W zasadzie wszystkim przedsiębiorcom znane są najsłynniejsze znaki towarowe – białe litery Coca-Coli na czerwonym tle, charakterystyczne paski Adidas czy srebrna gwiazda stanowiąca emblemat Mercedesa. Większość przedsiębiorców nie zastanawia się jednak, że nie tylko międzynarodowe korporacje mogą zarejestrować znak towarowy i korzystać z uprawnień wynikających z tej rejestracji.
Znak towarowy - co może nim zostać?
Znakiem towarowym jest oznaczenie towarów przedsiębiorcy, które pozwala na ich jednoznaczną identyfikację i odróżnienie od towarów innego przedsiębiorcy. W Polsce zasady dotyczące znaków towarowych oraz ich rejestracji zostały uregulowane w ustawie Prawo własności przemysłowej.
1. Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa.
2. Znakiem towarowym, w rozumieniu ust. 1, może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.
słowny – stanowiący wyłącznie wyraz, np. nazwa przedsiębiorstwa;
graficzny – logo przedstawione w formie grafiki, rysunku;
graficzno-przestrzenny – np. opakowanie produktu noszące cechy szczególne i wyróżniające dla konkretnego przedsiębiorcy.
Z uwagi na to, iż nie istnieje katalog znaków, które mogą zostać zarejestrowane jako znaki towarowe, każde oznaczenie, które charakteryzuje przedsiębiorcę i jest wystarczająco zindywidualizowane (nawet określona barwa czy sygnał dźwiękowy), może zostać zarejestrowana jako znak towarowy.
Należy pamiętać, iż podstawową funkcją znaku towarowego jest odróżnienie przedsiębiorcy od innych podmiotów występujących na rynku. Z tego powodu niemożliwe jest zarejestrowanie znaków, które nie spełniałyby tego warunku. Przedsiębiorca nie może skutecznie złożyć wniosku o rejestrację znaku, który:
- nie wskazuje na charakterystyczne, indywidualne cechy (np. smaczna czekolada);
jest wyrazem lub znakiem używanym powszechnie (np. adidasy czy cappuccino);
wprowadzałby konsumentów w błąd co do charakteru produktu, jego jakości lub pochodzenia (np. zakopiańskie sery w przypadku produktów pochodzących z Mazowsza).
Przed próbą zgłoszenia znaku towarowego przedsiębiorca winien zapoznać się z przepisem art. 129(1) ustawy Prawo własności przemysłowej, albowiem przepis ten zawiera katalog przesłanek uniemożliwiających rejestrację znaku (oprócz okoliczności wskazanych powyżej są to np. zgłoszenie znaku w złej wierze, zgłoszenie znaku obraźliwego z punktu widzenia uczuć religijnych lub patriotycznych, zgłoszenie znaku zawierającego symbol obcego państwa), a także z przepisem art. 132(1) wskazanej ustawy, który zawiera wykaz okoliczności skutkujących odmową rejestracji z uwagi na skuteczne zgłoszenie sprzeciwu przez inny podmiot.
Znak towarowy przynosi wiele korzyści
Zarejestrowanie znaku towarowego ma niebagatelne znaczenie dla prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności. Rejestracja znaku towarowego wiąże się z uzyskaniem praw ochronnych do znaku i może przynieść przedsiębiorcy wiele wymiernych korzyści. Posiadanie znaku towarowego bez wątpienia wpływa na renomę firmy i nadaje oferowanym przez przedsiębiorcę towarom dodatkowe znaczenie. Co oczywiste, znak może być wykorzystany w działaniach marketingowych podejmowanych przez przedsiębiorstwo. Rejestrując znak towarowy, przedsiębiorca zyskuje prawo do posługiwania się znakiem ®, który może zwiększyć poziom wiarygodności oferowanych przez przedsiębiorcę towarów. Znak towarowy może być przedmiotem obrotu, zatem może zostać przez przedsiębiorcę zbyty. Ponadto przedsiębiorca powinien mieć na uwadze, iż samo posługiwanie się określonym oznaczeniem – nawet od wielu lat – w żaden sposób nie chroni go przed ewentualnymi naruszeniami ze strony innych podmiotów. Może zdarzyć się tak, iż znak towarowy uda się skutecznie zarejestrować innemu przedsiębiorcy, a tym samym przedsiębiorca pierwotnie posługujący się tym samym znakiem będzie musiał zaprzestać tych działań.
Znak towarowy - rejestracja krok po kroku
Od 2016 roku obowiązuje nowa procedura rejestracji, która jest znacznie łatwiejsza, aniżeli procedura obowiązująca poprzednio.
-sprawdzenie dostępności znaku towarowego w internetowych bazach danych wskazanych przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (bazy Register Plus oraz TMview);
-złożenie wniosku do UPRP;
-uiszczenie opłaty od wniosku;
-publikacja zgłoszenia w bazie Register Plus (publikacja następuje w terminie 2 miesięcy od dnia zgłoszenia wniosku);
-publikacja zgłoszenia w Biuletynie UPRP;
-wydanie przez UPRP decyzji w przedmiocie udzielenia prawa ochronnego lub odmowy udzielenia tego prawa dla znaku towarowego;
-dokonanie opłaty za ochronę i publikację znaku.
Obecnie wniosek o rejestrację znaku towarowego może być zgłoszony na dwa różne sposoby. Może być to wniosek tradycyjny, papierowy albo wniosek zgłoszony online, za pośrednictwem strony internetowej Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek wypełniony za pośrednictwem Internetu wymaga posiadania podpisu elektronicznego.
Jak wskazano powyżej, po zgłoszeniu wniosku zgłoszenie zostaje opublikowane w Biuletynie wydawanym przez Urząd Patentowy i to zdarzenie ma kluczowe znaczenie dla procedury rejestracji znaku. Od daty publikacji podmioty trzecie mają możliwość zgłoszenia sprzeciwu, który – jeśli okaże się uzasadniony – może zablokować rejestrację i skutkować wydaniem decyzji odmownej. Stanie się tak w przypadku, w którym np.:
używanie znaku narusza prawa osobiste lub majątkowe innych osób;
rejestrowany znak jest identyczny ze znakiem już zarejestrowanym;
rejestrowany znak towarowy jest identyczny lub podobny do znaku już zarejestrowanego i rejestracja znaku wprowadziłaby odbiorców w błąd.
Z uwagi na możliwość wniesienia sprzeciwu przez innego przedsiębiorcę, jak również z uwagi na zagrożenie możliwymi roszczeniami innych przedsiębiorców, wniosek o rejestrację znaku towarowego winien być starannie przygotowany, a proponowany do rejestracji znak – dokładnie przemyślany.
Z jakimi opłatami trzeba się liczyć rejestrując znak towarowy?
Wniosek o rejestrację znaku składa się na formularzu udostępnianym przez Urząd Patentowy. We wniosku należy wskazać następujące informacje:
dane identyfikujące wnioskodawcę;
dane identyfikujące pełnomocnika wnioskodawcy, jeśli wnioskodawca udzielił pełnomocnictwa do reprezentacji w toku postępowania rejestrowego;
informacje dotyczące znaku towarowego (jego wizerunek, opis, kolorystyka);
wskazanie klas zgodnie z klasyfikacją nicejską (klasyfikacja zawiera 45 klas i posługuje się oznaczeniem numerycznym, przykładowo klasa 25: odzież, obuwie i nakrycia głowy);
oświadczenie o korzystaniu z pierwszeństwa do znaku.
Do podania należy załączyć dokumenty, których zakres zależny jest od okoliczności sprawy. Może być to np. projekt znaku, regulamin znaku, dokument potwierdzający pierwszeństwo korzystania ze znaku. Złożenie wniosku rejestracyjnego wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty rejestracyjnej.
Podstawowa opłata za złożenie wniosku wynosi 450 zł. W przypadku rejestracji dodatkowych klas towarowych, opłata za każdą kolejną klasę towarową wynosi 120 zł.
Dokładny wykaz opłat jest dostępny na stronie internetowej Urzędu Patentowego. Złożenie wniosku wiąże się z koniecznością uiszczenia dodatkowych opłat o charakterze jednorazowym, np. opłaty za publikację w wysokości 90 zł.
Znak towarowy może podlegać ochronie w trzech różnych systemach:
na terytorium Polski;
w danym regionie (np. na obszarze państw Unii Europejskiej);
na terytorium wszystkich krajów należących do tzw. systemu madryckiego.
Do przedsiębiorcy należy decyzja o tym, który system wybierze. Bez wątpienia w przypadku przedsiębiorców oferujących swoje towary i usługi poza terytorium Polski winni oni rozważyć, czy warto zarejestrować znak towarowy również poza granicami Polski.
Przedsiębiorca musi pamiętać o odnowieniu prawa ochronnego, aby znak towarowy był nim stale objęty
Prawo ochronne do znaku towarowego winno być odnawiane co 10 lat. Odnowienie prawa ochronnego wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty. Odnowienie prawa następuje na podstawie złożonego przez przedsiębiorcę wniosku, przy czym przedsiębiorca musi pamiętać o złożeniu go co najmniej 6 miesięcy przed końcem upływu okresu ochronnego. Spóźnienie się ze złożeniem wniosku będzie wiązało się z koniecznością uiszczenia opłaty w wyższym wymiarze. Przedsiębiorca musi pamiętać o konieczności przedłużenia ochrony, albowiem Urząd Patentowy nie informuje o końcu okresu ochronnego.
