Korekta deklaracji ZUS DRA, z której wynika nadpłata składki zdrowotnej, może wpłynąć na sposób rozliczania kosztów lub zaliczki na podatek dochodowy w przypadku podatników stosujących podatek liniowy. Wyjaśniamy, jak prawidłowo rozliczyć nadpłatę składki zdrowotnej wynikającej z korekty ZUS DRA, która została ujęta w kosztach lub zaliczce na podatek dochodowy.
Składka zdrowotna w kosztach u przedsiębiorców stosujących podatek liniowy jako formę opodatkowania
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami przedsiębiorcy, którzy wybrali podatek liniowy jako formę opodatkowania, mają prawo ujęcia w kosztach lub zaliczce na podatek dochodowy zapłaconej składki zdrowotnej do wysokości limitu. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 58 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie zdrowotne, z wyjątkiem składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym na podstawie Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:
- z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej zgodnie z art. 30c,
- za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w sposób określony w art. 30c
– przy czym łączna wysokość tych składek zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w 2024 roku 11 600 zł, a w 2025 roku 12 900 zł.
Przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym mogą wybrać, czy uwzględniać składkę zdrowotną jako koszt poprzez wpisanie jej do podatkowej księgi przychodów i rozchodów, czy odliczać składkę zdrowotną w zaliczce na podatek dochodowy. Bez względu na sposób rozliczenia składki zdrowotnej (jako koszt lub w zaliczce) przedsiębiorców obowiązuje taki sam limit odliczenia w danym roku.
Składka zdrowotna podlegająca uwzględnieniu jako koszt uzyskania przychodów lub odliczona w zaliczce w podatku liniowym ograniczona jest limitem, który wynosi:
- 12 900 zł w 2025 roku,
- 11 600 zł w 2024 roku,
- 10 200 zł w 2023 roku,
- 8700 zł w 2022 roku.
Podkreślenia wymaga fakt, że w kosztach/zaliczce na podatek dochodowy może zostać ujęta wyłącznie zapłacona w danym roku składka zdrowotna. Bez znaczenia pozostaje to, którego roku dotyczy.
Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne
Zapłacone w danym roku składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorcy są rozliczane ostatecznie w rocznym rozliczeniu składki za ten rok. Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne pozwala ustalić kwotę składki zdrowotnej należnej za dany rok na podstawie przychodów/dochodów w nim osiągniętych. Obowiązek rozliczenia w skali roku składki na ubezpieczenie zdrowotne dotyczy przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Korekta ZUS DRA w przypadku nadpłaty składki zdrowotnej
W szczególności roczne rozliczenie składki zdrowotnej składają przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym. Rozliczenie roczne składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2024 rok wykazuje się w dokumencie rozliczeniowym za kwiecień 2025 roku. Termin na złożenie ZUS DRA za kwiecień 2025 roku, w którym uwzględnione będzie roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2024 rok, mija 20 maja 2025 roku.
W przypadku gdy z rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne wynika, że składka ta została opłacona w kwocie wyższej niż ustalona, przedsiębiorcy przysługuje jej zwrot. Należy mieć na uwadze, że aby otrzymać zwrot nadpłaty składki zdrowotnej, konieczne jest złożenie wniosku do ZUS-u w określonym terminie. Zwrot nie zostanie zrealizowany, jeżeli przedsiębiorca ma zaległości z tytułu składek lub nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Kwota zwrotu podlega wtedy zaliczeniu na poczet tych zaległości. Jeżeli przedsiębiorca nie złoży wniosku o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej w określonym terminie i nie ma zaległości w ZUS-ie, to kwota nadpłaty zostanie zaliczona na poczet bieżących składek.
Przedsiębiorca, który chce skorygować wysokość składki zdrowotnej za ubiegły rok, składa korektę dokumentów rozliczeniowych ze składką zdrowotną najpóźniej do dnia złożenia wniosku o zwrot nadpłaconej składki, która wynika z rocznego rozliczenia, a w pozostałych przypadkach ma czas do 30 czerwca.
Nadpłata składki zdrowotnej ujętej w kosztach/zaliczce w podatku liniowym
W przypadku gdy z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej wynika nadpłata tej składki ujętej jako koszt uzyskania przychodów przez przedsiębiorcę rozliczającego się podatkiem liniowym, konieczne jest dokonanie korekty kosztów uzyskania przychodów. Jeżeli natomiast składka zdrowotna została odliczona od dochodu, to w przypadku zwrotu składki zdrowotnej dokonuje się doliczenia zwrotu odliczonej kwoty składki w zeznaniu podatkowym.
Przykład 1.
Pan Jan to przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, rozliczający się na podstawie podatku liniowego. W 2024 roku opłacił on składkę zdrowotną w wysokości 10 000 zł, co mieściło się w obowiązującym limicie ujęcia tej składki w kosztach. W trakcie roku cała zapłacona składka została ujęta w kosztach uzyskania przychodów. Po zakończeniu roku 2024 pan Jan sporządził roczne rozliczenie składki zdrowotnej i okazało się, że z tytułu nadpłaty tej składki przysługuje mu zwrot w wysokości 800 zł. Co powinien zrobić mężczyzna, skoro wspomniane 800 zł do zwrotu zostało ujęte w kosztach w 2024 roku?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli przedsiębiorca rozliczający się podatkiem liniowym otrzyma zwrot składki zdrowotnej, która została ujęta w kosztach, podatnik ma obowiązek skorygować koszty uzyskania przychodów o kwotę zwrotu. W związku z tym pan Jan będzie zobowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o całą zwróconą kwotę, czyli 800 zł.
Korekty kosztów dokonuje się w części, w jakiej kwota składek zdrowotnych zaliczona do kosztów podatkowych mieści się w tej nadpłacie. Wyjaśnimy to na przykładzie.
Przykład 2.
Pan Łukasz prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą rozlicza się według podatku liniowego. W 2024 roku opłacił on składkę zdrowotną w wysokości 13 000 zł. Uwzględniając obowiązujący limit do kosztów uzyskania przychodów w 2024 roku, mężczyzna zaliczył jedynie 11 600 zł z tytułu zapłaconej składki zdrowotnej. Po zakończeniu roku 2024 sporządził roczne rozliczenie składki zdrowotnej i okazało się, że z tytułu nadpłaty tej składki przysługuje mu zwrot w wysokości 2000 zł. Co powinien zrobić pan Łukasz w zakresie rozliczenia podatku dochodowego?
Pan Łukasz powinien dokonać korekty kosztów w części, w jakiej kwota składek zdrowotnych zaliczona do kosztów podatkowych mieści się w tej nadpłacie. Oznacza to, że pomniejsza on koszty o kwotę 600 zł.
W jaki sposób ustalić moment korekty kosztów podatkowych?
W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określono szczegółowych zasad dotyczących korekty kosztów z tytułu zwrotu nadpłaty składki zdrowotnej zaliczonej do kosztów przez przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym. Oznacza to, że podatnicy powinni stosować zasady ogólne dotyczące korekty kosztów podatkowych. Korekty tej dokonuje się zatem zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 22 ust. 7c-7f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z regulacjami zawartymi w tych przepisach, jeżeli korekta kosztów uzyskania przychodów nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymano odpowiedni dokument potwierdzający przyczynę korekty. W przypadku zwrotu nadpłaty składki zdrowotnej dokumentem potwierdzającym może być np. trzymana na PUE ZUS informacja o kwocie dokonanego zwrotu składki zdrowotnej w związku ze złożonym rocznym rozliczeniem składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Natomiast w przypadku gdy przyczyną korekty kosztów uzyskania przychodów jest błąd rachunkowy lub inna oczywista omyłka, korekty należy dokonać w okresie rozliczeniowym, w którym pierwotnie ujęto koszt podatkowy. Jeżeli zatem nadpłata składki zdrowotnej wynika z omyłkowo nadpłaconej składki w 2024 roku, zwróconej podatnikowi w 2025 roku na podstawie złożonego rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, to korekty kosztów należy dokonać w 2024 roku, a więc w okresie rozliczeniowym, w którym pierwotnie ujęto koszt podatkowy.
Podkreślenia wymaga fakt, że nadpłata składki zdrowotnej, która nie podlega zwrotowi, nie generuje konieczności korekty kosztów uzyskania przychodów. W przypadku zatrzymania nadpłaty na koncie ZUS i niezwrócenia jej przedsiębiorcy pełna kwota (w ramach określonego limitu) stanowi koszt uzyskania przychodów w roku podatkowym, w którym przedsiębiorca dokonał zapłaty.
