Czy podatek od sprzedaży detalicznej stanowi koszt pośredni?

Ustawodawca od 1 stycznia 2021 roku wprowadził podatek od sprzedaży detalicznej. Obciążył on przede wszystkim większych sprzedawców detalicznych. Podatek ten stanowi dla podmiotów go płacących koszt uzyskania przychodu. Tym samym należy go prawidłowo rozliczyć. 

Koszty uzyskania przychodu

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Biorąc pod uwagę powyższe, koszty winny być związane z celem osiągnięcia przychodów. Oznacza to, że powinny cel realizować lub co najmniej zakładać realnie jego osiągnięcie (nawet gdy do niego nie dojdzie). Musi istnieć źródło przychodów oraz związek przyczynowy między wydatkami i przychodami. Zatem każdy wydatek poniesiony przez podatnika, dla oceny, czy mieścił się w kategorii kosztów podatkowych, wymaga wszechstronnego rozważenia w aspekcie celowości oraz istnienia związku przyczynowego z uzyskiwanym przez niego przychodem.

Podział kosztów na bezpośrednie i pośrednie

Ustalenie momentu zaliczenia wydatków w ciężar kosztów uzyskania przychodów zależy od rodzaju powiązania kosztów z przychodami. Koszty podatkowe na gruncie ustawy o CIT można podzielić na:

• koszty bezpośrednio związane z przychodami, oraz

• koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami, tzw. koszty pośrednie. 

Za koszty bezpośrednie uznaje się te wydatki, których poniesienie wpływa bezpośrednio na uzyskanie przychodu z danego źródła i są one niezbędne dla osiągnięcia przychodu (tj. są ponoszone w celu osiągnięcia przychodów). Natomiast koszty pośrednie stanowią te wydatki, które ponoszone są w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, tj. wydatki na funkcjonowanie przedsiębiorstwa związane z całokształtem działalności. Co do zasady kosztów takich nie można przypisać konkretnym przychodom, jak również ocenić szczegółowo stopnia ich wpływu na uzyskanie przychodów.

Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.

Natomiast koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli dotyczą one okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. 

Co do zasady za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Podatnicy podatku detalicznego

Podatnikiem podatku od sprzedaży detalicznej jest podmiot (osoba fizyczna, osoba prawna, spółka cywilna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej) dokonujący na terytorium Polski w ramach działalności gospodarczej odpłatnego zbywania rzeczy ruchomych lub ich części na rzecz osób fizycznych (bez związku z prowadzoną przez nie działalnością gospodarczą, jeżeli takową prowadzą) oraz rolnikom ryczałtowym w rozumieniu ustawy o VAT.

Przy czym, aby takie zbycie stanowiło „sprzedaż detaliczną” w rozumieniu ustawy – a tym samym przychód z takiej sprzedaży podlegał opodatkowaniu podatkiem – konieczne jest, aby miało ono miejsce w Polsce na podstawie umowy zawartej w lokalu przedsiębiorstwa albo poza lokalem.

Przez umowę zawartą poza lokalem przedsiębiorstwa rozumie się umowę z konsumentem zawartą:

1. przy jednoczesnej fizycznej obecności stron w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy;

2. w wyniku przyjęcia oferty złożonej przez konsumenta w okolicznościach, o których mowa w lit. a;

3. w lokalu przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość bezpośrednio po tym, jak nawiązano indywidualny i osobisty kontakt z konsumentem w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy, przy jednoczesnej fizycznej obecności stron;

4. podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami.

Natomiast przez lokal przedsiębiorstwa rozumie się:

• miejsce prowadzenia działalności będące nieruchomością albo częścią nieruchomości, w którym przedsiębiorca prowadzi działalność na stałe;

• miejsce prowadzenia działalności będące rzeczą ruchomą, w którym przedsiębiorca prowadzi działalność zwyczajowo albo na stałe.

Zatem opodatkowaniu podlegają sprzedaże dokonane na podstawie umów zawartych w lokalu oraz poza nim, przy czym konieczna jest fizyczna obecność stron przynajmniej na etapie złożenia oferty, która inicjuje zawarcie umowy.

Podatnicy płacący podatek od sprzedaży detalicznej

Podstawę opodatkowania podatkiem stanowi osiągnięta w danym miesiącu nadwyżka przychodów ze sprzedaży detalicznej ponad kwotę 17 000 000 zł.

Przychodem ze sprzedaży detalicznej są kwoty otrzymane przez podatnika z tytułu sprzedaży, o której mowa powyżej, w tym zaliczki, raty, przedpłaty i zadatki, także w przypadku, gdy kwoty te podatnik otrzymał przed wydaniem towaru. 

Przychód ze sprzedaży detalicznej określa się na podstawie wielkości obrotu zewidencjonowanego przy pomocy kas rejestrujących oraz obrotu niezewidencjonowanego zgodnie ze zwolnieniem określonym w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 111 ust. 8 ustawy o VAT. 

Przychód ze sprzedaży detalicznej nie obejmuje należnego podatku od towarów i usług.  

Z regulacji przepisów wynika, że podstawą opodatkowania podatkiem od sprzedaży detalicznej jest nadwyżka – ponad kwotę 17 000 000 zł w danym miesiącu – przychodów ze sprzedaży towarów uznanej za sprzedaż detaliczną w rozumieniu ustawy, zewidencjonowana przy pomocy kas rejestrujących oraz obrotu niezewidencjonowanego zgodnie ze zwolnieniem z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.  

Jak rozliczyć podatek od sprzedaży detalicznej w kosztach?

W przypadku podatku od sprzedaży detalicznej stanowi on koszt uzyskania przychodu. 

Przykład 1.

Podatnik prowadzi sieć sklepów ogrodniczych. Jest on obowiązany do zapłaty podatku od sprzedaży detalicznej. Jak ma zaliczyć wpłaty na podatek do kosztów uzyskania przychodu? 

Na wstępie należy zauważyć, że podatek od sprzedaży detalicznej nie jest przypisany do konkretnej sprzedaży. Płacimy go od całości sprzedaży. Należy on więc do kosztów podatkowych, które pozostają w pośrednim związku z przychodami. 

W przypadku kosztów pośrednich zaliczamy je do kosztów w momencie ich zaksięgowania w księgach. W praktyce oznacza to, że podatek ten staje się kosztem w momencie jego poniesienia. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 28 maja 2021 roku (numer 0111-KDIB2-1.4010.144.2021.1.AH), w której czytamy:

„Powyższa regulacja prawna wskazuje wprost, że w przypadku kosztów podatkowych, które pozostają w pośrednim związku z przychodami, których nie można przypisać do konkretnego przychodu, koszty te w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych należy rozpoznać zgodnie z datą zaksięgowania w księgach rachunkowych. Mając powyższe na uwadze, PoSD należy uznać za koszty uzyskania przychodów w dacie ujęcia tego wydatku w księgach rachunkowych Spółki”. 

Podsumowując, podatek od sprzedaży detalicznej stanowi koszt pośredni i rozliczamy go w momencie ujęcia wydatku w księgach rachunkowych.