Samozatrudnienie jest to w wolnym tłumaczeniu praca we własnym imieniu i na własny rachunek. Jest to coraz częściej spotykana forma pracy. W kontekście prawa podatkowego można wyodrębnić dwa rodzaje samozatrudnienia:
- działalność wykonywaną osobiście,
- pozarolniczą działalność gospodarcza.
Samozatrudnienie a ubezpieczenie w ZUS
Osoby samozatrudnione muszą opłacać składki na:
- ubezpieczenie zdrowotne,
- ubezpieczenie rentowe,
- ubezpieczenie emerytalne,
- ubezpieczenie wypadkowe.
Ubezpieczenie chorobowe jest natomiast dobrowolne. Trzeba pamiętać, że konieczność opłacania składek ZUS pojawia się w pierwszym dniu rozpoczęcia działalności, a kończy się w dniu jej zakończenia (likwidacji, zawieszenia). Zgłoszenie płatnika składek do ZUS-u przekazuje CEIDG. Jeśli przedsiębiorca przy składaniu CEIDG-1 nie przekaże deklaracji zgłoszeniowej za siebie, wówczas w ciągu 7 dni od założenia działalności musi wysłać do ZUS deklarację ZUA lub ZZA.
Samozatrudnienie - ubezpieczenie chorobowe
Mimo iż opłacanie składek na ubezpieczenie chorobowe jest wolnym wyborem przedsiębiorcy, nie należy zapominać, że jest ono ważne - dzięki niemu ma się prawo do świadczeń w czasie choroby lub opieki macierzyńskiej. Aby móc przystąpić do tego ubezpieczenia i zacząć odprowadzać składki, konieczne jest złożenie wniosku. Data rozpoczęcia ochrony wynikającej z ubezpieczenia to data określona we wniosku - nie wcześniejsza jednakże od daty jego zgłoszenia. Kolejnym warunkiem niezbędnym do bycia objętym ubezpieczeniem jest dostarczenie w terminie - do 7 dni od rozpoczęcia działalności - zgłoszenia do ubezpieczenia rentowego oraz emerytalnego. Co istotne, przedsiębiorca nabywa prawo do zasiłku chorobowego z tytułu opłacanej składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe dopiero po 90 dniach.
Samozatrudnienie - Fundusz Pracy
Osoba samozatrudniona musi także uiszczać składki na Fundusz Pracy - ich wartość to 2,45% od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Termin uiszczenia składki na Fundusz Pracy do ZUS to 10 dzień kolejnego miesiąca (w sytuacji gdy przedsiębiorca nie zatrudnia pracowników).
Ile wyniosą składki ZUS?
Wysokości składek na ubezpieczenia kształtują się następująco:
- ubezpieczenie emerytalne - 19,52% podstawy,
- ubezpieczenie rentowe - 8% podstawy,
- wypadkowe - standardowo 1,67% podstawy,
- chorobowe - 2,45% podstawy.
Pod pojęciem podstawa wymiaru należy rozumieć kwotę zaproponowaną przez podatnika, która nie może być mniejsza od 60% średniego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, przy czym kwota rocznego ograniczenia tej podstawy jest limitowana. W tym przypadku mowa jest o opłacaniu składek na tzw. dużym ZUS.
Standardowa składka na ubezpieczenie wypadkowe stanowi 1,67% podstawy wymiaru. Przy jej ustalaniu nie ma zastosowania górna roczna podstawa wymiaru składek.
W przypadku ubezpieczenia zdrowotnego składka ma wartość 9% podstawy wymiaru składki.
Jak rozliczać składki?
Każdy, kto prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, jest zobowiązany do rozliczania składek na ubezpieczenia za każdy miesiąc kalendarzowy.
Osoba samozatrudniona przy rozliczaniu miesiąca ma obowiązek przesłania deklaracji ZUS DRA co do zasady do 10 dnia kolejnego miesiąca.
