13 października 2019 r. ruszył Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych, czyli system, który gromadzi i przetwarza informacje o osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką, zwanych beneficjentami rzeczywistymi. Sprawdźmy, jakie powoduje to obowiązki i do kiedy zgłosić się w rejestrze?
Kim jest beneficjent rzeczywisty? – definicja
Jak podają przepisy, beneficjent rzeczywisty to osoba fizyczna lub osoby fizyczne:
-
sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę, lub
-
w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze bądź jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.
W przypadku spółki beneficjentem rzeczywistym jest:
-
osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej;
-
osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki, także jako zastawnik albo użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu;
-
osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki bądź łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu;
-
osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad spółką przez posiadanie w stosunku do niej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy o rachunkowości;
-
osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Zatem w przypadku spółek z o.o. beneficjentem rzeczywistym będzie wspólnik bądź wspólnicy, którzy posiadają więcej niż 25% udziałów.
Kto zgłasza beneficjenta rzeczywistego?
Zobowiązanymi do zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych są wszystkie spółki jawne, komandytowe, spółki z ograniczoną działalnością, spółki akcyjne i komandytowo-akcyjne bez względu na limit obrotów czy wielkość zatrudnienia oraz bez względu na to, czy spółek tych dotyczą inne obowiązki wynikające z ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Jakie dane znajdują się w CRBR?
W Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych gromadzone są dane dotyczące beneficjentów rzeczywistych spółek:
-
jawnych,
-
komandytowych,
-
komandytowo-akcyjnych,
-
z ograniczoną odpowiedzialnością,
-
prostych spółek akcyjnych (od 1 marca 2020 r.),
-
akcyjnych, z wyjątkiem spółek publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.
Te dane to informacje dotyczące tożsamości przedstawicieli spółek, czyli ich dane osobowe.
Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych - nowe obowiązki dla spółek
Organem, który sprawuje pieczę nad rejestrem CRBR, jest Minister Finansów. Osoby uprawnione do reprezentacji spółek (zwykle członkowie zarządu) zobowiązane do zgłaszania beneficjentów rzeczywistych do rejestru dokonują zgłoszenia pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe oświadczenia.
Za niewywiązanie się przez spółkę z obowiązku zgłoszenia beneficjenta do rejestru grozi kara pieniężna do 1 000 000 zł.
Jak dokonać zgłoszenia beneficjenta rzeczywistego w rejestrze?
W celu dokonania zgłoszenia do CRBR należy przejść na stronę ministerstwa: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/, a następnie wybrać Utwórz zgłoszenie.
Zgłaszane dane powinny być prawdziwe (pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia), a zgłoszenie opatrzone powinno być kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.
Od kiedy zaczniemy używać w praktyce CRBR?
Mimo że rejestr już działa i pierwotny termin na zgłoszenie miał upływać 13 kwietnia 2020 roku, to z powodu pandemii wirusa ustawowy termin na zgłoszenie beneficjentów rzeczywistych wydłużono do 13 lipca 2020. Spółki, które zostały założone przed 13 października 2019 roku, mają więc czas do wakacji na dokonanie zgłoszenia. Natomiast te, które będą dopiero zakładane, zgłoszenia do CRBR składają w terminie 7 dni od rejestracji w KRS.
Po co Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych?
Rejestr powstaje przede wszystkim po to, by przeciwdziałać praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Posiadanie przez ministerstwo – i nie tylko, bo rejestr dostępny jest publicznie – dokładnych i aktualnych danych o beneficjentach rzeczywistych ma kluczowe znaczenie dla zwalczania tych zjawisk, z uwagi na to, że jak tłumaczy Ministerstwo Cyfryzacji:
„uniemożliwia przestępcom ukrycie swojej tożsamości w skomplikowanej strukturze korporacyjnej”.
Jawny charakter rejestru ma zatem przyczynić się do zwiększenia zaufania do rynku finansowego i uczestników obrotu gospodarczego.
