Przy sprzedaży towarów na rzecz kontrahentów spoza UE w ramach prowadzonej działalności gospodarczej najistotniejszą kwestią jest zastosowanie prawidłowej stawki VAT. Możliwe jest opodatkowanie transakcji stawką 23% VAT, jednak przedsiębiorcy nie powinni tak łatwo rezygnować z prawa do stawki VAT 0%. Brak podatku należnego to niższa cena sprzedaży, co wpływa na wzrost konkurencyjności oferty na rynku. Sprawdźmy, jakie warunki muszą być spełnione, aby można było zastosować stawkę 0% VAT w eksporcie towarów i jaki wpływ ma brak dokumentów celnych.
Kiedy możliwe jest zastosowanie stawki VAT 0%?
Zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy o VAT, dokonując eksportu towarów, podatnik ma prawo do zastosowania stawki VAT 0%. Stawka 0% VAT dotyczy eksportu towarów rozumianego jako dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z Polski poza terytorium Unii Europejskiej przez:
dostawcę lub na jego rzecz;
nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz.
Co więcej, warunkiem zastosowania stawki VAT 0% jest posiadanie dokumentu potwierdzającego wywóz eksportowanego towaru poza obszar UE przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy.
Przykład 1.
Pan Łukasz sprzedał towary na rzecz kontrahenta z USA 15 lutego 2023 roku. 1 marca 2023 roku otrzymał dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza UE. Czy pan Łukasz ma prawo do opodatkowania transakcji stawką VAT 0%, jeżeli rozlicza się z tytułu podatku VAT miesięcznie?
Tak, ponieważ termin złożenia pliku JPK_V7M za luty 2023, który zawiera część deklaracyjną, upływa 25 marca 2023 roku i przed tym terminem pan Łukasz uzyskał potwierdzenie wywozu towarów, może opodatkować transakcję stawką VAT 0%.
Przykład 2.
Pani Katarzyna rozlicza podatek VAT kwartalnie. 15 lutego 2023 roku sprzedała towary na rzecz kontrahenta z Rosji. Potwierdzenie wywozu towarów poza UE uzyskała 1 kwietnia 2023 roku. Czy pani Katarzyna ma prawo do zastosowania stawki VAT 0%?
Tak, ponieważ rozliczając podatek VAT kwartalnie, plik JPK_V7K zawierający część deklaracyjną za I kwartał pani Katarzyna będzie składać do 25 kwietnia. W związku z tym, że przed tą datą otrzymała potwierdzenie wywozu towarów, ma prawo do zastosowania stawki VAT 0%.
Jakie dokumenty celne uprawniają do stawki VAT 0%?
Zgodnie z art. 41 ust. 6a ustawy o VAT dokumentem celnym potwierdzającym wywóz towarów poza UE jest:
dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu – komunikat IE-599;
dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;
zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny – dokument SAD.
W trakcie trwania procedury celnej na kolejnych etapach nadawane są nowe numery komunikatów:
komunikat IE-515 – zgłoszenie towarów do procedury wywozu;
komunikat IE-518 – wynik kontroli dokonanej przez Urząd Celny Wyprowadzenia, tj. urząd, z którego wyjeżdża towar;
komunikat IE-529 – zwolnienie towarów do procedury wywozu;
komunikat IE-599 – potwierdzenie wyprowadzenia towarów lub odmowy zgody na wyprowadzenie towarów.
Natomiast posiadanie wyłącznie pozytywnego komunikatu IE-599 uprawnia podatnika do opodatkowania transakcji stawką VAT 0%.
Brak dokumentów celnych a prawo do stosowania stawki VAT 0%
W związku z tym, że procedury celne mogą się przedłużać, ustawodawca umożliwił przesunięcie terminu wykonania transakcji na gruncie podatkowym o dodatkowy miesiąc. Zgodnie z art. 41 ust. 7 ustawy o VAT, jeżeli podatnik nie posiada dokumentów potwierdzających wywóz towarów, czyli komunikatu IE-599, to nie wykazuje transakcji w pliku JPK_V7. Może to zrobić za okres następny, stosując stawkę VAT 0%, pod warunkiem że przed upływem złożenia pliku JPK_V7 za ten okres posiada wymagane dokumenty celne. Natomiast brak dokumentów celnych do tego terminu nakłada na podatnika obowiązek opodatkowania transakcji krajową stawką VAT.
Przykład 3.
Pan Aleksander sprzedaje towary na rzecz kontrahenta z Wielkiej Brytanii. Sprzedaż towarów miała miejsce 15 lutego 2023 roku. 25 kwietnia 2023 pan Aleksander uzyskał komunikat IE-529, czyli zwolnienie towarów do procedury wywozu. Komunikat IE-599 otrzymał 26 kwietnia 2023 roku. Czy ma prawo do zastosowania stawki VAT 0%?
Nie, brak dokumentów celnych potwierdzających wywóz towarów, czyli np. komunikatu IE-599, do 25 kwietnia 2023 roku zobowiązuje pana Aleksandra do opodatkowania transakcji krajową stawką VAT i wykazania jej w pliku JPK_V7M za marzec 2023 roku.
Posiadanie komunikatu IE-529 nie uprawnia do zastosowania stawki VAT 0%. Potwierdzeniem takiego postępowania jest interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 września 2018 roku o sygn. 0112-KDIL1-3.4012.486.2018.1.KB, w której czytamy, że:
„(...) Spółka ma prawo nie wykazywać dostawy zrealizowanej w danym miesiącu (M) w ewidencji VAT (i deklaracji) za ten miesiąc (M) – w sytuacji gdy do 25. dnia tego miesiąca (M+1) posiada wyłącznie dokument celny potwierdzający procedurę wywozu (IE-529), oraz ma prawo do rozpoznania eksportu w deklaracji za miesiąc następujący po miesiącu dokonania dostawy (M+1) ze stawką 0% – pod warunkiem otrzymania dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej (IE-599) przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny miesiąc.
Natomiast w sytuacji gdy Spółka otrzyma komunikat IE-599 po 25. dniu miesiąca (M+2), ma ona obowiązek wykazania dostawy (dokonanej w miesiącu M) w ewidencji VAT i deklaracji za miesiąc (M+1) jako dostawy opodatkowanej właściwą stawką krajową”.
Czy komunikat IE-599 może wydać urząd celny z innego państwa?
W przypadku gdy towary transportowane są z Polski do kraju trzeciego, przy czym towary nie przekraczają od razu granicy obszaru celnego Unii Europejskiej, może zdarzyć się sytuacja, że komunikat IE-599 zostanie wydany przez urząd celny z innego państwa. W związku z tym, że komunikat IE-599 posiada formę elektroniczną i generowany jest z Systemu Kontroli Eksportu, tzw. ECS uprawnia przedsiębiorcę do opodatkowania transakcji stawką VAT 0%. Potwierdzeniem takiego postępowania jest interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 sierpnia 2018 roku o sygn. 0112-KDIL1-3.4012.388.2018.2.PR, w której czytamy, że:
„(...) w przypadku wywozu towarów z Polski przez kontrahenta otrzymywane przez Spółkę dokumenty IE-599:
- przez system teleinformatyczny służący do obsługi zgłoszeń wywozowych, z których wynika tożsamość towarów będących przedmiotem dostawy i wywozu i są wystawiane przez:
- urząd celny innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, gdy towar został wywieziony z terytorium innego państwa członkowskiego poza terytorium Unii Europejskiej;
polski urząd celny, gdy towar został wywieziony bezpośrednio z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej
(...) są wystarczające do wykazywania dokonanej sprzedaży towarów jako eksportu towarów korzystającego ze stawki podatku w wysokości 0%”.
Przykład 4.
Pan Artur 15 lutego 2023 roku dokonał sprzedaży na rzecz firmy z Wielkiej Brytanii w ramach eksportu pośredniego. Nabywca, wykorzystując transport drogowy, odebrał towary z siedziby pana Artura we Wrocławiu 20 lutego 2023 roku, a 15 marca przesłał do niego skan komunikatu IE-599 z urzędu celnego we Francji. Czy pan Artur ma prawo do opodatkowania transakcji stawką VAT 0%?
Tak, uzyskanie komunikatu IE-599 przed 25 marca 2023 roku uprawnia pana Artura do wykazania transakcji w pliku JPK_V7M za luty ze stawką VAT 0%.
Brak dokumentów celnych to definitywna utrata prawa do stawki VAT 0%?
Jeżeli przedsiębiorca nie posiada dokumentów celnych w ustalonym terminie, ma obowiązek opodatkowania transakcji krajową stawką podatku. Nie oznacza to jednak, że brak dokumentów celnych na stałe przekreśla prawo do zastosowania stawki VAT 0%. Zgodnie z art. 41 ust. 9 ustawy o VAT, jeżeli podatnik otrzyma dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza terytorium UE po obowiązującym terminie, ma prawo do dokonania korekty podatku VAT należnego (z faktury sprzedaży) w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał wymagane dokumenty.
Przykład 5.
Pan Wiktor dokonał sprzedaży towarów 15 lutego 2023 roku na rzecz kontrahenta z USA. Do 25 kwietnia 2023 roku nie uzyskał komunikatu IE-599, dlatego w pliku JPK_V7M za marzec opodatkował transakcję stawką VAT 23%. 1 czerwca 2023 roku pan Wiktor uzyskał wymagany komunikat IE-599. Czy możliwe jest skorygowanie pliku JPK_V7M za marzec i odzyskanie zapłaconego podatku VAT?
W związku z tym, że pan Wiktor uzyskał komunikat IE-599 1 czerwca 2023 roku, ma prawo do korekty faktury w zakresie podatku VAT w czerwcu. Oznacza to, że plik JPK_V7M za marzec nie podlega korekcie. Faktura korygująca zmniejszająca podatek VAT o VAT należny z faktury sprzedaży dotyczącej eksportu zostanie wykazana w pliku JPK_V7M za czerwiec.
Podsumowując, brak dokumentów celnych nie powoduje utraty prawa do opodatkowania eksportowanych towarów stawką VAT 0%. Ustawodawca wziął pod uwagę długość trwania procedur celnych. W związku z tym podatnik ma dwa miesiące od sprzedaży na zgromadzenie wymaganych dokumentów. Co więcej, od 2021 roku w przypadku otrzymania zaliczki w związku z eksportem towarów termin uzyskania dokumentacji uprawniającej do 0% stawki VAT został wydłużony z 2 miesięcy do 6 miesięcy.
