Udzielenie licencji na znak towarowy jest czynnością podlegającą regulacjom podatku VAT. W poniższym artykule zastanowimy się, w jaki sposób przedsiębiorca powinien dokonać rozliczenia zarówno w przypadkach udzielenia licencji odpłatnie, jak i w formie nieodpłatnej. Wyjaśnimy zagadnienie jakim jest, udzielenie licencji na znak towarowy a VAT.
Udzielenie licencji na znak towarowy a VAT
Na wstępie przeanalizujmy kwestię znaku towarowego oraz możliwość udzielenia licencji innej osobie.
Zgodnie z ustawą – Prawo własności przemysłowej znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli nadaje się ono do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od drugiego.
Takim znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.
Na znak towarowy może być udzielone prawo ochronne, przez które nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym.
Przechodząc na grunt podatku VAT, wskażmy, że zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:
przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
W przypadku udzielenia licencji do znaku towarowego mamy do czynienia z opisanym przeniesieniem praw do wartości niematerialnych i prawnych. To zatem oznacza, że czynność udzielenia licencji podlega regulacjom podatku od towarów i usług.
Odpłatne udzielenie licencji na znak towarowy
Jeśli udzielenie licencji odbywa się odpłatnie, to mamy do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług opodatkowanym podatkiem VAT.
Tutaj wskażmy, że w przypadku odpłatnego świadczenia usługi konieczne jest prawidłowe zidentyfikowanie miejsca świadczenia usługi.
W przypadku, gdy udzielenie licencji ma miejsce na rzecz innego przedsiębiorcy, to znajduje zastosowanie reguła określona w art. 28b ustawy VAT wskazująca, że miejscem świadczenia jest kraj siedziby usługobiorcy, tj. nabywcy usługi.
W konsekwencji, jeżeli licencja udzielana jest na rzecz podatnika z innego kraju, to usługa podlega opodatkowaniu w kraju nabywcy na zasadzie odwrotnego obciążenia. Podatnik z Polski w takim przypadku wystawia fakturę ze stawką NP oraz z adnotacją „odwrotne obciążenie”. To nabywca licencji rozlicza podatek należny oraz naliczony w swoim kraju.
Inaczej sytuacja przedstawia się, gdy licencja udzielana jest na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Tutaj możemy bowiem wskazać na dwie istotne regulacje:
Jeżeli udzielenie licencji odbywa się na rzecz konsumenta z kraju UE, to zgodnie z art. 28c ustawy VAT miejscem świadczenia usług jest kraj usługodawcy, czyli Polska. W takim przypadku podatek VAT rozliczany jest w RP na zasadach ogólnych.
Jeżeli udzielenie licencji odbywa się na rzecz konsumenta z kraju trzeciego, to zgodnie z art. 28l pkt 1 ustawy VAT miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. W tym przypadku nie znajdzie zastosowania reguła odwrotnego obciążenia, ponieważ usługa nie jest świadczona na rzecz podatnika. To powoduje, że usługodawca powinien zarejestrować się w kraju usługobiorcy na potrzeby tamtejszego podatku VAT.
Nieodpłatne udzielenie licencji na znak towarowy
W pewnych okolicznościach opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają również nieodpłatne usługi, o czym stanowi art. 8 ust. 2 ustawy VAT.
Po pierwsze w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT stwierdzono, że opodatkowaniu podlegać powinno jako odpłatne świadczenie usług użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza (w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników), jeżeli przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, w całości lub w części, przy nabyciu tych towarów, ich imporcie lub wytworzeniu tych towarów bądź ich części składowych.
Po drugie z treści art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT wynika, że jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, które w danej sprawie występują.
Opodatkowaniu VAT podlega nieodpłatne udzielenie licencji, które nie mają związku z prowadzoną działalnością, a więc nie mają wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów.
Jak możemy przeczytać w interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 19 października 2018 roku (nr 0114-KDIP4.4012.584.2018.2.MP), nieodpłatne udzielenie licencji na wykorzystanie znaku towarowego nie spowoduje konieczności zapłaty podatku VAT, gdyż wpisuje się w cel prowadzonej przez podatnika działalności. Wspólne przedsięwzięcie banku i podatnika zmierza bowiem do pozyskania środków finansowych na prowadzenie działalności o charakterze charytatywno-opiekuńczym, w szczególności na realizację programu.
W konsekwencji nieodpłatne udzielenie licencji na znak towarowy w celu umieszczenia go na karcie płatniczej emitowanej przez bank nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Przykład 1.
Podatnik VAT posiada znak towarowy objęty ochroną. Udzielił nieodpłatnej licencji do znaku swojemu bratu, który prowadzi własną działalność gospodarczą niepowiązaną w żaden sposób z firmą podatnika. W takim przypadku nieodpłatne udzielenie licencji podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Jak stanowi art. 29a ust. 5 ustawy VAT, w przypadku świadczenia nieodpłatnej usługi podstawą opodatkowania jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.
Z przedstawionej analizy wynika, że czynność udzielenia licencji podlega opodatkowaniu podatkiem VAT zarówno jako odpłatne, jak i nieodpłatne świadczenie usług.
