Otwierasz nową działalność gospodarczą, rejestrujesz jej nazwę, zlecasz grafikowi stworzenie logo, wszystko idzie świetnie. Rozwijasz swój biznes przez kilka lat, zyskujesz zaufanie klientów i prestiż marki. Sprzedaż cały czas rośnie. W pewnym momencie na rynku pojawiają się firmy ze zbliżoną nazwą i logotypem i wprowadzają do obrotu produkty niemal identyczne z tymi, jakie sam oferujesz. Czy możesz walczyć z konkurencją, która wyraźnie żeruje na twojej marce i sprzedaje podróbki? Czy w takiej sytuacji rejestracja nazwy i logo firmy jest konieczna? A jeżeli tak, to w jaki sposób najlepiej chronić swoje przedsiębiorstwo przed plagiatem? Na te pytania spróbujemy odpowiedzieć w niniejszym artykule.
Czy rejestracja nazwy i logo firmy to konieczność?
Przedsiębiorca będący już kilka lat na rynku i posiadający rozpoznawalność wśród konsumentów musi liczyć się z tym, że prędzej czy później w sprzedaży pojawią się podróbki jego towarów oznakowane niemal identycznym znakiem, co logo jego firmy. Czy w takiej sytuacji, jeśli nie zastrzegł nazwy i logo przedsiębiorstwa, ma szansę walczyć z nieuczciwą konkurencją?
Odpowiedź jest prosta – TAK. Znak towarowy jest znakiem towarowym, nawet bez rejestracji w Urzędzie Patentowym. Jeżeli nazwa firmy i jej logo są oryginalne i umożliwiają one proste odróżnianie produktów danego przedsiębiorcy od tego samego rodzaju oferowanych towarów przez konkurencję, korzystają one z tzw. darmowej ochrony przemysłowej.
Nie jest to jednak tak dobra ochrona, jak w przypadku rejestracji znaku towarowego. W przypadku darmowej ochrony droga sądowa może być naprawdę długa i wyboista. Jeżeli dojdzie do sporu sądowego, to na przedsiębiorcy będzie spoczywał obowiązek udowodnienia, że nazwa jego firmy i jego logo są na tyle wyróżniające się i rozpoznawalne, że produkty innych marek są plagiatem jego towarów. Wygrana w sporze jest oczywiście możliwa, jednak będzie ona okupiona znaczną utratą czasu i pieniędzy. W związku z tym firmy z potencjałem sprzedażowym i dobrze rozwijającą się marką powinny zadbać o prawną ochronę swojego majątku.
Czym jest znak towarowy?
Nazwa i logo firmy potrafią być naprawdę cenne. Niekiedy te składniki są najbardziej wartościowymi elementami całego majątku posiadanego przez przedsiębiorcę. Warto zatem zadbać o ich ochronę. W jaki sposób? Poprzez rejestrację znaku towarowego. Czym jednak jest znak towarowy?
Posługując się definicją ustawową, znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony.
Aby można było mówić o znaku towarowym, muszą zostać spełnione 3 podstawowe przesłanki. Po pierwsze, znakiem towarowym może być wyłącznie oznaczenie zmysłowo postrzegalne. Po drugie, oznaczenie to musi być przedstawione w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony. Po trzecie i ostatnie, oznaczenie musi umożliwiać odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorcy od towarów lub usług innych przedsiębiorców. Niespełnienie przynajmniej jednego z powyższych warunków będzie oznaczało, że oznaczenie nie może stanowić znaku towarowego w rozumieniu ustawy – Prawo własności przemysłowej i nie otrzyma prawnej ochrony.
Rodzaje znaków towarowych
Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się zastrzec nazwę i logo firmy, to ku jakim znakom towarowym powinien on zwrócić swoje oczy? Tutaj akurat nie będzie miał większych problemów, ponieważ te elementy firmy stanowią tzw. znaki tradycyjne.
Wśród znaków towarowych tradycyjnych wyróżniamy:
- Znak towarowy słowny, czyli nazwę firmy – znak ten stanowi ciąg liter i postrzegany jest wzrokiem i słuchem. Oznacza to, że ochrona takiego znaku dotyczy nie tylko jego zapisu, ale również brzmienia (np. stylu wymawiania). Jest niezależny od logo firmy, mając jednak prawo do nazwy firmy, przedsiębiorca może bronić również jej logo, o ile jest w nim zawarta nazwa przedsiębiorstwa.
- Znak towarowy graficzny, tzw. sygnet – jest przedstawiany w formie rysunku lub kompozycji kolorystycznej. Ochronie podlega jedynie kształt graficzny. Nie ma tutaj powiązania z fonetycznym brzmieniem nazwy firmy. Zastrzeżone jest to, co widoczne, tj. kształty, kolory, ustawienie elementów względem siebie.
- Znak towarowy słowno-graficzny, tzw. logotyp – stanowi połączenie elementu graficznego z elementem słownym, polegającym na przedstawieniu elementu słownego w charakterystyczny sposób, w szczególności ozdobną czcionką, albo na dołączeniu do elementu słownego elementów obrazowych. Należy jednak pamiętać, że zastrzeżenie znaku słowno-graficznego nie zastępuje rejestracji znaków słownych i graficznych.
Ochrona nazwy i logo – ile znaków rejestrować?
Chcąc zastrzec nazwę i logo firmy, otrzymujemy kombinację trzech znaków towarowych, nazwę firmy, sygnet i logotyp. Oczywiście znaków towarowych jest o wiele więcej jak np. znak dźwiękowy, zapachowy, smakowy, dotykowy, multimedialny, ruchomy, przestrzenny czy znak będący deseniem lub fakturą. Jeżeli firma posiada w swoim portfolio jakieś szczególne produkty, które zapewniają jej rozpoznawalność, może skusić się również na inne – mniej konwencjonalne znaki towarowe.
Wracając do znaków tradycyjnych, przedsiębiorca chcący chronić swoją markę na płaszczyźnie graficznej i fonetycznej powinien dokonać trzech zgłoszeń. Da to gwarancję zabezpieczenia interesów przedsiębiorstwa na każdym z omawianych wyżej pól.
A może tylko samo logo lub nazwę?
W przypadku niektórych firm zupełnie wystarczająca będzie rejestracja znaku towarowego obejmująca tylko nazwę lub tylko logo. Jest tak w przypadku gdy logo zawiera nazwę firmy. Wówczas zarówno w przypadku zastrzeżenia jedynie nazwy, jak i logo konkurencja nie będzie w stanie splagiatować przedsiębiorcy, ponieważ w każdym z tych wypadków cudza nazwa lub marka będzie podrabiała któryś z zastrzeżonych elementów.
Oczywiście jest to tylko teoria, ponieważ przykładów logotypów jest tak wiele i są tak różne, że ciężko wytłumaczyć tę kwestę zero-jedynkowo. Tak naprawdę wszystko będzie zależało od sędziego i jego poglądu na sprawę.
Jak zastrzec znak towarowy?
W Polsce rejestracją znaków towarowych zajmuje się Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej. Aby wszcząć procedurę rejestracyjną, należy złożyć wniosek na odpowiednim formularzu. Możesz go pobrać ze strony: https://uprp.gov.pl/pl/formularze-do-wydruku.
W zgłoszeniu trzeba przedstawić podstawowe informacje o przedsiębiorstwie oraz znaku towarowym, który chcemy zastrzec. Wniosek można złożyć osobiście, za pośrednictwem operatora pocztowego lub wypełniając wniosek online.
Jeżeli wniosek nie będzie zawierał błędów oraz zostanie prawidłowo opłacony, Urząd Patentowy opublikuje informację o zgłoszeniu danego znaku towarowego w Biuletynie Urzędu Patentowego RP. Takie działanie ma na celu pozwolić innym podmiotom zapoznać się ze zgłoszonym znakiem towarowym i w przypadku plagiatu zgłosić swój sprzeciw. Jeżeli nie zostanie zgłoszony żaden sprzeciw lub sprzeciw okaże się niezasadny, a organ nie znajdzie przeszkód uniemożliwiających rejestrację znaku, wyda świadectwo ochronne na zgłoszony znak towarowy. Następnym krokiem jest uiszczenie opłaty za ochronę znaku towarowego. Po tym organ wpisuje znak do rejestru znaków towarowych oraz ogłasza to w Wiadomościach Urzędu Patentowego.
Ochrona znaku towarowego trwa 10 lat. Po tym czasie istnieje możliwość jej przedłużenia o dowolną liczbę 10-letnich okresów. Aby tego dokonać, należy złożyć odpowiedni wniosek do Urzędu Patentowego oraz wnieść odpowiednią opłatę.
Jaki jest koszt rejestracji znaku towarowego?
Koszt rejestracji znaku towarowego jest względnie niski – biorąc pod uwagę oczywiście rozpoznawalność i prestiż niektórych marek. Dla firm małych i średnich, które są dopiero na początku swojej drogi, koszt rejestracji może być poza ich zasięgiem. Trzeba bowiem pamiętać, że chcąc prawidłowo zabezpieczyć firmę, trzeba zarejestrować szereg znaków towarowych. I tak np., chcąc zarejestrować jednocześnie znak słowny, graficzny i słowno-graficzny należy złożyć 3 wnioski i wnieść 3 opłaty.
Wysokość opłat za rejestrację znaku towarowego jest zależna od:
- zakresu terytorialnego ochrony – trzeba zdecydować, czy będzie to tylko terytorium Polski, czy Unii Europejskiej, a może też grupy innych krajów świata;
- liczby klas wskazanych w zgłoszeniu – z tabelami klasyfikującymi towary można zapoznać się pod adresem: https://uprp.gov.pl/pl/klasyfikacje.
Przechodząc do kosztów, wyglądają one następująco:
1. opłata za wniosek o rejestrację znaku towarowego:
- zgłoszenie znaku towarowego w jednej klasie drogą tradycyjną to 450 zł, natomiast drogą elektroniczną to 400 zł,
- zgłoszenie znaku towarowego za każdą kolejną klasę to 120 zł;
2. opłata za ochronę (uiszczana po pozytywnej weryfikacji wniosku):
- za 10-letni okres ochronny za każdą klasę to 400 zł,
- za publikację informacji o zastrzeżeniu znaku to 90 zł.
Czy warto rejestrować nazwę i logo firmy?
Odpowiedź na powyższe pytanie nie jest jednoznaczna. Każda nazwa i logo firmy, o ile jest oryginalne i wyróżniające się, korzysta z ochrony prawnej (darmowej ochrony). Ochrona ta nie jest jednak tak silna i pewna jak przy ochronie ustanowionej na podstawie ustawy – Prawo własności przemysłowej. Trzeba jednak mieć na uwadze, że początkowe koszty rejestracji znaku towarowego nie są wcale tak niskie. Chcąc zabezpieczyć nazwę i logo przedsiębiorstwa z każdej strony, należy złożyć co najmniej 3 wnioski i wnieść 3 opłaty. Dodatkowo, jeśli firma jest rozpoznawalna również po używanych kolorach czy fakturze produktów, warto pomyśleć o zarejestrowaniu także tych elementów. Trzeba zatem odpowiedzieć sobie na pytanie – czy moja firma jest na tyle rozpoznawalna, że potrzebuje chronić jej nazwę i logotyp? Jeżeli tak, zacznij szukać zaufanego rzecznika patentowego, który pomoże ci przejść przez całą procedurę.
