Okres wakacyjny sprzyja organizowaniu różnych form wypoczynku dla dzieci, w tym kolonii. W związku z tym u części pracodawców wypłacane są środki pieniężne jako dofinansowanie do wypoczynku pracownika, ale również dla dzieci, czy też innych członków rodziny. Jednakże takie dofinansowanie teoretycznie stanowi przychód ze stosunku pracy wobec czego warto wiedzieć kiedy ten przychód będzie zwolniony z podatku, a kiedy pracownik będzie zobowiązany odprowadzić od tego podatek.
W jaki sposób pracodawca może zagwarantować dofinansowanie do wypoczynku pracownika lub członka rodziny pracownika?
Podstawowe instytucje umożliwiające wprowadzenie dofinansowań dla pracowników uregulowane zostały w Kodeksie pracy (kp) oraz ustawach szczególnych. Do aktów wprowadzających dofinansowanie do wypoczynku pracownika zaliczyć możemy: zbiorowy układ pracy, zakładowy regulamin wynagradzania lub regulamin zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (zfśs). W tychże aktach przeważnie zawarte są warunki uzyskania dodatkowego świadczenia dofinansowującego wypoczynek.
Czy dofinansowanie do wypoczynku pracownika jest przychodem ze stosunku pracy?
Zgodnie z art. 12 ust 1 ustawy o PIT, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Zgodnie z wyrokiem WSA, wydanym w Warszawie 7 lutego 2018 roku, (sygn. III SA/Wa 554/17), "za przychód pracownika, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT mogą być uznane świadczenia, które: - po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie), - po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść, - po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów). Te wszystkie cechy opodatkowanego przychodu kwalifikowanego z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT muszą wystąpić łącznie."
Tym samym dofinansowanie do wypoczynku pracownika czy też jego dziecka (wypłata świadczenia) spełnia wszystkie powyższe cechy, wobec czego należy zakwalifikować je jako przychód pracownika ze stosunku pracy.
Czy dofinansowanie do wypoczynku pracownika jest zwolnione z podatku?
W tym przypadku należy rozróżnić dwie sytuacje.
- dofinansowanie do wypoczynku pracownika z zfśs bez względu na formę i sposób zorganizowania;
- dofinansowanie kolonii i innych podobnych zorganizowanych przedsięwzięć wypoczynkowych dla dzieci i młodzieży do 18 roku życia.
O pierwszej sytuacji możemy przeczytać w 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PIT, z której wynika, że wolne od podatku są: wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 1000 zł; rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi.
Działalność socjalna prowadzona przez pracodawcę polega na świadczeniu na rzecz pracownika pomocy materialnej: finansowej lub rzeczowej, wspomaganiu organizowania wypoczynku.
Przykład 1.
Pracownik otrzymał 800 zł z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych na dofinansowanie wypoczynku. Powyższa kwota będzie zwolniona z podatku ponieważ pracownik otrzymał ją w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 1000 zł.
Przykład 2.
Pracownik otrzymał 1500 zł z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych na dofinansowanie wypoczynku. Powyższa kwota będzie zwolniona z podatku do kwoty 1000 zł. Oznacza to, że nadwyżka tej kwoty (500 zł) podlegać będzie opodatkowaniu.
1500 zł – 1000 zł = 500 zł.
Przykład 3.
Pracownik otrzymał w ciągu roku podatkowego dwa dofinansowania wypoczynku (np. zimowy i letni), po 800 zł każde, czyli łącznie 1600 zł. Mimo, iż żadna z poszczególnych kwot dofinansowania nie przekracza kwoty zwolnienia to w roku podatkowym, należy je zsumować. Wobec tego opodatkowaniu podlegać będzie kwota 600 zł.
1600 zł – 1000 zł = 600 zł.
Do drugiej sytuacji należy zastosować art. 21 ust. 1 pkt 78 ustawy o PIT, z którego wynika, że wolne od podatku są dopłaty do wypoczynku zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie, w formie wczasów, kolonii, obozów i zimowisk, w tym również połączonego z nauką, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych i leczniczo-opiekuńczych, oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu – dzieci i młodzieży do lat 18:
- z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra niezależnie od ich wysokości;
- z innych źródeł – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2000 zł.
Aby można było mówić o zwolnieniu od podatku dofinansowania do wypoczynku dzieci i młodzieży do 18 roku życia, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:
- zorganizowana forma wypoczynku;
- organizator wypoczynku musi prowadzić działalność w tym zakresie;
- forma wypoczynku: wczasy, kolonie, obozy lub zimowiska, które mogą być połączone z nauką, pobytem na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych, leczniczo-opiekuńczych;
- dopłata dotyczy dzieci i młodzież uczestniczącej w wypoczynku, które nie ukończyły 18 roku życia.
Zorganizowana forma wypoczynku
Forma wypoczynku jest wtedy zorganizowana, jeżeli cały wyjazd jest dopięty na ostatni guzik począwszy od przejazdu, poprzez zapewnienie miejsc noclegowych, posiłków, atrakcji itp. Nie chodzi tutaj o organizowanie wypoczynku dla dwóch, trzech osób. Należy mieć tutaj na uwadze ilości znacznie większe.
Zawodowa działalność organizatora wypoczynku
Podmioty organizujące wypoczynek muszą albo zawodowo zajmować się tą działalnością w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, np. biura podróży, biura turystyczne albo zajmować się statutowo tego typu działalnością, jak np. szkoły, kościoły, stowarzyszenia, fundacje.
Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 12 stycznia 2017 roku, (sygn. 1462-IPPB4.4511.1169.2016.1.JK2): "(…) do podmiotów prowadzących działalność w zakresie wypoczynku zaliczyć można zarówno te podmioty, które świadczą usługi wypoczynkowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej np.: biura turystyczne, biura podróży jak również i te, które zajmują się statutowo tego rodzaju działalnością, m.in. szkoły i placówki, kościoły, stowarzyszenia, organizacje charytatywne, fundacje, których działalnością statutową może być organizowanie wypoczynku zorganizowanego."
Forma wypoczynku
Jak wskazała Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w ww. interpretacji, "formy wypoczynku w postaci wczasów, kolonii, obozów czy zimowisk mają na celu uwypuklenie warunku uczestniczenia w formach wypoczynku zorganizowanego przez uprawnione podmioty na zasadach określonych w rozporządzeniu w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania. Intencją ustawodawcy jest bowiem wyłączenie z zakresu przedmiotowego zwolnienia dopłat do niezorganizowanych form wypoczynku, takich na przykład jak wczasy potocznie nazywane "pod gruszą"."
Wiek uczestnika
Dla zastosowania przedmiotowego zwolnienia, o którym stanowi art. 21 ust. 1 pkt 78 ustawy o PIT, jak wskazuje dalej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, "istotny jest wiek dziecka w trakcie pobytu na wczasach, kolonii, zimowisku, obozie (...), a nie wiek dziecka w momencie otrzymania dopłaty. Jednocześnie należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają regulacji, która zobowiązywałaby do podziału otrzymanej kwoty dopłaty proporcjonalnie do liczby dni przypadających na wypoczynek małoletniego dziecka, które podczas jego trwania uzyskało pełnoletność. Z tych też względów przyjąć należy, że warunek wieku jest spełniony, jeżeli w którymkolwiek momencie wczasów, kolonii, obozu, zimowiska, leczenia sanatoryjnego lub pobytu w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych i leczniczo-opiekuńczych oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem, dziecko nie miało ukończonych 18 lat."
Jeżeli w którymkolwiek momencie trwania dofinansowanego wypoczynku, dziecko jest w wieku poniżej 18 lat, wówczas analizowane zwolnienie może mieć zastosowanie.
Spełnienie ww. przesłanek warunkuje możliwość uzyskania zwolnienia kwoty dofinansowania do wypoczynku dzieci z podatku w całości, oczywiście w przypadku finansowania kolonii z funduszu socjalnego lub zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. W przypadku innych źródeł zwolniona z podatku jest kwota do 2000 zł.
Dlatego też organizując wypoczynek dla dzieci na koloniach należy zwrócić uwagę na ww. aspekty, ponieważ może to mieć diametralny wpływ na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Podsumowując, dofinansowanie do wypoczynku pracownika może podlegać zwolnieniu z podatku, jeżeli będzie uzyskane w celu sfinansowania wypoczynku na dziecko, które jest w wieku poniżej 18 lat i spełnia wyżej wymienione warunki.
