Sprzedaż towarów kontrahentom należącym do Unii Europejskiej nazywana jest wewnątrzwspólnotowym dostarczeniem towarów. Jednak nie każda transakcja sprzedaży towaru, którego nabywcą jest klient z UE, może być kwalifikowana jako WDT. Jednym z powodów może być brak rejestracji stron dla wykonywania transakcji wewnątrzwspólnotowych, czyli brak NIP-UE (VAT-UE). Jak wówczas przedsiębiorca powinien traktować daną sprzedaż?
Sprzedaż wysyłkowa z terytorium kraju - definicja
Definicję sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju stanowi art. 2 ust. 23 ustawy o VAT. Rozumie się przez to dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych przez podatnika podatku od towarów i usług lub na jego rzecz z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju, który jest państwem przeznaczenia dla wysyłanego lub transportowanego towaru, pod warunkiem że dostawa dokonywana jest na rzecz:
- podatnika podatku od wartości dodanej lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej, którzy nie mają obowiązku rozliczania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 9, lub
- innego niż wymieniony w lit. a podmiotu niebędącego podatnikiem podatku od wartości dodanej
Oznacza to, że sprzedaż wysyłkowa dotyczy sytuacji w której:
- sprzedawcą - jest podatnik VAT z Polski (czynny lub korzystający ze zwolnienia z VAT)
- nabywcą - jest kontrahent z kraju UE, który jest:
- czynnym podatnikiem VAT ale nie jest podatnikiem VAT-UE
- osoba prawną - nievatowcem i nie zarejestrowaną w VAT-UE
- innym nievatowcem
W ustawie o VAT zostały ponadto wymienione czynności wyłączone ze sprzedaży wysyłkowej. Nie może być sprzedażą wysyłkową dostawa, która dotyczy:
- nowych środków transportu
- towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz – miejsce, w którym towary są instalowane lub montowane (przy czym nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem)
- wyrobów akcyzowych
- towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków do których opodatkowania stosuje się zasady VAT-marży
To podstawowe warunki, które powinny być spełnione, aby zakwalifikować transakcję jako sprzedaż wysyłkowa. Przedsiębiorcy muszą mieć jednak na uwadze, że przepisy określają również dodatkowe wymogi dotyczące sposobu dokumentacji potwierdzającej taki charakter transakcji.
Zasady opodatkowania sprzedaży wysyłkowej
Ogólne zasady dotyczące opodatkowania przy sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju mówią, że miejscem opodatkowania towarów wysyłanych lub transportowanych z Polski do kraju UE jest właśnie kraj ich przeznaczenia, czyli inaczej mówiąc kraj nabywcy. Podatnicy jednak opodatkowują daną transakcję w kraju, dopóki nie przekroczą określonych limitów wyznaczanych dla poszczególnych Państw członkowskich. Z tej zasady można jednak zrezygnować i od razu rozliczać dane transakcje stawką właściwą dla kraju nabywcy, co wiąże się również z odprowadzaniem w tym kraju podatku.
Opodatkowanie w Polsce
Jeżeli wartość sprzedaży wysyłkowej do danego kraju nie przekroczy limitu tego kraju opodatkowywana podatkiem VAT jest w Polsce. Do limitu wlicza się wartości sprzedaży netto. Progi wyznaczone przez poszczególne państwa członkowskie muszą mieścić się w przedziale 35-100 Euro (zgodnie z Dyrektywą Unijną). Przybliżone limity dla poszczególnych państw pokazuje tabela.
| Państwo członkowskie | Limit sprzedaży wysyłkowej wyrażony w Euro(wartości przybliżone) |
|---|---|
| Austria | 100 000 |
| Belgia | 35 000 |
| Bułgaria | 35 700 |
| Cypr | 35 000 |
| Czechy | 43 400 |
| Dania | 37 500 |
| Estonia | 35 100 |
| Finlandia | 35 000 |
| Francja | 100 000 |
| Grecja | 35 000 |
| Hiszpania | 35 000 |
| Holandia | 100 000 |
| Irlandia | 35 000 |
| Litwa | 36 200 |
| Luksemburg | 100 000 |
| Łotwa | 34 400 |
| Malta | 35 000 |
| Niemcy | 100 000 |
| Polska | (160 000 zł) 40 000 |
| Portugalia | 35 000 |
| Słowacja | 35 000 |
| Słowenia | 35 000 |
| Szwecja | 33 800 |
| Rumunia | 32 700 |
| Węgry | 34 600 |
| Wielka Brytania | 79 400 |
| Włochy | 35 000 |
W ramach limitu sprzedaży wysyłkowej podatnik ma możliwość dokonania wyboru miejsca opodatkowania dostawy towarów. Jeżeli limit nie zostanie przekroczony, polski przedsiębiorca, o ile nie zdecyduje inaczej, opodatkowuje towar w Polsce, stosując krajową stawkę podatku od towarów i usług.
Opodatkowanie w kraju UE przed przekroczeniem limitu
Podatnicy, którzy nie przekroczyli określonego dla danego Państwa obrotu mogą wybrać jako miejsce opodatkowania terytorium państwa członkowskiego. Wówczas należy złożyć Naczelnikowi Urzędu Skarbowego pisemne zawiadomienie o tym wyborze. MF określił w osobnym Rozporządzeniu wzór zawiadomienia jako formularz VAT-21. Powinien być on dostarczony do US co najmniej 30 dni przed datą dostawy, od której podatnik chce rozliczać się z podatku VAT na terytorium nabywcy.
Jeżeli przedsiębiorca nie dokona zgłoszenia Naczelnikowi US, o którym mówi ustawa o VAT (art. 24 ust. 4 i 5) może być zobowiązany do zapłaty podatku zarówno w Polsce jak i w państwie członkowskim.
Uwaga: Jeżeli przedsiębiorca wybierze miejsce opodatkowania w kraju nabywcy, wybór będzie obowiązywał co najmniej przez 2 lata od daty pierwszej dostawy dokonanej w trybie przewidzianym tą opcją.
Po upływie dwóch lat przedsiębiorca może zrezygnować z opodatkowywania sprzedaży wysyłkowej w ramach limitu poprzez złożenie zawiadomienia o rezygnacji w US przed datą dostawy, od której decyduje się opodatkowywać sprzedaż w kraju (Polsce).
Ważne: Zgłoszenia i rezygnacji dokonuje się odrębnie dla każdego państwa członkowskiego.
Opodatkowanie w kraju UE po przekroczeniu limitu
W momencie gdy wartość sprzedaży przedsiębiorcy przekroczy limit danego państwa musi on rozliczać transakcję w kraju nabywcy. Sprzedaż wysyłkowa opodatkowaniu w kraju przeznaczenia będzie wówczas podlegała do końca danego roku oraz przez cały kolejny rok podatkowy.
Po przekroczeniu limitu przedsiębiorca ma zatem obowiązek (a nie możliwość) zarejestrowania się dla potrzeb podatku VAT w państwie odbiorcy, do którego prowadzona jest sprzedaż wysyłkowa. Od tego czasu przedsiębiorca opodatkowuje towar zgodnie ze stawkami obowiązującymi w danym państwie członkowskim i w tym państwie również odprowadza podatek od towarów i usług.
Warunki uznania sprzedaży wysyłkowej za dokonaną na terenie państwa UE
Dokumentacja
Uznanie sprzedaży wysyłkowej za dokonaną na terytorium państwa przeznaczenia (państwa należącego do UE) dokonuje się na podstawie dokumentów (Art. 23 ust. 14), które łącznie potwierdzają dostarczenie towarów do nabywcy, takich jak:
- dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju – w przypadku gdy przewóz towarów jest zlecany przez podatnika przewoźnikowi
- dokumenty potwierdzające odbiór towarów poza terytorium kraju.
Ponadto otrzymanie wymienionych dokumentów powinno nastąpić przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, którego dotyczy sprzedaż wysyłkowa.
Ustawa jednak przewiduje sytuacje, gdy dokumenty wymienione w art. 23 ust. 14 nie pozwalają jednoznacznie stwierdzić, iż faktycznie nastąpiło dostarczenie towarów do nabywcy. Wówczas przedsiębiorca powinien dysponować również innymi dokumentami wskazującymi, że w rzeczywistości towar dotarł na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia. Za dokumenty te uważa się w szczególności:
- korespondencję handlową z nabywcą, w tym jego zamówienie
- dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie – w takim przypadku inny dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania.
Konsekwencje braku dokumentacji
Jeżeli przedsiębiorca nie otrzyma dokumentów potwierdzających sprzedaż wysyłkową nie ma prawa wykazać jej w ewidencji sprzedaży za dany okres rozliczeniowy. Jeśli podatnik otrzyma dokumenty przed upływem terminu złożenia deklaracji za kolejny okres rozliczeniowy, może on wykazać w deklaracji sprzedaż wysyłkową. Jeżeli dokumenty nie dotrą, podatnik wykazuje transakcję jako krajową. Przepisy jednak dają możliwość dokonania korekty podatku należnego, gdy przedsiębiorca otrzyma wymagane dokumenty po terminie. Korekty dokonuje się w okresie rozliczeniowym, w którym sprzedawca je otrzymał.
