Polscy podatnicy mogą uzyskiwać dochody nie tylko z inwestycji na polskim rynku giełdowym, ale również na zagranicznych giełdach. Jak zawsze w tego typu przypadkach pojawia się pytanie o sposób rozliczenia podatku dochodowego. W naszym dzisiejszym artykule postaramy się odpowiedzieć na pytanie, czy dochody z zagranicznej giełdy papierów wartościowych podlegają opodatkowaniu w RP.
Rozliczenie dochodów giełdowych
Dochody z giełdy kwalifikowane są jako przychody z kapitałów pieniężnych. Art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT wprost wskazuje, że do tego źródła przychodów zalicza się zyski z odpłatnego zbycia udziałów oraz akcji.
Dochodem jest różnica pomiędzy przychodem uzyskanym ze sprzedaży akcji a kosztem ich nabycia.
Dochód ten nie podlega sumowaniu z innymi dochodami uzyskanymi przez podatnika w roku podatkowym i jest rozliczany na osobnej deklaracji PIT-38 składanej w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Wskazany termin jest równocześnie terminem płatności podatku.
Warto dodać, że PIT-38 należy złożyć także w sytuacji gdy podatnik poniesie w danym roku podatkowym stratę z tytułu kapitałów pieniężnych.
Podatnik jest zobowiązany do samodzielnego obliczenia podatku i wykazania go w zeznaniu PIT-38.
Rezydencja podatkowa a obowiązek rozliczenia dochodów z zagranicznej giełdy
Jeżeli rozpatrujemy problematykę dochodów uzyskiwanych poza granicami kraju, to należy zwrócić uwagę na zagadnienie rezydencji podatkowej. Otóż polscy rezydenci podatkowi podlegają pod nieograniczony obowiązek podatkowy, co wynika z treści art. 3 ust. 1 ustawy o PIT.
Powyższe oznacza, że takie osoby fizyczne są zobligowane do rozliczenia w Polsce zarówno dochodów uzyskiwanych w kraju, jak i za granicą.
Należy jednocześnie wskazać, że zgodnie z brzmieniem art. 30b ust. 3 ustawy o PIT
przepisy dotyczące opodatkowania dochodów zagranicznych stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest RP. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niezapłacenie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.
W konsekwencji istotne staje się odniesienie do treści konkretnej umowy międzynarodowej.
Zgodnie z typowymi zapisami wynikającymi z Modelowej Konwencji OECD art. 13 ust. 2 umowy stanowi, że zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie z przeniesienia własności:
- udziałów (akcji), innych niż akcje, które są przedmiotem znaczącego i regularnego obrotu na giełdzie, których wartość w całości lub w większej części związana jest bezpośrednio bądź pośrednio z majątkiem nieruchomym położonym w drugim Umawiającym się Państwie, lub
- udziału w spółce osobowej bądź truście, których aktywa składają się głównie z majątku nieruchomego położonego w drugim Umawiającym się Państwie, lub z udziałów (akcji), o których mowa w pierwszym punkcie niniejszego ustępu
- mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie.
Natomiast art. 13 ust. 5 umowy zyski z przeniesienia tytułu własności majątku niewymienionego w ustępach poprzednich mogą być opodatkowane tylko w tym Umawiającym się Państwie, w którym przenoszący tytuł własności ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.
Dochody z zagranicznej giełdy w świetle umów międzynarodowych
W świetle powyższego możemy wyróżnić zatem 2 reguły opodatkowania dochodów z giełdy papierów wartościowych:
- jeżeli dochody pochodzą ze sprzedaży akcji spółek, których majątek w ponad 50% składa się z nieruchomości położonych na terenie innego kraju, to dochody z zagranicznej giełdy papierów wartościowych podlegają opodatkowaniu zarówno w Polsce, jak i za granicą;
- jeżeli dochody pochodzą ze sprzedaży akcji spółek, których majątek nie składa się w ponad 50% z nieruchomości położonych na terenie innego kraju, to takie dochody podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce.
Podkreślenia wymaga, że zasady wynikające z umowy międzynarodowej są stosowane wyłącznie, jeżeli podatnik posiada certyfikat rezydencji podatkowej.
Przykład 1.
Podatnik mający miejsce zamieszkania w RP uzyskuje dochody z brytyjskiej giełdy papierów wartościowych. Inwestuje w spółki akcyjne, które nie mają majątku nieruchomego w Wielkiej Brytanii. Podatnik nie przedstawił certyfikatu rezydencji, w związku z czym umowa międzynarodowa nie znajdzie zastosowania. Taki dochód będzie podlegał opodatkowaniu w Polsce oraz w Wielkiej Brytanii.
Przykład 2.
Podatnik mający miejsce zamieszkania w RP uzyskuje dochody z brytyjskiej giełdy papierów wartościowych. Inwestuje w spółki akcyjne, które nie mają majątku nieruchomego w Wielkiej Brytanii. Podatnik przedstawił certyfikat rezydencji podatkowej, co powoduje, że taki dochód podlega opodatkowaniu wyłącznie w Polsce zgodnie z polskimi przepisami podatkowymi.
Przykład 3.
Podatnik mający miejsce zamieszkania w RP uzyskuje dochody z brytyjskiej giełdy papierów wartościowych. Inwestuje w spółki akcyjne, które mają ponad 50% majątku nieruchomego w Wielkiej Brytanii. W takim przypadku podatnik z Polski jest zobowiązany do rozliczenia podatku zarówno w Polsce, jak i w Wielkiej Brytanii.
W przypadku gdy dochodzi do podwójnego opodatkowania (w Polsce oraz w kraju uzyskiwania dochodów z tamtejszej giełdy papierów wartościowych) należy posiłkować się właściwą metodą unikania podwójnego opodatkowania.
W tym zakresie trzeba sięgnąć do treści art. 30b ust. 5a ustawy o PIT, który stanowi, że jeżeli podatnik mający miejsce zamieszkania w Polsce osiąga dochody z kapitałów pieniężnych zarówno na terytorium RP, jak i poza jej granicami, dochody te łączy się i od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu za granicą. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany za granicą.
W konsekwencji w opisanym przypadku należy zawsze stosować metodę proporcjonalnego odliczenia. Podatnik dokonuje tego w zeznaniu rocznym PIT-38 i dodatkowo jest zobowiązany do złożenia załącznika PIT/ZG.
Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że sposoby rozliczenia dochodu z zagranicznej giełdy będą różne – w zależności od tego, czy podatnik z RP przedstawi certyfikat rezydencji oraz w zależności od tego, z jakich aktywów składa się majątek spółek giełdowych, których akcje podlegają obrotowi.
