Przedsięwzięcia budowlane i związane z tym procedury mogą przysporzyć licznych problemów, również dla samych uczestników procesu budowlanego. Kim są uczestnicy procesu budowlanego? Jakie są ich prawa i obowiązki? Wyjaśniamy poniżej.
Kim są uczestnicy procesu budowlanego?
Wśród uczestników procesu budowlanego możemy wskazać:
-
inwestora,
-
inspektora nadzoru inwestorskiego,
-
projektanta,
-
kierownika budowy lub kierownika robót.
Wymienione osoby są najważniejszymi postaciami w tworzeniu i realizacji projektu budowlanego i na każdym z nich ciąży odpowiedzialność wykonania pracy, która jest im przypisania w ramach projektu (art. 17 Prawa budowlanego).
Obowiązki inwestora
Inspektor jest główną osobą w procesie realizacji projektu, ponieważ właśnie na nim spoczywa obowiązek zorganizowania procesu przy uwzględnieniu zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Musi on zapewnić w szczególności:
-
opracowanie projektu budowlanego,
-
kierownika budowy,
-
wykonanie i odbiór robót budowlanych,
-
nadzór robót przez wykwalifikowane osoby w przypadku skomplikowanych robót budowlanych (art. 18 Prawa budowlanego).
Prócz wymienionych wyżej obowiązków inwestor może wyznaczyć inspektora nadzoru inwestorskiego i zobowiązać projektanta do nadzoru autorskiego.
Prawa i obowiązki inspektora
Inspektor jest pełnoprawnym uczestnikiem procesu budowlanego i do pełnienia tej funkcji musi posiadać odpowiednie doświadczenie zawodowe oraz wiedzę techniczną. W ramach swojej pracy kontroluje realizację projektu budowlanego oraz jakość użytych do tego materiałów. Podstawowymi obowiązkami inspektora jest:
-
reprezentacja inwestora na budowie poprzez kontrolę zgodności jej realizacji z projektem;
-
sprawdzanie jakości wykonywanych robót oraz stosowanych wyrobów;
-
sprawdzanie i odbiór robót budowlanych w zakresie instalacji, przewodów, urządzeń technicznych;
-
udział w czynnościach odbioru obiektów budowlanych i przekazanie ich do użytku;
-
potwierdzenie wykonanych robót bez wad;
-
kontrolowanie rozliczeń budowy (art. 25 Prawa budowlanego).
Inspektor jest nie tylko zobowiązany do konkretnych działań, lecz także posiada odpowiednie uprawnienia, np.:
-
wydawanie poleceń kierownikowi budowy lub kierownikowi robót – dotyczące np. usunięcia nieprawidłowości, wykonania badań etc.;
-
wydawanie żądań kierownikowi budowy lub kierownikowi robót – dotyczące np. poprawek, ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót, wstrzymania robót (art. 26 Prawa budowlanego).
Prawa i obowiązki projektanta
Projektant, jak sama nazwa wskazuje, jest przede wszystkim odpowiedzialny za projekt budowlany, który musi być zgodny z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. Do innych obowiązków projektanta należy:
-
zapewnienie udziału osób posiadających uprawnienia do projektowania w odpowiedniej specjalności;
-
sporządzanie informacji dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia;
-
określenie obszaru oddziaływania projektu;
-
uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawozdań;
-
prowadzenie nadzoru autorskiego (art. 20 Prawa budowlanego).
W przypadku uprawnień projektant ma prawo do:
-
wstępu na teren budowy;
-
wstrzymania robót budowlanych w razie stwierdzenia możliwości zagrożenia bądź wykonywania prac niezgodnie z projektem (art. 21 Prawa budowlanego).
Przykład 1.
Projektant zauważył, że w trakcie budowy pracownicy nie ustosunkowali się do projektu i zapomnieli o zbudowaniu jednej ściany podporowej. W takim wypadku projekt dokonuje wstrzymania robót budowlanych, gdyż może dojść do zawalenia budynku.
Prawa i obowiązki kierownika budowy
Kierownik budowy zarządza wszelkimi pracami na terenie budowy w określonym miejscu. Kieruje pracami mającymi na celu budowę, nadbudowę, odbudowę czy rozbudowę obiektu. Do jego obowiązków należy między innymi:
-
zabezpieczenie terenu;
-
prowadzenie dokumentacji budowy;
-
geodezyjne wytyczenie obiektu;
-
koordynacja w realizacji zadań;
-
realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;
-
przygotowywanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;
-
zgłoszenie obiektu do odbioru;
-
sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (art. 22 Prawa budowlanego).
Do uprawnień kierownika budowy należy:
-
ustosunkowanie się do zaleceń wpisanych do dziennika budowy;
-
występowanie do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych (art. 23 Prawa budowlanego).
Przykład 2.
W planie kierownik zauważył, że ściany budynku są źle oznaczone odnośnie do wysokości. W takim wypadku kierownik ma prawo do zgłoszenia tej niewłaściwości inwestorowi i dokonania zmian w dotychczasowym projekcie.
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia a uczestnicy procesu budowlanego
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia sporządza kierownik budowy. Plan jest konieczny do minimalizacji zagrożenia związanego z realizacją projektu budowlanego i wskazane jest, aby w jego przygotowaniu wzięli udział podwykonawcy uczestniczący w realizacji projektu.
W planie uwzględnia się specyfikę podejmowanych robót budowlanych, w tym wymagających użycia materiałów wybuchowych, prowadzonych pod ziemią czy w tunelach lub w pobliżu linii wysokiego napięcia. Sporządza się go przed rozpoczęciem robót budowlanych.
Konieczne jest sporządzenie planu w przypadku robót o szczególnym zagrożeniu oraz jeżeli roboty budowlane mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych i jednocześnie będzie zatrudnionych przy projekcie minimum 20 pracowników lub pracochłonność będzie przekraczać 500 osobodni (art. 21a Prawa budowlanego).
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane
