Dziedziczenie firmy rodzinnej

Prowadzenie firmy rodzinnej to bardzo dobry pomysł. Gdy dobrze prosperuje, właściciel myśli o tym, by przekazać ją swoim potomkom. Czy można odziedziczyć mikro i małe firmy? Sprawdźmy, jak wygląda dziedziczenie firmy w przypadku jednoosobowej działalności - jednej z najczęściej występujących form organizacyjno-prawnych w Polsce.

Dziedziczenie firmy - jednoosobowa działalność gospodarcza

Jednoosobowa działalność gospodarcza to najczęstsza forma prowadzenia biznesu występująca w Polsce. Podstawową nazwę firmy w tym przypadku stanowi imię i nazwisko właściciela. Jak wygląda dziedziczenie firmy? Formalnie przepisy nie pozwalają na to, by działalność ta zmieniła właściciela.

Regulacje prawa spadkowego nie pozwalają na to, by przekazać firmę w całości, bowiem dziedziczeniu nie podlega:

nazwa firmy, którą stanowi imię i nazwisko przedsiębiorcy,
NIP,
licencje,
koncesje.

Dziedziczenie jednoosobowej działalności, gdy przedsiębiorca pozostawił testament

Gdy zmarły pozostawi testament, wówczas może w nim wskazać, kto i w jakiej części otrzyma spadek. Jednak w tym przypadku spadkodawca nie ma 100% pewności że firma rzeczywiście trafi w ręce osoby, którą wskazał. W przypadku chęci przekazania firmy jednemu spadkobiercy warto skorzystać z tzw. zapisu windykacyjnego. Wówczas testament musi przybrać formę aktu notarialnego. Na jego podstawie przedsiębiorstwo może trafić w ręce jednej osoby. Należy przy tym pamiętać, że spadkobierca dziedziczący firmę, w rzeczywistości dziedziczy tylko jego majątek. By przedsiębiorstwo mogło nadal funkcjonować, spadkobierca musi założyć własną działalność gospodarczą.

Dziedziczenie jednoosobowej działalności gdy przedsiębiorca nie pozostawił testamentu

W przypadku gdy przedsiębiorca nie pozostawił testamentu, dziedziczenie firmy następuje zgodnie z przepisami prawa spadkowego, zgodnie z którym w pierwszej kolejności spadek należy się małżonkowi i dzieciom. Dziedziczą oni w częściach równych. Przy czym część spadku przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼.

Zasady dziedziczenia firmy

Zgodnie z ustawą prawo spadkowe kolejność dziedziczenia przedstawia się następująco:

małżonek i dzieci - dziedziczenie w częściach równych; część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼;
małżonek i rodzice - gdy zmarły posiadał małżonka i nie miał dzieci, wówczas dziedziczy małżonek i rodzice; udział każdego z rodziców stanowi ¼ spadku;
rodzeństwo - gdy jedno lub oboje z rodziców nie żyją ich część przypada rodzeństwu zmarłego; podział następuje w równych częściach; gdy nie dożyje otwarcia spadku, w ich miejsca wchodzą ich spadkobiercy;
dziadkowie - gdy zmarły nie miał małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadek trafi w ręce dziadków; gdy otwarcia spadku dożyją wszyscy dziadkowie dla każdego z nich przypada ¼; gdy jeden z dziadków nie żyje dziedziczą jego zstępni;
pasierbowie - gdy spadkodawca nie ma rodziców ani dzieci ani innych krewnych, wówczas mogą dziedziczyć dzieci jego małżonka (pod warunkiem że oboje rodziców pasierba nie żyje);
Skarb Państwa i gmina - gdy spadkodawca nie pozostawił żadnych osób mogących być spadkobiercami.

Jak widać dziedziczenie firmy ustawowe jest dość skomplikowane i w jego przypadku należy liczyć się z podziałem majątku. Postępowanie spadkowe trwa wówczas dość długo, co może przyczynić się do zaprzestania funkcjonowania firmy. Ponadto należy pamiętać, że spadkobiercy, oprócz majątku, odziedziczą długi - wówczas sprawa zaczyna się jeszcze bardziej komplikować.

Ważne!

Aby uniknąć tego typu problemów przedsiębiorca powinien zastanowić się nad zmianą formy z jednoosobowej działalności na spółkę prawa handlowego.