Wystąpienie wspólnika ze spółki komandytowej może się odbyć na kilka sposobów. Zapoznaj się z poniższym artykułem i dowiedz się więcej na temat spółki komandytowej oraz możliwości wyjścia z niej przez jej wspólników!
Spółka komandytowa – najważniejsze informacje
Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.
Jeżeli wkładem komandytariusza do spółki jest w całości lub w części świadczenie niepieniężne, umowa spółki określa przedmiot tego świadczenia (aport), jego wartość, jak również osobę wspólnika wnoszącego takie świadczenie niepieniężne.
Zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki nie mogą stanowić wkładu komandytariusza do spółki, chyba że wartość innych jego wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej.
Jeżeli komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna lub spółka akcyjna, a komandytariuszem jest wspólnik tej spółki, wkładu komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały w tej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcje tej prostej spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej.
Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, wkład komandytariusza może być wniesiony w wartości niższej niż suma komandytowa. Postanowienie wspólników zwalniające komandytariusza z obowiązku wniesienia wkładu jest nieważne.
Komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda komandytariusza, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście do niej wniesionego, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Zysk przypadający komandytariuszowi za dany rok obrotowy jest przeznaczany w pierwszej kolejności na uzupełnienie jego wkładu rzeczywiście wniesionego do wartości umówionego wkładu. W razie wątpliwości komandytariusz uczestniczy w stracie jedynie do wartości umówionego wkładu.
Podział udziału komandytariusza w majątku spółki między spadkobierców jest skuteczny wobec spółki jedynie za zgodą pozostałych wspólników.
Zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika
Wystąpienie wspólnika ze spółki komandytowej może odbyć się poprzez skorzystanie z uprawnienia do zbycia ogółu praw i obowiązków. Ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, którą jest spółka komandytowa, może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi.
W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki.
Przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, może nastąpić przy wykorzystaniu wzorca udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Oświadczenia zbywcy i nabywcy wymagają w takiej sytuacji opatrzenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym.
Rozwiązanie spółki i wypowiedzenie umowy spółki
Wystąpieniem wspólnika ze spółki skutkować będzie także rozwiązanie spółki, w tym poprzez jej wypowiedzenia. Rozwiązanie spółki powodują:
- przyczyny przewidziane w umowie spółki;
- jednomyślna uchwała wszystkich wspólników;
- ogłoszenie upadłości spółki;
- śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości;
- wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika;
- prawomocne orzeczenie sądu.
Spółkę zawartą na czas życia wspólnika uważa się za zawartą na czas nieoznaczony.
Wypowiedzenia dokonuje się w formie pisemnego oświadczenia, które należy złożyć pozostałym wspólnikom albo wspólnikowi uprawnionemu do reprezentowania spółki.
Pomimo wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika trwa ona nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią.
Uzgodnienie takie powinno nastąpić w przypadku wypowiedzenia – przed upływem jego terminu. W przeciwnym razie wspólnik, który wypowiedział umowę spółki, a także jego wierzyciel, mogą domagać się przeprowadzenia likwidacji.
Wystąpienie wspólnika ze spółki na wniosek pozostałych wspólników
Każdy wspólnik może z ważnych powodów żądać rozwiązania spółki przez sąd. Jeżeli jednak ważny powód zachodzi po stronie jednego ze wspólników, sąd może na wniosek pozostałych wspólników orzec o wyłączeniu tego wspólnika ze spółki.
Zgodnie z orzecznictwem: „»Ważny powód« uzasadniający wyłączenie wspólnika, nie może być utożsamiany z »ważnym powodem« uzasadniającym rozwiązanie spółki, choć pojęcia te w znacznej części stanów faktycznych będą się pokrywać. […] W sytuacji gdy wspólnik będący komandytariuszem nie prowadzi spraw spółki i ma nieznaczny wpływ na jej funkcjonowanie, jego wyłączenie wymaga zaistnienia szczególnych okoliczności. Nie do zaakceptowania jest stanowisko skarżących jakoby sytuacja takiego wspólnika z perspektywy możliwości jego przymusowego wyłączenia ze spółki była taka sama jak wspólników będących komplementariuszami, skoro rola wspólnika w spółce jest jednym z elementów, który determinuje ocenę wystąpienia »ważnych powodów«. […] Instytucja wyłączenia wspólnika nie jest instrumentem mającym służyć […] usunięciu niepożądanego wspólnika, który nie szkodzi spółce, nie uniemożliwia ani nie utrudnia jej funkcjonowania, a podejmuje jedynie czynności zmierzające do egzekwowania swoich praw” – wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 8 września 2016 roku ( II CSK 781/15).
Wniosek o wyłączenie wspólnika składają wszyscy pozostali wspólnicy w spółce. Aby go wyłączyć, powinni go pozwać. Pozew należy wnieść do sądu gospodarczego miejscowo właściwego dla siedziby spółki. Należy od niego wnieść opłatę stałą w wysokości 5000 zł.
Uznaje się jednak, że wspólnik może się zobowiązać w umowie spółki, że w razie zajścia określonych okoliczności wystąpi ze spółki.
Rozliczenia z występującym wspólnikiem
W przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki wartość udziału kapitałowego wspólnika albo jego spadkobiercy oznacza się na podstawie osobnego bilansu uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki.
Jako dzień bilansowy przyjąć należy:
- w przypadku wypowiedzenia – ostatni dzień roku obrotowego , w którym upłynął termin wypowiedzenia;
- w przypadku śmierci wspólnika lub ogłoszenia upadłości – dzień śmierci albo dzień ogłoszenia upadłości;
- w przypadku wyłączenia wspólnika na mocy prawomocnego orzeczenia sądu – dzień wniesienia pozwu.
Udział kapitałowy obliczony w sposób określony powyżej powinien być wypłacony w pieniądzu. Rzeczy wniesione do spółki przez wspólnika tylko do używania zwraca się w naturze.
Przykład 1.
W przypadku, gdy wartość udziału kapitałowego wspólnika ma wartość dodatnią – wartość tę wypłaca się wspólnikowi w pieniądzu. Jak jednak należy się rozliczyć z występującym wspólnikiem, gdy wartość zbywcza udziału kapitałowego jest ujemna? Jeżeli udział kapitałowy wspólnika występującego przy rozliczeniu wykazuje wartość ujemną, jest on zobowiązany wyrównać spółce przypadającą na niego brakującą wartość.
Wspólnik występujący albo spadkobierca wspólnika uczestniczą w zysku i stracie ze spraw jeszcze niezakończonych. Nie mają oni jednak wpływu na ich prowadzenie. Mogą natomiast żądać wyjaśnień, rachunków oraz podziału zysku i straty z końcem każdego roku obrotowego.
Warto zauważyć, że zgodnie z orzecznictwem: „Dopuszczalne jest uzgodnienie pomiędzy wspólnikami innych zasad ustalania wysokości spłaty, a nawet umowne ustalenie kwoty, jaką spółka ma wypłacić dla rozliczenia się z ustępującym wspólnikiem […]” – postanowienie Sądu Okręgowego w Łodzi – XIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy z 8 stycznia 2020 roku, (XIII Ga 658/19).
W tym miejscu warto także wskazać, że skoro możliwe jest porozumienie wspólników ustalające odmienne zasady rozliczeń – tym bardziej dopuszczalne jest zawarcie przez wspólników porozumienia co do wystąpienia wspólnika ze spółki. Co do tej kwestii nie ma jednak jednomyślności w doktrynie i orzecznictwie.
