Praca na etacie czy założenie własnej działalności gospodarczej? Wybór formy zatrudnienia jest jednym z kluczowych dylematów, przed którym prędzej czy później staną wszyscy pracownicy. Sprawdź, które rozwiązanie wybrać - etat czy samozatrudnienie?
Etat czy samozatrudnienie - co wybrać?
Samozatrudnienie dla wielu jest kuszącą opcją. Nienormowany czas pracy, pełna swoboda w podejmowaniu działań i nieograniczone możliwości rozwoju to tylko kilka czynników, które mogą przesądzić o rezygnacji z etatu i przejściu na własny rachunek.
Własna działalność gospodarcza daje dużą niezależność, ale jej prowadzenie niesie za sobą wiele wyzwań i trudności. Według danych przedstawionych przez Centrum Badania Opinii Społecznej oraz Państwową Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości przedsiębiorcy poświęcają na pracę znacznie więcej niż ich koledzy zatrudnieni na etacie. Jak wskazał raport, osoby na działalności pracują średnio 52 godziny tygodniowo. Rozwój i utrzymanie firmy, szczególnie w pierwszych latach działalności, nie jest bułką z masłem - wymaga samozaparcia, konsekwencji i dobrej organizacji pracy.
Decyzja o założeniu własnej firmy nie jest dla każdego. Taki format pracy nie sprawdzi się zwłaszcza w przypadku osób ceniących wygodę i stabilność, które daje praca na etacie. Zatrudnieni na umowie o pracę nie muszą kłopotać się płaceniem podatków czy odprowadzaniem składek ZUS. Obowiązki te znajdują się po stronie pracodawcy, a właściwie działu księgowego, który obsługuje firmę. Dużym udogodnieniem dla pracowników jest możliwość wybrania płatnego urlopu, skorzystania z L4 i dodatkowych benefitów takich jak karta MultiSport czy dofinansowania do posiłków.
Umowa o pracę czy własna działalność? Sprawdzamy, w jakich aspektach różnią się te formy pracy.
Forma opodatkowania
Etat
Pracownicy etatowi są objęci stałą formą opodatkowania według skali podatkowej. Każdego miesiąca od ich pensji odliczane jest 18% podatku, pod warunkiem, że roczna suma zarobków nie przekracza 85 528 zł. Osoby, które zarabiają więcej obowiązuje drugi próg podatkowy, a tym samym wyższy podatek w wysokości 32%. Warto zauważyć, że 32%-owe opodatkowanie dotyczy wyłącznie zarobków powyżej 85 528 zł (nie nalicza się od całości dochodu).
Samozatrudnienie
Konieczność płacenia wysokiego podatku stanowi często pierwszy sygnał do rozważenia przejścia na działalność gospodarczą. Osoby samozatrudnione mają większą swobodę w wyborze formy opodatkowania. Swoją pracę mogą rozliczać w postaci:
● podatku dochodowego (18% lub 32% według skali podatkowej),
● podatku liniowego (19% niezależnie od kwoty dochodu),
● zryczałtowanego podatku dochodowego,
● karty podatkowej.
Prowadząc własną firmę, sam wybierasz formę opodatkowania, ale także zobowiązujesz się do samodzielnego płacenia podatków i odprowadzenia składek. Wiele osób, zwłaszcza na późniejszych etapach działalności, decyduje się oddelegować te obowiązki i nawiązać współpracę z biurem rachunkowym.
Składki ZUS
Etat
Zatrudnienie na umowę o pracę jest związane z obowiązkiem regularnego odprowadzania składek ZUS. Są one płacone zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy (to kwota, która nie jest wliczona do zarobków brutto). Pracownik opłaca ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz całość ubezpieczenia chorobowego i zdrowotnego. Pracodawca jest natomiast zobowiązany „z własnej kieszeni” pokryć część ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, a także całościowe ubezpieczenie wypadkowe, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Prawniczych.
Suma wszystkich składek jest wyższa dla pracujących na etacie niż dla osób samozatrudnionych. Wyższe składki oznaczają jednak więcej przywilejów, np. możliwość przejścia na zasiłek od razu po rozwiązaniu umowy czy otrzymanie większej emerytury na starość.
Samozatrudnienie
Samodzielne opłacanie składek ZUS może być czynnikiem zniechęcającym do założenia własnej działalności gospodarczej. W 2019 roku miesięczna opłata dla przedsiębiorcy wynosiła 1246,92 zł bez dobrowolnej składki chorobowej lub 1316,97 zł po doliczeniu tejże składki.
Osoby, które zakładają nową firmę mogą skorzystać ze specjalnej preferencyjnej składki ZUS. Oznacza to, że przez pierwsze 24 miesiące działalności przedsiębiorca opłaca tylko tzw. mały ZUS. Przez 6 miesięcy obowiązkowe jest uiszczanie wyłącznie składki na ubezpieczenie zdrowotne („ulga na start”), później kwota na ZUS rośnie, ale wciąż utrzymuje się na atrakcyjnym poziomie. W 2019 roku obowiązkowe składki wynosiły odpowiednio 539,35 zł lub 555,89 zł.
Kto nie może skorzystać z preferencyjnych składek ZUS?
Z możliwości opłacania minimalnych składek ZUS zostali wykluczeni:
● wspólnicy spółki jawnej, komandytowej i partnerskiej,
● założyciele jednoosobowej spółki z o.o.,
● twórcy, artyści,
● osoby, które w czasie ostatnich 60 miesięcy przed założeniem działalności prowadziły inną działalność pozarolniczą,
● przedsiębiorcy, którzy w ramach działalności świadczą te same usługi dla byłego pracodawcy, które wykonywali dla niego w ciągu ostatnich dwóch lat, pozostając w stosunku pracy.
Od 1 stycznia 2019 roku przedsiębiorcy otrzymali możliwość płacenia mniejszych składek ZUS proporcjonalnie do dochodu, który osiągnęli w poprzednim roku podatkowym. Udogodnienie jest dedykowane dla firm, których przychody nie przekroczyły 63 tys. zł rocznie. W 2020 roku ta kwota ulegnie powiększeniu, a z małego ZUS-u skorzystają firmy, które w 2019 nie zarobiły więcej niż 120 tysięcy złotych.
Koszty uzyskania przychodu
Finalna wysokość zarobów - czy to na etacie, czy na własnej działalności - zależy nie tylko od ilości podatków i składek ubezpieczeniowych. Należy do nich doliczyć także koszt uzyskania przychodu, czyli kwotę, o jaką można pomniejszyć podstawę opodatkowania.
Etat
Maksymalny koszt uzyskania przychodu dla osób pracujących na etacie jest stały i regulowany przez prawo. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych wynosi on miesięcznie 111,25 zł i nie więcej niż 1335 zł rocznie. Na nieco bardziej korzystne warunki rozliczenia mogą liczyć twórcy i artyści - dotyczą ich 50% koszty uzyskania przychodu (z rocznym limitem 42 764 zł).
Samozatrudnienie
Zupełnie inaczej przedstawiania się w tej kwestii sytuacja przedsiębiorców. Osoby samozatrudnione mają możliwość rozliczenia bezpośrednich, a także pośrednich kosztów wynikających z prowadzonej działalności. W tej materii nie ogranicza ich żadna kwota; prezentowane koszty muszą być jednak ponoszone w celach zarobkowych i to, w razie wątpliwości, po stronie przedsiębiorcy leży udowodnienie tego związku.
Za koszty uzyskania przychodu mogą zostać uznane np. wydatki związane z eksploatacją samochodu, zakup oprogramowań koniecznych do pracy typu programy graficzne bądź wideo, opłaty za usługi księgowe, sprzęt firmowy (laptop, skaner, drukarkę itd.) czy wyposażenie lokalu - siedziby firmy. To, co można zaliczyć do kosztów jest ściśle związane ze specyfiką prowadzonej działalności.
Działalność gospodarcza na etacie - u kogo sprawdzi się łączone rozwiązanie?
Polskie prawo umożliwia równoczesne pracowanie na etacie i prowadzenie własnej działalności gospodarczej. To dobre rozwiązanie dla osób, których obowiązki w firmie nie wykluczają podjęcia innej formy aktywności. Przed złożeniem wniosku o założenie firmy upewnij się, że twoja działalność nie będzie w jakimś stopniu konkurentem dla obecnego pracodawcy. Złamanie umowy o zakazie konkurencji może nieść za sobą nieprzyjemne skutki.
Model łączony (etat + samozatrudnienie) pozwala na postawienie pierwszych kroków na rynku i przetestowanie pomysłu na biznes z właściwie minimalnym ryzykiem finansowym. Osoba, która zarabia na umowie o pracę kwotę równą lub wyższą od minimalnej krajowej, z tytułu dodatkowej działalności ma obowiązek opłacać wyłącznie składkę zdrowotną w wysokości 297,28 zł.
