Świadczenie usług doradztwa stanowi czynność skutkującą wykluczeniem możliwości zastosowania zwolnienia podmiotowego od podatku VAT. Warto jednak zbadać relację, czy dane w rejestrze PKD w zakresie usług doradczych uniemożliwiają prawo do zwolnienia z VAT nawet, jeśli nie są świadczone? Sprawdź!
Usługi doradztwa wykluczające możliwość zwolnienia podmiotowego od podatku VAT
Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.
Zwalnia się również od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej powyżej (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT).
Należy mieć równocześnie na uwadze, że w ustawie o VAT określono katalog czynności, których wykonywanie powoduje całkowitą utratę prawa do skorzystania ze zwolnienia. Dotyczy to zarówno dostawy określonych towarów, jak i świadczenia konkretnych usług.
Zgodnie z art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy zwolnienia podmiotowego nie stosuje się do podatników świadczących usługi:
- prawnicze,
- w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
- jubilerskie,
- ściągania długów, w tym factoringu.
Jak widać z przedstawionego przepisu, usługi w zakresie doradztwa (poza wskazanymi wyjątkami) nie mogą korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i ust. 9 ww. ustawy.
Należy zauważyć, że ustawa o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do tej ustawy nie definiują pojęcia doradztwa.
W potocznym rozumieniu termin „doradztwo” obejmuje szereg usług doradczych, tj.: podatkowe, prawne, finansowe, techniczne, inżynierskie i inne. Wobec braku definicji doradztwa w ustawie trzeba posiłkowo odwołać się do wykładni językowej.
W myśl wykładni językowej „doradzać” to „udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie”. Doradztwo jest zatem udzieleniem fachowych zaleceń, porad, np. ekonomicznych czy finansowych. Użyty w ustawie o podatku od towarów i usług termin „usługi w zakresie doradztwa” należy rozumieć w związku z tym szeroko.
W celu odróżnienia, kiedy mamy do czynienia z czynnościami doradztwa, a kiedy z innymi usługami warto sięgnąć do treści wyroku WSA w Poznaniu z 28 kwietnia 2015 roku (I SA/Po 1202/14), gdzie sąd rozpatrywał przypadek usług audytu wewnętrznego.
W uzasadnieniu wyroku stwierdzającego, że czynności audytu wewnętrznego nie stanowią usług w zakresie doradztwa, sąd podał, że działania podejmowane w ramach audytu wewnętrznego, które koncentrują się głównie na ustaleniu stanu faktycznego, a następnie polegają na jego ocenie w kontekście ryzyk występujących w analizowanych obszarach działania danej jednostki, gdy wynikiem tego zadania mogą być zalecenia lub opinie, które nie polegają jednak na wskazaniu konkretnego rozwiązania czy też nie polegają na opracowaniu pewnej koncepcji lub strategii, mogą być realizowane odrębnie od czynności doradczych.
W kontekście analizowania, czy dana usługa mieści się w zakresie doradztwa, należy zatem każdorazowo rozważyć, czy podatnik wskazuje odbiorcy usługi konkretny sposób postępowania w danej sprawie ekonomicznej, prawnej czy finansowej.
Jeżeli działalność opiera się na analizie istniejących danych i ich opracowywaniu, to nie można w takim przypadku mówić o doradztwie.
Dane w rejestrze PKD a możliwość stosowania zwolnienia podmiotowego VAT
Przedsiębiorca rejestrujący działalność gospodarczą w zgłoszeniu CEIDG wskazuje odpowiednie kody PKD. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 8 ustawy o CEIDG wpisowi podlega przedmiot wykonywanej działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) na poziomie podklasy, w tym 1 przedmiot przeważającej działalności.
Warto wskazać, że przedsiębiorca ma pełną swobodę w zakresie określania kodów PKD. Nie muszą to być kody ze zbieżnej branży gospodarczej. Nie ma również limitu liczby kodów, które przedsiębiorca może wskazać w CEIDG.
W związku z tym pojawia się pytanie, czy umieszczenie w CEIDG kodów PKD związanych z doradztwem (np. PKD 71.12.Z – działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne) powoduje automatyczne wykluczenie przedsiębiorcy ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT.
Do problematyki tej odniósł się Dyrektor KIS w interpretacji z 2 lutego 2018 roku (nr 0112-KDIL4.4012.21.2018.1.TKU), gdzie analizowano przypadek podatnika, który świadczy w ramach działalności gospodarczej usługi sklasyfikowane w PKD 71.12.Z, ale nie są to usługi stricte w zakresie doradztwa.
Organ podatkowy, odnosząc się do tak przedstawionego stanu faktycznego, wskazał, że skoro w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnik nie wykonuje usług doradczych, o których mowa w art. 113 ust. 13 ustawy, to przysługuje mu prawo do korzystania ze zwolnienia od podatku do momentu przekroczenia wartości sprzedaży określonej w przepisach.
W konsekwencji podatnik ma prawo do korzystania ze zwolnienia od podatku od towarów i usług określonego w art. 113 ustawy o VAT, pomimo wskazanego przedmiotu działalności w PKD 71.12.Z.
Jak zatem widać, decydujące znaczenie ma faktyczne wykonywanie usług doradztwa, a nie dane formalne zawarte w rejestrze CEIDG. Ustawa o VAT w żaden sposób nie warunkuje statusu podatnika od umieszczonych w rejestrze kodów PKD.
To z kolei prowadzi do wniosku, że jeśli podatnik w CEIDG wpisze kody PKD związane z doradztwem, jednakże w rzeczywistości jego usługi nie będą doradztwem w rozumieniu ustawy o VAT, to może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku VAT.
Przykład 1.
Osoba fizyczna założyła działalność gospodarczą, wskazując jako dominujący PKD 70.22.Z – Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. W zakresie jej faktycznej działalności mieszczą się jednak wyłącznie usługi zarządzania. Przedsiębiorca nie świadczy usług o charakterze doradczym. To zatem powoduje, że jeżeli przedsiębiorca nie przekroczy limitu sprzedaży, to może skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 113 ustawy o VAT.
Reasumując, w ramach określenia statusu podatnika nie należy kierować się danymi z CEIDG. Umieszczenie konkretnych kodów PKD nie powoduje, że przedsiębiorca tylko z tego tytułu staje się czynnym podatnikiem podatku VAT. Istotnego znaczenia nabiera to, jakie czynności są faktycznie podejmowane w prowadzonej działalności gospodarczej.
