Jedną z czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest import towarów. Jednocześnie ustawodawca przewidział w tym zakresie liczne zwolnienia od podatku. W poniższym artykule zajmiemy się przypadkiem jakim jest zwolnienie od VAT importu towarów niemającego wartości handlowej.
Import towarów jako czynność podlegającą opodatkowaniu VAT
Jak wynika z treści art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega import towarów na terytorium kraju. Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 7 ustawy VAT przez import towarów rozumie się przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej. Importem towarów jest obecnie nie każdy przywóz towarów na terytorium Polski, lecz tylko przywóz tych towarów z terytorium państwa trzeciego, a więc z terytorium państwa niewchodzącego w skład Wspólnoty Europejskiej.
Ponadto, jak wskazał WSA w Opolu w wyroku z 21 marca 2018 roku (I SA/Op 23/18), podatek VAT uiszczany z tytułu importu towaru nie jest tożsamy z podatkiem VAT z tytułu sprzedaży na terenie kraju. Wprawdzie może dojść do opodatkowania tego samego towaru, ale będzie to następstwem dwóch czynności: importu i sprzedaży krajowej. Nie chodzi tu przy tym o dwukrotne opodatkowanie towaru, ale o opodatkowanie różnych czynności, choć mogą one dotyczyć tego samego towaru.
W myśl art. 26a ust. 1 ustawy VAT miejscem importu towarów jest terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia na terytorium Unii Europejskiej.
Należy też podkreślić, że status podatnika podatku VAT z tytułu importu spoczywa na każdej osobie, na której ciąży obowiązek zapłaty cła. Nawet jeżeli importerem jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej i nie jest zarejestrowana w CEIDG, to również może być zobligowana do zapłaty podatku VAT z tytułu importu.
Co równie ważne, import obejmuje fizyczny przywóz towarów do Polski z kraju trzeciego. Nie musi to być zatem czynność dokonywana w ramach nabycia towaru od podmiotu zewnętrznego. Również przywóz towarów własnych stanowić może import towarów.
Zwolnienie od VAT importu towarów i dokumentów niemających wartości handlowej
Istotą podatku od towarów i usług jest opodatkowanie profesjonalnego obrotu gospodarczego. W związku z tym dla wielu czynności, które nie wiążą się z handlem, ustawodawca przewidział zwolnienia. Tak też jest w przypadku importu towarów.
Jak bowiem wynika z treści art. 74 ust. 1 ustawy VAT, zwalnia się od podatku, z zastrzeżeniem ust. 2, import:
- dokumentów przysyłanych bezpłatnie organom władzy publicznej;
- publikacji rządów państw obcych oraz publikacji organizacji międzynarodowych przeznaczonych do bezpłatnego rozdania;
- dokumentów wyborczych, w szczególności kart do głosowania, list wyborczych w wyborach organizowanych przez organy mające swoje siedziby na terytorium państwa trzeciego;
- przedmiotów mających służyć jako dowody lub do podobnych celów przed sądami lub innymi organami władzy publicznej;
- wzorów podpisów i drukowanych okólników zawierających podpisy, które są przesyłane w ramach zwyczajowej wymiany informacji między służbami publicznymi lub organami bankowymi;
- urzędowych wydawnictw przeznaczonych dla Narodowego Banku Polskiego;
- raportów, sprawozdań z działalności, ulotek informacyjnych, prospektów, blankietów przedpłat i innych dokumentów przedsiębiorstw mających swoją siedzibę na terytorium państwa trzeciego i przeznaczonych dla posiadaczy lub subskrybentów papierów wartościowych emitowanych przez te przedsiębiorstwa;
- zapisanych nośników, w szczególności w formie perforowanych kart, zapisów dźwiękowych i mikrofilmów, wykorzystywanych do przekazywania informacji, przesyłanych bezpłatnie odbiorcy, jeżeli zwolnienie nie spowoduje naruszenia warunków konkurencji;
- akt, dokumentacji archiwalnych, formularzy i innych dokumentów, które mają być wykorzystane w trakcie międzynarodowych spotkań, konferencji lub kongresów oraz sprawozdań z tych imprez;
- planów, rysunków technicznych, odbitek, opisów i innych podobnych dokumentów przywożonych w celu uzyskania lub realizacji zamówień poza terytorium Unii Europejskiej lub w celu uczestnictwa w konkursach organizowanych na terytorium kraju;
- dokumentów przeznaczonych do wykorzystania w trakcie egzaminów organizowanych na terytorium kraju przez instytucje mające swoją siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej;
- formularzy przeznaczonych do wykorzystania jako urzędowe dokumenty w międzynarodowym ruchu pojazdów lub w transporcie towarów, odbywających się na podstawie umów międzynarodowych;
- formularzy, etykiet, biletów i podobnych dokumentów wysyłanych przez przedsiębiorstwa przewozowe lub przedsiębiorstwa hotelarskie mające siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej – biurom podróży mającym siedzibę na terytorium kraju;
- formularzy, biletów, konosamentów, listów przewozowych lub innych dokumentów handlowych bądź urzędowych, które zostały użyte w obrocie gospodarczym;
- urzędowych druków dokumentów wydawanych przez władze państw trzecich lub organy międzynarodowe oraz druków odpowiadających międzynarodowym wzorom w celu ich dystrybucji, przesyłanych przez stowarzyszenia mające siedzibę na terytorium państwa trzeciego odpowiednim stowarzyszeniom mającym siedzibę na terytorium kraju;
- fotografii, slajdów i mat stereotypowych do fotografii, w tym zawierających opisy, przesyłanych agencjom prasowym lub wydawcom gazet lub czasopism;
- towarów określonych w załączniku nr 7 do ustawy produkowanych przez Organizację Narodów Zjednoczonych lub jedną z jej specjalistycznych agencji bez względu na cel, w jakim mają być wykorzystane;
- artykułów kolekcjonerskich i dzieł sztuki, o charakterze edukacyjnym, naukowym lub kulturalnym, które nie są przeznaczone na sprzedaż i które są importowane przez muzea, galerie i inne instytucje, pod warunkiem że artykuły te są przywożone bezpłatnie, a jeżeli za opłatą, to nie są dostarczone przez podatnika;
- publikacji oficjalnych wydawanych z upoważnienia państwa eksportującego, instytucji międzynarodowych, władz i organów regionalnych lub lokalnych na mocy prawa obowiązującego w państwie eksportującym, a także druków rozprowadzanych w związku z wyborami do Parlamentu Europejskiego albo wyborami narodowymi w państwie, w którym te druki są tworzone przez zagraniczne organizacje polityczne, oficjalnie uznane za takie organizacje, w zakresie, w jakim te publikacje i druki podlegały opodatkowaniu w państwie eksportującym i nie były objęte zwrotem podatku.
Należy jednak podkreślić, że ww. zwolnienie jest stosowane, jeżeli wymienione powyżej dokumenty i towary nie mają wartości handlowej (art. 74 ust. 2 ustawy VAT). Chociaż ustawa VAT nie zawiera definicji pojęcia wartość handlowa, to jednak nie ulega wątpliwości, że chodzi o takie towary, które mogą być przedmiotem sprzedaży.
Posiłkować można się również definicją zawartą w art. 1 pkt 21 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/2446 z dnia 28 lipca 2015 roku uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących niektórych przepisów unijnego kodeksu celnego, gdzie czytamy, że „towary o charakterze niehandlowym” oznaczają:
- towary umieszczane w przesyłkach wysyłanych przez osoby prywatne innym osobom prywatnym, jeżeli takie przesyłki:
- mają charakter okazjonalny,
- zawierają towary, które są przeznaczone wyłącznie na użytek własny odbiorcy lub jego rodziny i które ze względu na swój charakter lub ilość nie posiadają żadnego przeznaczenia handlowego, oraz
- są wysyłane przez nadawcę do odbiorcy bez jakiegokolwiek rodzaju opłat;
- towary znajdujące się w bagażu osobistym podróżnych, w przypadku gdy:
- mają charakter okazjonalny oraz
- składają się wyłącznie z towarów przeznaczonych na użytek własny podróżnych lub ich rodzin, lub z towarów przeznaczonych na prezenty; rodzaj i ilość takich towarów nie może wskazywać na ich przywóz lub wywóz w celach handlowych.
Biorąc pod uwagę, że podatek VAT dotyczy czynności kwalifikowanych jako działalność gospodarcza, import towarów nieprzedstawiających wartości handlowej słusznie został zwolniony od podatku VAT.
