniesione w celu uzyskania przychodu, są to wydatki o charakterze osobistym, związane z podnoszeniem poziomu wiedzy prawniczej i zdobyciem określonych uprawnień. Działalność gospodarczą w zakresie usług prawniczych można również prowadzić nie posiadając tytułu zawodowego radcy prawnego, zaś sama aplikacja żadnego przychodu nie przynosi. Jednocześnie należy zauważyć, że zawód radcy prawnego można wykonywać nie tylko w ramach działalności gospodarczej, ale także np. w ramach stosunku pracy czy na podstawie umowy cywilnoprawnej.(...)”.

Podobne stwierdzenie można także znaleźć w wyroku NSA z 23 lipca 2015 r.,  o sygn. II FSK 4052/14. Zdaniem sądu wydatek na aplikację na radcę prawnego nie może zostać uznany za koszt podatkowy w przyszłej działalności. Jest bowiem wydatkiem poniesionym przed założeniem działalności. Bez wątpienia dotyczy przychodu związanego z wykonywaniem w przyszłości zawodu, jednak w momencie zdawania  egzaminu na radcę prawnego przychód ten jeszcze nie istnieje i jest on niepewny.

Inne zdanie w tej kwestii zaprezentował WSA w Poznaniu, w wyroku I SA/Po 50/13. Stwierdził on, że tego typu wydatki, mimo że poniesione w przeszłości, mogą stanowić koszt podatkowy: “(...)W ocenie Sądu, aby wydatki ponoszone na szkolenia podatnika mogły być uznane za koszt uzyskania przychodu, tj. aby warunek związku przyczynowo–skutkowego z przychodem był spełniony, wydatki te muszą być bezwzględnie związane z nabywaniem umiejętności i wiedzy potrzebnej do prowadzenia określonej działalności gospodarczej. Nie ma wątpliwości, zdaniem Sądu, że odbycie aplikacji radcowskiej jest niezbędne i konieczne do wykonywania zawodu radcy prawnego. Zgodnie bowiem z art. 23 ustawy o radcach prawnych prawo wykonywania zawodu radcy prawnego powstaje z chwilą dokonania wpisu na listę radców prawnych i złożenia ślubowania. Zaś na listę radców prawnych zgodnie z art. 24 ust. 1 powołanej ustawy może być wpisany ten, kto, m.in. odbył w Rzeczypospolitej Polskiej aplikację radcowską i złożył egzamin radcowski (z zastrzeżeniem art. 25 ust. 1 i 2). Zawód radcy prawnego można wykonywać m.in. w ramach działalności gospodarczej, prowadząc kancelarię radcy prawnego. Skoro skarżąca rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej po odbyciu aplikacji radcowskiej i wykonuje zawód radcy prawnego, wydatki poniesione na odpłatną aplikację radcowską spełniają definicję kosztów uzyskania przychodów zawartą w art. 22 oraz 23 u.p.d.o.f., ponieważ są bezpośrednio związane i niezbędne do prowadzenia tej działalności i uzyskiwania przychodu. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają unormowań, które zabraniałyby zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków ponoszonych przed rozpoczęciem działalności gospodarczej. Należy przyjąć, że jeżeli wydatki są poniesione w celu uruchomienia działalności gospodarczej, to spełniają warunki określone w art. 22, są racjonalnie i gospodarczo uzasadnione oraz właściwie udokumentowane, a tym samym stanowią koszt uzyskania przychodu w miesiącu rozpoczęcia działalności gospodarczej.(...)” .

Wydatki na uzyskanie kwalifikacji zawodowych - studia podyplomowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w indywidualnej interpretacji z 21 czerwca 2010 roku o sygn. IPPB1/415-387/10-2/MT  zgodził się na ujęcie w kosztach firmowych wydatków związanych zuzyskaniem kwalifikacji zawodowych poniesionych przez rozpoczęciem działalności: “(...) W przypadku źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza należy przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. Wydatki związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych w formie studiów podyplomowych nie zostały ujęte w katalogu wydatków nieuznawanych za koszt uzyskania przychodów, zawartym w treści art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie stanowi to jednak wystarczającej przesłanki do zaliczenia poniesionych wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Konieczne jest również wykazanie związku przyczynowego między poniesionymi wydatkami, a celem jakim jest osiągnięcie przychodu lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodu.

Dla stwierdzenia, czy wydatki poniesione przez Wnioskodawcę w związku z podjęciem studiów, mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, istotne jest ustalenie, czy:

• wydatki związane są z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, zdobywaniem wiedzy i umiejętności, które są potrzebne w prowadzonej działalności gospodarczej i które mają z nią związek,
• wydatki służą tylko podnoszeniu ogólnego poziomu wiedzy i wykształcenia nie związanego z działalnością, a więc które co do zasady mają charakter osobisty.

Z powyższych wydatków, jako uzasadnione racjonalnie i gospodarczo, których poniesienie może przyczynić się do osiągnięcia przychodów ze źródła jakim jest działalność gospodarcza, uznać należy wydatki na kształcenie, które pozwolą podatnikowi nabyć uprawnienia, umiejętności i wiedzę niezbędną w prowadzeniu działalności gospodarczej.

W świetle powyższego poniesione przez Wnioskodawcę wydatki związane z podjętymi studiami podyplomowymi mogą stanowić koszt uzyskania przychodu prowadzonej działalności gospodarczej pod warunkiem ich należytego udokumentowania.(...)”.

Wydatki na uzyskanie kwalifikacji zawodowych - szkolenia pracowników

Przedsiębiorca może wysłać na szkolenie swoich pracowników. Zaliczenie tego typu wydatku do kosztów firmowych odbywa się na takich samych zasadach co szkolenie przedsiębiorcy. Ponadto tematyka szkolenia powinna być zgodna z zakresem obowiązków pracownika.

Pracownik za udział w szkoleniu nie zapłaci podatku, bowiem szkolenie podnoszące kwalifikacje zawodowe pracownika jest przychodem ze stosunku pracy zwolnionym z PIT.

Kwestia zaliczenia wydatków nauzyskanie kwalifikacji zawodowych jest dość delikatna i ujęcie tego typu wydatków w kosztach firmowych uzależnione jest od wielu czynników. Zaliczyć do nich można np. rodzaj szkolenia lub kursu czy kierunek studiów. Jednak najważniejszym czynnikiem jest tutaj związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy poniesionymi kosztami a uzyskanymi przychodami.