RODO, JPK, PPK – te tajemnicze skróty oznaczają zmiany, jakie rok 2018 przyniósł w obowiązujących przepisach. PPK, czyli pracowniczy plan kapitałowy, to system utworzony na wzór brytyjskiego NEST (National Employment Savings Trust), który pozwala na oszczędzanie środków w okresie zatrudnienia i uzyskanie w ten sposób wyższej emerytury.
Pracowniczy plan kapitałowy
Pracowniczy plan kapitałowy jest instytucją, która ma umożliwić systematyczne oszczędzanie dodatkowych środków na poczet wypłacanych w przyszłości świadczeń emerytalnych. Celem ustawy jest choć częściowe rozwiązanie problemów związanych z istotną różnicą pomiędzy poziomem dochodów osiąganych w okresie aktywności zawodowej a dochodami wypłacanymi w ramach emerytury.
1. PPK jest tworzony w celu systematycznego gromadzenia oszczędności przez uczestnika PPK z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez niego 60. roku życia.
2. Środki gromadzone w PPK stanowią prywatną własność uczestnika PPK, z zastrzeżeniem art. 105.
Wszyscy pracownicy będą oszczędzać w ramach PPK
Zgodnie z ustawą, każdy przedsiębiorca, który zatrudnia co najmniej jedną osobę, zostanie zobowiązany do zawarcia umowy o zarządzanie pracowniczym planem kapitałowym. Co istotne, pracownicy nie będą zawierali żadnej umowy i – o ile chcą korzystać z tego systemu oszczędności – nie będą musieli składać żadnych dodatkowych wniosków czy oświadczeń.
Zgodnie z założeniami ustawy, wszyscy pracownicy zatrudniani przez przedsiębiorcę stają się automatycznie uczestnikami PPK. Umowa o prowadzenie PPK jest zawierana przez pracodawcę na rzecz pracownika po upływie trzech miesięcy zatrudnienia (do tego okresu wlicza się okresy zatrudnienia z ostatnich 12 miesięcy). Jeśli przedsiębiorca nie dopełni tego obowiązku, wówczas umowa zostaje zawarta niejako automatycznie – w takiej sytuacji stosunek prawny wynikający z umowy o prowadzenie PPK powstaje automatycznie.
Co ważne, pracownik może zażądać wypisania go z PPK i niedokonywania w jego imieniu wpłat. Jego oświadczenie winno zostać złożone w formie pisemnej deklaracji. Deklaracja powinna podlegać aktualizacji co cztery lata, tj. co cztery lata pracodawca ma obowiązek poinformowania pracownika o ponownym dokonywaniu wpłat, zaś pracownik może po raz kolejny złożyć stosowną deklarację o rezygnacji z planu.
Jednocześnie każdy pracownik może być w tym samym czasie stroną więcej niż jednej umowy o prowadzenie PPK, jeśli np. jest zatrudniony przez więcej niż jednego pracodawcę.
Dla przedsiębiorstw zatrudniających:
- 250 i więcej pracowników warunki PPK powinny być spełnione do 1 lipca 2019 r,
- 50-249 osób warunki PPK powinny być spełnione do 31 grudnia 2019 r., a w przypadku firm,
- 20-50 osób warunki PPK powinny być spełnione do 30 grudnia 2018 r.,
- do 20 osób warunki PPK powinny być spełnione do 31.12.2020 r.
Procenty od pensji
Środki gromadzone na rachunku pracownika-uczestnika PPK będą pochodziły z różnych źródeł. Głównym źródłem będą kwoty pobrane z wynagrodzenia za pracę samego zainteresowanego. Wpłaty dokonywane na rzecz PPK dzielą się na cztery kategorie:
-
wpłaty własne,
-
wpłaty dodatkowe,
-
wpłaty powitalne,
-
dopłaty roczne.
Wpłatami własnymi są:
-
2% wynagrodzenia za pracę uczestnika PPK, przy czym środki te zostaną pobrane z wynagrodzenia pracownika;
-
kwota odpowiadająca 1,5% wynagrodzenia za pracę uczestnika PPK, przy czym środki te zostaną przekazane przez pracodawcę.
Jeśli wynagrodzenie za pracę nie przekracza 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, wysokość wpłaty własnej pracownika może zostać obniżona, przy czym minimalna wpłata nie może być niższa niż 0,5 pensji. Co ważne, wpłaty dokonywane ze środków uczestnika PPK są potrącane z wynagrodzenia po jego opodatkowaniu.
Zarówno pracodawca, jak i uczestnik PPK mogą zadeklarować chęć dokonywania wpłat dodatkowych. Zgodnie z zapisami ustawy, pracownik-uczestnik PPK będzie mógł dobrowolnie zadeklarować chęć dokonywania wyższych wypłat potrącanych z jego wynagrodzenia. Maksymalna wysokość dodatkowego potrącenia będzie wynosiła 2% pensji (łącznie z wpłatą własną, 4% wynagrodzenia). Pracodawca może zadeklarować wpłatę dodatkową z własnych środków w maksymalnej wysokości odpowiadającej 2,5% wynagrodzenia pracownika.
Na rachunku prowadzonym na rzecz uczestnika PPK znajdą się również środki pochodzące z wpłaty powitalnej oraz dopłat rocznych. Wpłata powitalna będzie dokonywana przez ministra właściwego do sprawy pracy za pośrednictwem Polskiego Funduszu Rozwoju po upływie trzech pełnych miesięcy oszczędzania i będzie wynosiła każdorazowo 250,00 zł. Będzie finansowana ze środków Funduszu Pracy .
Jeśli uczestnik PPK zgromadzi w ciągu roku określoną w treści ustawy kwotę (w obecnym projekcie jest to wpłata równa co najmniej kwocie wpłat podstawowych należnych od kwoty stanowiącej 6-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę), uzyska prawo do otrzymania dopłaty rocznej. Wysokość dopłaty rocznej będzie wynosiła 240,00 zł i jest niezależna od liczby prowadzonych dla uczestnika PPK rachunków. Dopłaty roczne będą również finansowane ze środków Funduszu Pracy.
W przypadku rozwodu pieniądze zostaną podzielone
Zgodnie z założeniami projektu ustawy, uczestnik PPK na zasadach określonych w przepisach będzie mógł rozporządzać swoimi środkami zgromadzonymi w PPK. Zgodnie z treścią przepisu art. 97 i n. projektu ustawy, środki mogą zostać wypłacone lub zwrócone. Co do zasady, wypłata następuje po ukończeniu przez pracownika 60. roku życia. Uczestnik może jednorazowo złożyć wniosek o dokonanie wypłaty na pokrycie kredytu zaciągniętego na zakup nieruchomości. Określony procent środków (obecnie 25%) będzie mógł również zostać wypłacony w przypadku poważnego zachorowania uczestnika, jego małżonka lub dziecka.
Środki zgromadzone w okresie trwania małżeństwa uczestnika PPK wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków, jeśli w ich związku obowiązuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. W takim przypadku w razie orzeczenia rozwodu lub separacji środki będą podlegały podziałowi w toku sprawy o podział majątku.
