Z początkiem 2022 roku wejdą w życie przepisy regulujące nowe zwolnienie dla podatników podatku PIT. Chodzi o przypadki osób, które zdecydowały się na przeniesienie rezydencji podatkowej do RP. W poniższym artykule przeanalizujemy poszczególne elementy tego zwolnienia oraz zastanowimy się nad warunkami, jakie muszą zostać spełnione, aby zwolnienie znalazło zastosowanie.
Przeniesienie rezydencji podatkowej a zakres przedmiotowy zwolnienia
Analizowane przez nas zwolnienie zostało opisane w art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy PIT. Tam też możemy przeczytać, że zwalnia się od podatku przychody podatnika, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, osiągnięte:
- ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy;
- z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8;
- z pozarolniczej działalności gospodarczej, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30c albo art. 30ca, albo ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
– w czterech kolejno po sobie następujących latach podatkowych, licząc od początku roku, w którym podatnik przeniósł to miejsce zamieszkania, albo od początku roku następnego.
Co ciekawe, podatnik sam wybierze korzystniejsze dla niego rozwiązanie, tj. rok, od którego będzie korzystał z ulgi. Pozwala na to ostatni fragment przepisu, który wskazuje, że zwolnienie ma zastosowania albo od roku, w którym doszło do zmiany miejsca zamieszkania, albo od następnego roku. To rozwiązanie jest szczególnie korzystne dla tych osób, które przeniosły rezydencję podatkową do RP pod koniec danego roku.
W dalszej kolejności wskażmy, że zwolnienie dotyczy przychodów ze ściśle określonych źródeł. Są to przychody ze stosunku pracy (i podobne), z tytułu umowy zlecenia zawieranej z przedsiębiorcami oraz przychody z działalności gospodarczej. W tym ostatnim przypadku nie ma znaczenia forma opodatkowania, ponieważ zwolnienie obejmuje zarówno przychody opodatkowane na zasadach ogólnych, podatkiem liniowym, jak i ryczałtem ewidencjonowanym.
Kolejna istotna okoliczność to limit zwolnienia. W danym roku zwolnienie przysługuje do kwoty 85 528 zł. Pamiętajmy, że jest to limit odnoszący się do danego roku podatkowego, a podatnik ma prawo do skorzystania ze zwolnienia przez 4 kolejne lata podatkowe. To powoduje, że łączna kwota zwolnienia może wynieść aż 342 112 zł.
Dodajmy, że niewykorzystany w danym roku limit zwolnienia nie przechodzi na następne lata podatkowe.
Przeniesienie rezydencji podatkowej a zakres podmiotowy zwolnienia
Trzeba również zwrócić uwagę, że rozpatrywane zwolnienie zawiera spory zakres warunków, które odnoszą się do zakresu podmiotowego. Chodzi tutaj o szereg przesłanek dotyczących osoby fizycznej i jej miejsca zamieszkania. Katalog warunków został określony w art. 21 ust. 43 ustawy PIT. Poniżej prezentujemy wszystkie elementy.
Po pierwsze przepis wskazuje, że zwolnienie przysługuje tym osobom, które w wyniku przeniesienia miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Przypomnijmy, że osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
- posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
- przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Drugi warunek określa, że aby zwolnienie mogło być stosowane, podatnik nie miał miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie obejmującym:
- trzy lata kalendarzowe poprzedzające bezpośrednio rok, w którym zmienił miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz
- czas od początku roku, w którym zmienił miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do dnia poprzedzającego dzień, w którym zmienił miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
Następne warunki odnoszą się do kwestii obywatelstwa oraz miejsca zamieszkania. Czytamy bowiem, że zwolnienie przysługuje, jeżeli podatnik:
- posiada obywatelstwo polskie, Kartę Polaka lub obywatelstwo innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, lub
- miał miejsce zamieszkania w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Konfederacji Szwajcarskiej, Australii, Republice Chile, Państwie Izrael, Japonii, Kanadzie, Meksykańskich Stanach Zjednoczonych, Nowej Zelandii, Republice Korei, Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Stanach Zjednoczonych Ameryki, lub – na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieprzerwanie przez co najmniej 5 lat kalendarzowych poprzedzających okres, o którym mowa w pkt 2.
Jak zatem widać, nie każda przeprowadzka z innego kraju daje osobie fizycznej prawo do skorzystania ze zwolnienia.
Przykład 1.
Osoba fizyczna jest obywatelem Wietnamu na stałe mieszkającym w tym kraju. Osoba ta nigdy nie mieszkała na terenie RP. W momencie przeprowadzki na stałe do Polski i przeniesienia do RP rezydencji podatkowej podatnik ten nie może skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy PIT.
Dalej art. 21 ust. 43 ustawy PIT określa, że podatnik musi posiadać certyfikat rezydencji lub inny dowód dokumentujący miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w okresie niezbędnym do ustalenia prawa do tego zwolnienia.
Ostatni warunek ma charakter negatywny i określa, że zwolnienie przysługuje, jeżeli podatnik nie korzystał uprzednio, w całości lub w części, z tego zwolnienia – w przypadku podatników, którzy ponownie przeniosą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Należy zaznaczyć, że wszystkie ww. warunki muszą być spełnione łącznie. Jeżeli zatem choć jeden z nich nie zostanie dotrzymany, podatnik traci prawo do skorzystania z opisanego zwolnienia.
Nie ulega wątpliwości, że wprowadzone regulacje mają przede wszystkim za zadanie zachęcić Polaków mieszkających za granicą do powrotu do kraju. Dlatego też potocznie analizowane przez nas zwolnienie określane jest jako ulga na powrót.
