Swoboda wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej powoduje, że nie ma przeszkód, aby działalność agroturystyczna była prowadzona w formie spółki jawnej. To jednak rodzi pytania o kwestie podatkowe oraz właściwe rozliczenie zobowiązań względem fiskusa. W naszym dzisiejszym artykule poruszymy kwestie podatku VAT oraz podatku PIT w przypadku, kiedy prowadzona jest agroturystyka w formie spółki jawnej.
Agroturystyka w formie spółki jawnej a VAT
W przypadku podatku od towarów i usług istotne znaczenie ma fakt, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT spółka jawna jest odrębnym podatnikiem podatku VAT w stosunku do wspólników. To oznacza, że podatek VAT rozlicza spółka jawna, a nie jej poszczególni wspólnicy.
Działalność agroturystyczna może korzystać z preferencyjnej stawki podatkowej. W załączniku nr 3 do ustawy o VAT, w poz. 47 wskazano, że 8% stawka podatku VAT ma zastosowanie do usług związanych z zakwaterowaniem PKWiU 55.
W poz. 55.20.19.0 PKWiU wskazano zakwaterowanie z zapewnieniem lub nie, bardzo minimalnych usług towarzyszących zakwaterowaniu w specjalnie wydzielonych umeblowanych pokojach lub pomieszczeniach umożliwiających mieszkanie w obiektach wypoczynku wakacyjnego (np. w ośrodkach kolonijnych, ośrodkach wczasowych, domach wycieczkowych), kwaterach dla gości, bungalowach, ośrodkach szkoleniowo-wypoczynkowych, gospodarstwach wiejskich (agroturystyka) oraz w okresie wakacji w domach studenckich, internatach i bursach szkolnych.
W rezultacie usługi agroturystyczne stanowią rodzaj usług związanych z zakwaterowaniem, które mogą korzystać z obniżonej, tj. 8% stawki podatku VAT.
Ponadto warto też dodać, że usługi agroturystyczne świadczone na rzecz osób prywatnych mogą również korzystać ze zwolnienia od obowiązku posiadania kasy fiskalnej. Stosownie do § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zwolnień od obowiązku posiadania kasy fiskalnej zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do 31 grudnia 2023 roku, czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia.
W poz. 37 tego załącznika wymieniono świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.
Aby skorzystać z prawa do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej na podstawie § 2 ust. 1 w związku z poz. 37 załącznika, muszą łącznie zostać spełnione następujące warunki:
- zapłata za usługi następuje w całości za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem);
- z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.
Również Dyrektor KIS w interpretacji z 20 września 2023 roku (nr 0114-KDIP1-3.4012.383.2023.2.JG) wskazał, że usługi agroturystyki mogą korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej na podstawie przepisu § 2 ust. 1 rozporządzenia w zw. z poz. 37 załącznika do tego rozporządzenia, gdyż w tym przypadku warunki niezbędne do zastosowania powyższego zwolnienia zostały spełnione.
Agroturystyka w formie spółki jawnej a PIT
W przypadku działalności agroturystycznej rozpatrywanej w kontekście podatku PIT należy zwrócić uwagę na treść art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT, w którego świetle zwalnia się od podatku dochody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5.
Zwolnienie określone w tym przepisie uzależnione jest więc od spełnienia łącznie kilku warunków, a mianowicie:
- najem musi dotyczyć pokoi gościnnych znajdujących się w budynkach mieszkalnych;
- budynki, w których pokoje przeznaczone są na wynajem, położone są na terenie wiejskim w gospodarstwie rolnym;
- przedmiotem usług jest najem pokoi gościnnych osobom przebywającym na wypoczynku;
- liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5.
Jednym z warunków skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest to, aby budynki, w których pokoje przeznaczone są na wynajem, położone były na terenie wiejskim w gospodarstwie rolnym.
W myśl art. 2 ust. 4 ustawy o PIT za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub posiadanych przez osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną, w tym spółkę, nieposiadającą osobowości prawnej. Natomiast według definicji GUS obszar wiejski to teren położony poza granicami administracyjnymi miast.
Co istotne, w przypadku podatku dochodowego mówimy o tzw. transparentności spółek osobowych, ponieważ zgodnie z art. 5b ust. 2 ustawy o PIT podatnikami są wspólnicy, a nie sama spółka.
W myśl zaś art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału). W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe.
Z art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT nie wynika, aby gospodarstwo rolne musiało być własnością osoby, która dokonuje wynajmu pokoi gościnnych w tym gospodarstwie (wyrok WSA w Szczecinie z 12 maja 2011 roku, I SA/Sz 175/11).
Wydaje się zatem, że w przypadku gdy współwłaściciele gospodarstwa rolnego (np. małżonkowie) prowadzą działalność agroturystyczną w formie spółki jawnej i jednocześnie są spełnione pozostałe warunki określone w art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT, to możliwe jest zastosowanie omawianego zwolnienia.
Z uwagi jednak na brak jednoznacznego stanowiska fiskusa w tym zakresie zalecamy rozważenie wystąpienia z ewentualnym wnioskiem do Dyrektora KIS o wydanie indywidualnej interpretacji w tej sprawie.
Podsumowując, działalność agroturystyczna może być prowadzona w formie spółki jawnej. Jednocześnie należy mieć na uwadze specyficzne przepisy dotyczące rozliczania podatku VAT oraz podatku PIT w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki osobowej.
